>> HOMEpage

Willem Staeckmans bezat Erasmianum
(Versandliste 128)

Bron: Catalogus librorum ... Gulielmi Staackmans ... quorum auctio habebitur 24. Martii 1645 Franekerae in Academia
Internetuitgave: M.H.H. Engels, september 2018

Tijdens de transcriptie van de bibliotheek van Gerlich Doys, onderdeel van de inventarisatie met aestimatie in 1686 van diens boedel op Dekemastate te Jelsum, viel een titel "Staekmans decisiones" op. Ter identificering van deze boektitel - voorshands tevergeefs - werd de veilingcatalogus van de bibliotheek van Gulielmus Staeckmans bekeken. Een bijzonder gelukkige vondst daarbij - onder de Miscellania in folio, nr. 17 - was echter de vermelding van een boek uit de bibliotheek van Erasmus: ex bibliotheca & cum manu Erasmi. Het vraagteken bij de editie in het - toevallig - recent verschenen werk van Egbertus van Gulik "Erasmus and his books" kan hiermee opgelost worden: 1509.
Begin jaren zeventig van de vorige eeuw zat ik als sollicitant in de gemeentebibliotheek van Rotterdam tegenover directeur van Gulik; een functie in de uitlening bleek evenwel niet passend. Kort daarop werd ik als wetenschappelijk medewerker aangenomen door de Provinciale Bibliotheek van Friesland. Nadat ik daar bij de catalogisering van de incunabelen één Erasmianum was tegengekomen, vond ik na verder onderzoek nog vier boeken uit de bibliotheek van Erasmus. Dat had tot gevolg dat ik rond 1980 bezoek kreeg van de heer van Gulik, die de vijf Erasmiana kwam bekijken! Allemaal toeval, maar toch aardig om te vermelden.
Egbertus van Gulik, Erasmus and his books, transl. J.C. Grayson, ed. James K. McConica and Johannes Trapman, Toronto 2018, p. 293-294:
128 Ερμογεν. et Aphthonius cum commen.
graece
Rhetores graeci [vol II]. In Aphthonii
Progymnasmata commentarii innominati
autoris. Syriani, Sopatri, Marcellini com-
mentarii in Hermogenis Rhetorica. Venetiis:
in aed. Aldi, 1508-9 or second edition in
aed. Aldi & Andreae soc., 1523 (folio).

In August 1517 Erasmus informed
Wolfgang Lachner and his son-in-law
Johann Froben that the Hermogenis
Rhetorica sent from Frankfurt had reached
him.1 According to Allen, this referred to
the recently published edition of Filippo
Giunta (Florence 1515). For two reasons it
is unlikely that this entry refers to the book
that Erasmus then received. The Florentine
edition was an octavo volume and would
have been out of place in the group of
folios among which it is listed; moreover,
it contained the text of Aphthonius and
Hermogenes without commentary, while
the Versandliste specifies an edition 'cum
comme[ntariis]'. Which work can be
alluded to? No independent early edition
of either author in folio and with a com-
mentary is known. It is most probable
that this entry refers to the second part of
the Rhetores graeci collected by Demetrios
Doukas; for the first part, see no 127.
Although this second part did not consist
of the writings on rhetoric by Aphthonius
and Hermogenes themselves, but only
of commentaries on them by others, it is
quite plausible that the person who entered
the volume in the list took his cue from
a misunderstood title on the fore-edge,
which might, for example, have read:
'Ερμογεν & Aphthonius. Commentarii'.
This assumption would explain not only
the form of the entry, half in Greek and
half in Latin characters, but also the
unusual sequence of the authors' names:
elsewhere Aphthonius and his Progymnas-
mata always precede Hermogenes on the
title-page.2 It seems justified, therefore,
to identify numbers 127 and 128 with the
'Opera Hermogenis greca cum aliis' that
Erasmus ordered from Italy in about 1525.3
But was it the original edition of 1508-9 or
the reprint of 1513? It need not necessarily
have been the most recent printing that was
supplied. It might also have been the editio
princeps; it would be more natural for the
two successively published parts of that
edition to have been separately bound, as
in Erasmus' copy, than the simultaneously
published parts of the new impression.
If in fact Erasmus acquired the Aldine
edition of the Rhetores graeci around 1525,
he might as a consequence have disposed
of the Giunta edition of Hermogenis
Rhetorica that he had bought in 1517.
This in turn could explain why the title
no longer appears in the Versandliste.

1 Ep 629:11-12/13-14
2 Pauly-Wissowa I 2797 sv Aphthonios
3 Allen VII 547 Appendix 20 'Books Ordered
by Erasmus'







Drie Gecommitteerden "der Hoog. Mog. Heeren Raden van State der Ver-eenigde Nederlanden" waaronder rechts "Gulielmus Staackmans, oud Burgemeester der Stad Franeker: Vanweghen Frieslandt" op de begrafenis te Leeuwarden van stadhouder Ernst Casimir
De World Catalogue geeft als bewaarplaatsen van exemplaren:
• The British Library, St. Pancras - London, NW1 2DB United Kingdom
• Bibliothèque Mazarine - PARIS-Mazarine - Paris, Cedex 06, 75270 France
• Bibliothèque interuniversitaire Sainte-Geneviève - PARIS-Bib. Sainte Geneviève - Paris, 75005 France
• Biblioteca Casanatense - Rome, 00186 Italy ⇓ ⇓



Marginalia "Fabula" van de hand van Erasmus bij Aphthonius' μυθος in diens Progymnasmata


Hieronymus Casanata/ Casanate/ Casanatta (* Napels 1620 † Rome 1700, kardinaal in 1673, van 1693 tot zijn overlijden bibliothecaris van alle Vaticaanse bibliotheken) verzamelde een bibliotheek van ca. 25.000 boekdelen, die hij met 160.000 scudi bij testament van 1698 naliet om daarmee een grote openbare bibliotheek in Rome te stichten onder supervisie van de dominicanen. De Biblioteca Casanatense werd ingewijd op 3 november 1701. De curatoren konden in korte tijd de bibliotheek verrijken met duizenden boeken door privé-bibliotheken te verwerven en door bibliothecarissen en boekhandelaren niet alleen in Italië maar ook naar Duitsland, Zwitserland, Frankrijk en de Nederlanden om aanwinsten te sturen. Tegenwoordig omvat de bibliotheek zo'n 400.000 delen. De initialen HCC (Hieronymus Casanate Cardinalis) zijn in het eigendomsstempel opgenomen.
• Brigham Young University - Harold B. Lee Library - Provo, UT 84602 United States
• Universitätsbibliothek Erlangen-Nürnberg, Hauptbibliothek - Erlangen, 91054 Germany
• Universitätsbibliothek München - München, 80539 Germany
• Bibliotheek UvA/HvA - Library UvA/HvA - Amsterdam, 1000 GD Netherlands
• Utrecht University Library - Universiteitsbibliotheek Utrecht - Utrecht, 3584 CS Netherlands
• Koninklijke Bibliotheek - Den Haag, 2595 BE Netherlands
• Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Haus Potsdamer Straße - SBB-PK, Potsdamer Straße - Berlin, 10785 Germany
• Universiteitsbibliotheek Leiden - Leiden University Library - Leiden, 2311 BG Netherlands
• Niedersächsische Staats- und Universitätsbibliothek Göttingen - SUB Göttingen - Göttingen, 37073 Germany
• Staatsbibliothek zu Berlin - Preußischer Kulturbesitz, Haus Potsdamer Straße - SBB-PK, Potsdamer Straße - Berlin, 10785 Germany
• University of Cambridge - Cambridge University Library - Cambridge, CB3 9DR United Kingdom
• University of Oxford - Oxford, OX1 2JD United Kingdom
• Universidad de Salamanca - Servicio de Bibliotecas USAL - Salamanca, 37007 Spain
• Universitätsbibliothek Bern - University of Bern - Bern, 3012 Switzerland
• Bayerische Staatsbibliothek - München, 80539 Germany
• Biblioteca - Biblioteca de la Universidad Complutense de Madrid - UCM - Madrid, 28040 Spain
• Universidad de Granada. Biblioteca - University of Granada. Library - Granada, 18071 Spain
De veilingcatalogus bevat volgens het titelblad een selectie (libr. excerpt.) van het boekenbezit van Staeckmans. Het grote aantal diversen (miscellanea) en de appendix doen echter vermoeden, dat men gaandeweg de catalogisering toch heeft besloten meer of zelfs alles te veilen. Opmerkelijk is ook dat de veiling werd gehouden "in Academia", waarschijnlijk in de academiekerk, men zou haast denken 'onder professoren'. Onder de belangstellenden waren altijd ook studenten. Nu wil het toeval dat er in de zeventiende eeuw zegge en schrijve één Italiaan staat ingeschreven in het Album studiosorum van Franeker: Ferdinandus Capponius, nobilis Florentinus, ob amorem religionis reformator[i]ae ex paternis aedibus profugus. De inschrijfdatum was 30 september 1644, een klein halfjaar voordat de veiling gehouden werd. Deze Ferrante Capponi (1611-1688/1689) werd later gouverneur van Florence. Is via hem het boek uit de bibliotheek van Erasmus in Italië beland? Een lijst van de veilingresultaten is helaas niet overgeleverd. Hieronder volgt een quantitatief overzicht van de boeken in de gedrukte catalogus.

vakgebiedfolioquartooctavo etc.aantal
Theologici1-1718-4243-106106
Medici1-2526-4344-9999
Hist. Polit. Jur.1-2223-4445-9393
Miscellanei1-3031-8384-277277
Incompacti14
subtotaal589
Appendix
Theol.1-23-67-2727
Jur.28-3132-3536-4114
Med.4243-4445-509
Hist. Polit. e.a.51-5556-6465-14191
subtotaal141
TOTAAL730

De folianten in de veilingcatalogus:
L I B R I
THEOLOGICI.
In Folio.
1. Biblia Hebraica & Chaldaica, cum Masora, &c. Johannis Buxtorfii, Basileae 1618. Vol I. & II.
2. Thesaurus linguae Sanctae. auth. Sancte Pagnino Lugduni. 1577.
3. Biblia Belgica, Dordrecht. 1612.
4. Biblia Latina cum concordantiis. Lugduni. 1526.
5. Concordantiae majores Biblice. Argentor. 1526.
6. Biblia Belgica, Delft. 1582.
7. Biblia Germanica. Strassburg 1625. ongebonden.
8. Opera Martyris Caecilii Cypriani Episcopi, studio Erasmi. Basileae 1525.
9. Uytlegginghe Joh. Calvini op de Sendbrieven Pauli. Embden. 1566.
10. Spiegel der gerechtichkeit.
11. Biblia Graeca. Venet. 1518.
12. Clemens Alexandrinus, graecè. ex bibliotheca Medicea. 1550.
-- Justini Philosophi & Martyris opera, graecè. ex bibliotheca regia. Lutetiae. 1551.
13. Biblia cum concordantiis, oudt.
14. Reuchlinus de Rudimenris Hebraicis. 1506.
15. Biblia Belgica, Bieskens.
16. Das verpitshiert [= "verbütschierte" = versiegelte] mit sieben Siegeln verschlossen buch / Sebastiani Franck. 1559.
17. Prophetia Jeremiae, Hebraicè. Paris. 1540.

LIBRI MEDICI.
In Folio.
1. Iacobi Forliviensis expositio super primo Canon. Avicennae, cum quaest. ejusdem.
2. Galeni operum Volumina tria.
3. Compendiosa delineatio totius anatomiae, aere exarata, per Thomam Geminum. Lond. 1545.
4. Galeni de anatomicis administrationibus libri IX. Parisiis. 1531.
-- Idem de pulsibus. ibid. 1532.
5. Pauli Aeginetae opera, interprete Albano Torino. Basil. 1532.
6. Theophrasti Paracelsi Chirurgiae magnae tomus I. & II.
-- Ejusd. Chirurgia minor, cum aliquot tractatibus.
7. Johan. Gorraei definit. medic. libri 24. Francof. 1601.
— Galeni hiftoriae medicinales, à Joh. Bapt. Silvatico enarratae.
8. Hippocratis opera. Basileae 1526.
9. Tractatus de Herbis & plantis, animalibus, lapidibus & urinis, item tabula medicinalis cum directorio generali.
10. Aetii Amideni libri 16. Basileae. 1535.
11. Herbarius illuminatus.
12. Fernelii Ambiani universa medicina. Francof. 1592.
-- Ejusdem de medendi ratione libri VII.
-- & de abditis rerum causis libri II.
13. Opus pandectarum medicinae Matthaei Silvatici, Taurini. 1426[!]
14. Spiegel der artznei Laurent. Friesen.
-- Kreuterbuch Otton.Brunfelsii.
15. Mesue cum expositione Mondini super Canones universales & Christoph. de Honestis super antidotarium ejusdem, cum aliquot tractatibus. Lugd. 1525.

16. Opus Chirurgicum Deutsch / durch Adam von Bodenstein.
17. Historia anatomica humani corporis Andr. Laurent.
18. Distillierbuch Gualtheri Rijff. Francof. 1556.
— Feldbuch der wundartzeney / Instrumenten der Chirurgie. Chiromantia und Astrologia, &c. Strassb. 1640.
19. Lumen apothecariorum Mediolani. 1507.
20. Een geschreven Medecijn-boeck.
21. Dioscorides, interprete Ruellio. Argent. 1529.
22. Instructie der Chirurgie Tagaultii. Antw. 1565.
23. 't Fondament der Medicijnen ende Chirurgie.
24. Alexander Trallianus de vitiis & aegritudinibus corporis humani. Basil. 1533.
25. Pharmacopoeia pro Republ. Augustana.

LIBRI HISTORICI, POLITICI ET
NONNULLI JURIDICI.
In Folio.
1. Petitus de legibus Atticis.
2. Supplementum Chronicorum Jac. Philippi Bergomensis.

-- Platina de vitis Pontificum. Norimb. 1481.
3. De nieuwe werelt der Landschappen ende Eylanden / den olden onbekent &c. Antw. 1563.
4. Alex. ab Alexandro genialium dierum lib. 6. Colon. 1539.
5. Chronijke van Sebast. Franck. 1558.
6. Pontus Heuterus de rebus Burgundicis, ex off. Plant. 1584.
7. A. Gellii noctes Atticae. 1526.
8. Gemistus de iis quae post pugnam ad Mantineam facta sunt.
-- Herodiani Libri VIII. graecè. Venet. 1568.
9. Josephi opera, graecè. Basileae 1544.
10. Historien van den Keyser Maximiliaen / van den Philosooph Sidrach / van Malegijs / van de destructie van Troyen / van Olivier van Castilien / ende van Ponchus ende Sidonien.
11. Hollandtsche Rijm Chronijck.
12. Abbregé de l'histoire de France, avec les effigies des Roys, depuis Pharamond.
13. The Histori of Henry VII. King of England.
14. Jani Dousae annales Hollandiae.
15. History of the world, by Samuel Purchas. Vol. 1. 2. 3. 4. & 5.
16. The Collection of the History of Engelant.
17. Cosmographia Munsteri.
18. L'estat des Gouvernements des Royaumes & Republ. par Chappuys.
19. Maistre de Camp generael par de Bry.
20. Viaje de Philippe II desde España a la Baxa Alamaña. 1552.
21. Grandezas y Cosas memorables de España.
22. Historiae Romanae scriptores latini omnes. vol. 1. & 2.

MISCELLANEI.
In Folio.
1. Tabulae Geographicae Ptolomaei.
-- Atlas Mercatoris.
2. Lexicon Scapulae, Graecolat.
3. Apparatus Latinae locutionis Nizolii. Lugd. 1607.
4. Luciani Samosatensis opera. Francof. 1518.
5. Commentaria in Porphyrium & Aristotelem, facultatis Acad. Lovan. anno 1553.
6. Coelestium rerum disciplina & Sphaerica, &c. Ioh. Stoefleri. anno 1535.
7. Apulejus cum Comment. Beroaldi, & figuris.
-- Paulus Aemilius de rebus gestis Francor.
8. Dictionarium Graecolatin. Basileae 1563.
9. Wapen handelinge Iac. de Ghein, met figuyren.
10. Epigrammata Graeca cum annotationibus Brodaei & Obsopaei. Francof. 1600.
11. Calepinus. Basil. 1540.
12. Lucretius & Horatius cum Commentariis, geheel oudt.
13. Aristotelis opuscula quaedam, August. 1479.
14. Lexicon Hesichii. Graece. Venet. 1514.
15. Thesaurus Cornucopiae & horti Adonidis. graecè. Venet. 1496.
16. Athenaei δειπνοσοφ. graecè. Venetiis, 1514.
17. In Aphthonii progymnasmata Commentarii anonymi, item Comment. Syriani Sopatri & Marcellini in Rhetor. Hermogenis, Graecè. Venet. 1509. ex bibliotheca & cum manu
Erasmi.
18. Iamblichius manuscriptus, Graecè.
19. Demosthenes, Graecè. Basileae. 1532.
20. Suidas, Graecè. Venet. 1514.
21. Etymologicon magnum Sijlburgii, Graecè. apud Commelin. 1594.
22. Eusthatius in Homerum, Graecè vol. 1., 2. & 3. Romae. 1550.
23. Homerus, Graecè. Basileae. 1551.
24. Titles of honor by John Selden.
25. Phrasi Toscani di Stefano Montemerlo.
26. Fabrica del Mondo d'Alunno.
27. Fortification par Barleduc.
28. Gouvernement de la Cavallerie Francoise par George Basta.
29. Memoriale della lingua Italiana del Sigr Jacomo Pergamino.
30. Lexicon Pentaglotton, Hebr., Chald., Syriac. Talmud. & Arabicum, Schindleri.

APPENDIX.
THEOLOGICI.
In Folio.
1. Summa Beati Antonini archiepisc. Florent. Venet. 1480.
2. Homiliae Ioh. Chrysostomi. Basil. 1522.

JURIDICI.
In Folio.
28. Decretalia cum glossis, vol. 1. & 2., oudt.
29. Corpus Iuris cum notis Gothofr. Colon. Allobrog. 1615.
30. Methodus Iuris Controversi, Vigelii. Basil. 1606.
-- Iulius Clarus.
31. Acta Hassiaca, Hessen contra Hessen.

MEDICI,
In Folio.
42. Nicol. Piso de curandis morbis.
-- Idem de febribus. Francof. 1580.

Historici, Politici, & alii.
In Folio.
51. Chronicon Sebastian Franck.
52. Pratum Musicum ad testudinis tabulaturam > Eman. Hadriani. Antw. 1600.
53. Handtvest-Chronijck van oud Batavien / oud Vriesland / ende oud Francen-landt. Leyden 136.
54. Noch dezelve / ongebonden.
55. Nieuwe Keyser Chronijck / met figuyren / Amsterd. 1617.

Staeckmans

Gulielmus/Willem Staeckmans, hovelinck in den Ruygewaert (polder, grietenij in Groningen) was burgemeester van Franeker 1629-1631 en 1636-1639, lid van de Raad van State 1632-1634, de Staten Generaal 1634-1636, de Friese Staten 1636-1637, Gedeputeerde Staten van Friesland 1637-1640.
Behalve een zeer gewaardeerd Neolatijns dichter, was hij ook een goed Graecist, wat in biografieën niet belicht wordt. Zijn bibliotheek bevat meer Griekse uitgaven dan de bovengenoemde Aldijn. Zijn beste vriend, de historieschrijver van Friesland (1616) en hoogleraar Latijn en geschiedenis (1636) Pier Winsemius zag hem graag als opvolger van de hoogleraar Grieks Georgius Pasor, toen die op 10 december 1637 was overleden. Volgens de lijkrede (p. 28 en 29) zou Staeckmans dan in de traditie komen van Johannes Arcerius, diens zoon Sixtus, en Pasor; de provincie bedacht dat dat een grote aansporing voor hem zou zijn om de eer van dat ambt te aanvaarden: Staeckmans streefde toen echter vooral naar rust en dus niet naar het hoogleraarschap.
Winsemius' lijkrede op Staeckmans: Oratio in Obitum Amplissimi Clarissimique Viri D. Gulielmi Staackmans, Dynastae Rugewartii Viri Consularis etc. Habita in templo academico VII Eid. Decemb. 1640. Accesserunt clarorum virorum epicedia, Franeker, apud Uld. Balck, 1641 is o.a. in Tresoar (Pc 4986) te raadplegen, maar ook online.
In de brievenverzameling Gabbema zijn 47 brieven van Winsemius aan Staeckmans in afschrift bewaard gebleven, merendeels uit de jaren 1637 tot en met 1640. Staeckmans stuurde vaak gedichten mee. Die zijn veelal als van minder niveau beoordeeld dan zijn academische redes. Een transcriptie van de brieven (met de gedichten) is in bewerking. Daarbij zullen uit W.B.S. Boeles, 'Franciscus Meinardus, hoogleraar in de rechten te Poitiers'; in: De Vrije Fries 1890, 425-435, ook opgenomen worden de bijlagen: brieven van Petrus Valens, hoogleraar Grieks te Parijs; een van 1629 aan Cyriacus Tritzum te Leiden en twee (van 1629 en 1632) aan Gul. Staackmans, oom van Cyriacus. Laatstgenoemde, Cierck Douwesz. Tritsum/Tritzum, was op 5 april 1605 te Dokkum getrouwd met Claeske, dochter van Nanning (Nanne) Paeds Vranckensz.
Staeckmans is geboren in 1597, studeerde te Franeker eerst welsprekendheid, vervolgens rechten; op twintigjarige leeftijd maakte hij ter afsluiting van zijn vorming een educatiereis door Frankrijk. Ook Italië had hij graag bereisd, maar het plotselinge overlijden van zijn vader deed hem op aandringen van zijn moeder terugkeren naar Friesland. In ieder geval beheerste hij naast het Frans tevens het Italiaans; hij nam een belangrijke plaats in in de respublica litteraria van de jaren dertig; in 1635 kreeg hij ongeneeslijke lichamelijke klachten, waaraan hij in 1640 op 43-jarige leeftijd te Leeuwarden overleed.
Blijkens brieven van zijn beste (amicissimus) vriend Pierius Winsemius verbleef Staeckmans in zijn laatste jaren wel vaker te Leeuwarden. Behalve voor vergaderingen van de Staten en GS zal dat ook in de hoop op genezing geweest zijn. Mogelijk logeerde hij bij de raadsheer/curator Johannes Saeckma, familie van zijn vrouw, aan de Berlikumermarkt. In Franeker was Pierius' broer Menelaus Winsemius, hoogleraar medicijnen, tot diens overlijden in 1639 zijn geneesheer.

Staeckmans' echtgenote

Op 28 augustus 1623 was Staeckmans te Leeuwarden in het huwelijk getreden met Phocaea/Foekje van Ornia. Zij heeft te Leeuwarden de hulp van de arts Sibrandus Franck en de chirurgijn Johannes Lautenbach ingeroepen voor een salaris van 12 Car.guldens per etmaal voor hen gezamenlijk. Toen de ziekte verergerde beweerden zij hem beter te kunen maken, doch vroegen daarvoor meer geld. Toen Staeckmans desondanks stierf oordeelde het Hof van Friesland dat de verhoging onterecht was; vgl. J.H.A. Lokin, Het redelijke honorarium in het ius commune, blz. 199, in: Het Rooms-Friese recht, de civiele rechtspraktijk van het hof van Friesland in de 17e en 18e eeuw, Hilversum 1999.
Volgens consent van 5 febr. 1641 kocht "juff. Foeckien van Ornia, wedue van Gulielmo Staackmans" voor 1830 goudgulden een huis "bij de Butterbrugh, opt suyd van de straat ... coperse ten Westen, burgem. Frans Pyters ten O en Z" .
In het archief van het Hof van Friesland zijn twee testamenten van Foekje van Ornia overgeleverd, nadat zij in het huwelijk (Leeuwarden 24 juni 1643) was getreden met Johann Wilhelm Sohnius: Tresoar toegang 14 inv.nr. 16779, folio 10r-13r (5 oktober 1645) en 13v-14v.
Er zijn meerdere afschriften van bekend, o.a. een in het archief van Tjaardastate te Rinsumageest: toegang 313 inv.nr. 313 (vermoedelijk bestemd voor Lucia van Ornia) en een in het familiearchief Van Beyma thoe Kingma: toegang 319 inv.nr. 664. In de gedrukte toegang op de studiezaal van Tresoar is i.t.t. de online-versie de vermelding 25 november 1653, Foeckje van Ornia, echtgenote van dr. Tzialing Wyckel, i.l. raad van het Hof van Friesland gecorrigeerd: 5-10-1645, Foeckje van Ornia, echtgenote van Johan Wilhelmsz.

Sohnius (*ca. 1600 † 22 juni 1659), geboortig van Diez in Nassau, studeerde 1620 te Groningen, 1625-1641 secretaris van de Friese stadhouder, eerst van Ernst en vervolgens van Hendrik Casimir; 1645-1659 kapitein van een infanterie regiment en commandant van Emden; gerechtsscholt resp. president (1654, '57 en '58) van het krijgsgerecht van Stad (Groningen) en lande,
Portretten door Jan Janszoon de Stomme van het echtpaar Sohnius-Ornia en de kinderen uit het eerste huwelijk van Foekje zijn bewaard gebleven in Duitsland: vgl. Jaarboek genealogie deel 20, 1966, p. 123-134.


Uit het testament van Foekje Ornia, Franeker 5 oktober 1645:
... maecke ick testatrix erffgenamen mijn drie kinderen, met namen Titia, Anna ende Lambertus Staeckmans ... Ten eersten will ende ordonnere ick dat mijn kinderen geen questie, twist ofte geschill met mijn l. man [Joannes Wilhelmus Sohnius] sullen in materie van ontscheydinge van goederen, maer hem dienaengaende in alle beleeftheyt ende vrundschappe bejegenen. Ende all isset wel, dat sowell ut het Inventaris* ende ontscheydinge tusschen mij ende mijn kinderen voor den E. heeren Buttinga, Raed ordinaris in den Hove van Frieslandt gemaeckt, de dato den 12en Aprilis 1644, alsmede uyt seeckeren acte**, voor Dr. Thoméé gevallen, de dato den 30en Maij 1645, genoechsaem geblijckt, welcke ende hoedanich mijne ingebrachte goederen ende contante penningen sijn geweest ...
huysinge binnen Franeker op 't Coornmerckt bij ons jegenwoordich bewoont ende gebruyckt ...
thien duysend Carels guldens ... volgens seeckeren acte van dato den 6en Maij 1645 wegen mijn dochter Titia Staackmans te betalen ... mijne welgedachte man ... oock gansch vrij sall wesen van den twee duysent Car.glns.. die Doctor H. Meinsma van mij competeert, volgens acte van ... 1644 ..., alsmede den schult, die Jan Gerckes Hoptilla van mij competeert, ter somme van ses duysend Car.glns. hooftsomme, volgens obligatie de dato den 5en Martij 1644, bij mijn man Sohnium daeraff gepasseert ...
legatere ende bespreecke ick testatrix ... Joanni Wilhelmo Sohnio noch het vruchtgebruyck van den bovengedachten huysinge cum annexis binnen Franeker op 't Coornmerckt; met oock het usufruct oft vruchtgebruyck van alle den mobilen, inboelen ofte huysraaden, soo linnen, wollen, bedden, beds-cleeren, tin, coper, meschen, holtwerck, als oock gemaeckt silver ende goudt ... het vruchtgebruyck van den saate lands tot Miedum, onder de clockslach Tzum, nu tegenwoordich bij Dirck Janssen bewoont ende gebruyckt ...
Anna ende Lambertus Staackmans ... vier duysent ... ick haer elck praelegatere
mijn kinds-kindt Joanni Wilhelmo Oginsky wesende mijns dochters Titiae Staackmans soone den somme van een duysend ende vijff hondert Car.guldens ...
Legatere mede mijnen meergedachten E. man Joan. Wilhelmo Sohnio alle de boecken, die mij testatrix van mijn w. oom Sierck van Tritsum zijn aenbeerft ende aengecomen ...
Voorts bevele ick mijne erffgenamen, dat zij binne 't jaer naa mijn overlijden ut mijn testatrics goederen, ende tot mijnder gedachtenisse sullen utreycken ende betaalen soo aen den armen, te weten kercke als gemeyne stads armen, als aen het weeshuys ende proeven-huys deeser stede aen yeder alsulckes ende sooveele als hun ende mijnen gemelten E. man Sohnio believen sall ...
... getuygen tot mijnen huyse ... den E. Jac. Joan. Wissenbach Juris utr. Doct. ende Prof. in den Universiteyt tot Franeker, Horatius Meinsma Burgemr. binnen d'selve stede, Isebrand Rijx Liollema Assessor van den gerechte Franekaradeel, Aarnt van Diest majôr, Mr. Claes Cornelis chyrurgijn, Jan Willems mr. schoenmaecker, Mr. Udo Levini Roelands, ende Hartmannus Feyonis notaris publ. alle residerende binnen Franeker ...
Actum Franeker ... op den 5en Octob. 1645
16 Junij 1664 ... H. Scheerhagen
De genoemde inventaris en acte zijn niet gevonden in het archief van het Hof van Friesland.

Uit de aanvulling 1653 op het testament
... voor sooveel als hyrnae geschreven is, bij desen revoceerd...
... kindts-kindt Sophia Oginsky (: bij de heer Simon Carol Oginsky ende haer [Foekjes] dochter Titia Staeckmans in echte geprocre-eert:) ...
... kindts-kindt Samuel Oginsky, tegenwoordich in Polen sijnde
Dat oirkunden wij Borge.mren ende Raadt ... met onsen Stadtszegel ende des secretarij handt-onderschrift ... Groningen den vijff en twintichsten Novembris des jaers Een duysent ses hondert drie ende vijftich, doe Peter Eysinghe, Johan Tiassens, Allert Andringa ende Johan Conders borge.mren waeren ...
Onder den principale deses stonde Ter ordonnantie der h. heeren voors., ende getekent P. Tettema met eenige togen, alsmede hinge onder den principale het segil der vs. stede in groenen wasse gedruckt.
Gecollationeert ... desen 16. Junij 1664 ... H. Scheerhagen

>> begin