MpaginaE * Hofmeesters en secretarissen

Bron: website Tresoar
Aanvullingen o.a. bij Regemortes: M.H.H. Engels, augustus 2021

Pieter Regemortes
'met een stocxken in sijn handt'
in de begrafenisstoet van Willem Lodewijk

Pieter van Regemortes 1605-1620

Vaak, ten onrechte, Regemorter genoemd.
Geboren: Antwerpen 1562*
Overleden: na 1623**
Ambtsperiode/ambtsuitoefening: was de opvolger van Frederik van Vervou en ging nog voor korte tijd over in dienst van Ernst Casimir; op 21 oktober 1620 vermeld als gewezen hofmeester.
Andere functies: bevelhebber van het fort te Groningen.
Huwelijk: tr. Reynsck van Dekema (geb. 1564, R.K.), dochter van Rienk van Dekema den Maximiliana van Aremberg; hofdame van echtgenote Sophie Hedwig van Ernst Casimir; overleden 18 november 1615 (grafsteen Leeuwarden vermeld in Monumenta quaedam sepulcralia et publica); tr. Groningen 24 mei 1617 Maria Bruis
De getekende begrafenisstoet van Willem Lodwijk geeft - i.t.t. die van Ernst Casimir - alle personen stereotiep weer als lange rechte figuren. Omdat Pieter Regemortes 'met een stocxken in sijn handt' is afgebeeld, was de eerste gedachte dat hij in werkelijkheid krom liep. Vergelijking met latere begrafenisstoeten wijst uit dat het hier ging om een hofmeesterstaf. Bij "Ernst Casimir" loopt "met een lange swarte Stock, de Hoff-meester van Sijn Genade: Joncker Poppo van Burmania, Capiteyn".

Aan het hof van Willem IV (1711-1751) droeg de groothofmeester van de prins bij ceremonies een hofmaarschalkstaf, waarvan de knop bewaard is gebleven. Een hofmeesterstaf met of zonder sierknop is in Friesland niet bewaard gebleven. Men bedenke dat de hofmeester tevens bode van de stadhouder was en dat zijn staf dus eigenlijk een bodestaf was.
Bronnen: Stbk. I, 89 en II, 57; Kuiper, 'Profijt', 189, 203; Wagenaar, Willem Lodewijk, 291, 396; Bergsma, 'Willem Lodewijk', 213, 215; KHA, Ernst Casimir, inv.nr. 424; SHA, inv.nrs. 101-104.
* Album studiosorum Lugd. Batav. 20 juni 1622: Petrus Regemortes Antverpianus, Eques auratus, 60
** In het album amicorum Rhemen, het op één na oudste van de Nederlanden (1556), in de zeventiende eeuw gebruikt voor genealogische en heraldische aantekeningen, wordt op blz. 22 (scan 15) vermeld: Ao. 1623 gaff Heer Pieter van Regemortes Ridder, met Maria Bruis sijn vrou, tot Harlingen op t'Collegie der Admiraliteyt een glas, alwaer haer wapen aldus staet (tekening).

In 1623 was de admiraliteit van Friesland nog gevestigd te Dokkum. Is het glas bij de verhuizing van die instantie naar Harlingen in 1644 meegenomen? De Steven van Rhemen uit Deventer die de genealogische en heraldische notities in het album maakte, heeft blijkbaar ook een bezoek aan Friesland gebracht. Is hij daarbij ook bij oud stadgenoot genealoog Gerlich Doys op Dekemastate te Jelsum geweest? Veel van Doys genealogische aantekeningen zijn overgenomen van die van Steven van Rhemen.

Op blz. 24 [scan 16] van genoemd album worden de volgende wapens getekend en beschreven:
Caspar Berentsen ter Coulen end Joanna van Dompseler sijn vrou hebben dusdanigen glas gegeven
Rienck van Dekema, s. vr. Maximiliana van der Marck en Arenberg, een glas gegeven Ao. 1617; haer wapen Marck en Arenberg [helmteken] pauwenstaert, wit en root [geblokte dwarsbalk in kwartier links onder] wit en root; Dekema [adelaar] sw[art] in gout, [fleur de lis] wit in root
Op blz. 115 [scan 64]: Bij het pourtrait van Douwe van Burmannia staen dese wapens ... Bij het pourtraict van Saep van Ytsma huisvrou van Douwe van Burmannia staen dese wapens ... Bij het pourtraict van --- Dekema de Ao 1553 aetat. 33. staen dese wapens ... Dekema Hotnya [= Hottinga] Camstra Unama [= Unia]
meer

Volgens Jöcher III p. 1955 (Regimorter) schreef Regemortes orationes aliquot politicas; bron voor dit gegeven: de lijkrede op prof. iur. Petrus Cunaeus, oom van Regemortes, op 6 december 1638 te Leiden gehouden door Adolf Vorstius. De titel van de 328 bladzijden tellende uitgave in klein octavo, waarvan een exemplaar in de bibliotheek van het Historisch Centrum Leeuwarden aanwezig is, luidt echter: Sermones aliquot politici, apud Abrahamum Radaeum, Leovardiae 1609 opgedragen Ad illustres Bataviae Ordines door Petrus "Regemorterus".

Een [andere?] Pieter van Regemortes komt voor in "De Oost-Indische Compagnie in Cambodja en Laos; verzameling van bescheiden van 1636 tot 1670", o.a. Dagh-Register van 't gepasseerde op 't Nederlants comptooir in den Rijcke van Cambodia 'tzedert den 25en Maert 1642 tot 6 December 1642 door Pieter van Regemortes. Deze Regemortes was daar al in 1637 gekomen als ondercoopman. Hij behoorde, in tegenstelling tot verreweg de meerderheid der Compagnie's dienaren buiten patria, tot een tamelijk aanzienlijk geslacht, was een neef van een bewindhebber en wel wat hoog- hartig. Hij stamde uit Nijmegen. De koning met zijn volk was in 1644 schuldig aan de vermoording op 27 november van toen opperkoopman en hoofd van de VOC-loge in Cambodja Regemortes en de zijnen. De Compagnieschepen, de Rijswijcq en de Orangieboom, heeft hij in beslag genomen en tot boven zijn hof laten slepen. "Het erf geheel besuyden 't Japans quartier, bij d'eerste suylycxste (= zuidelijkste) spruyt, genaemt d'Hollandse rivier," was "de plaetse waer Regemortes 's Comps. woonplaets gehouden heeft en vermoort geworden is." Of deze Pieter van Regemortes dezelfde is als de voormalige hofmeester van Willem Lodewijk lijkt enerzijds twijfelachtig gezien het geboortejaar (1562) van de hofmeester, anderzijds plausibel omdat laatstgenoemde in de Nederlanden uit beeld is na de twintiger jaren van de zeventiende eeuw.
De VOC was vooral actief in Cambodja in de periode 1636-1646. Er werden voornamelijk herten- en roggenvellen ingekocht, bestemd voor de Japanse markt.
A. van der Kraan, Murder and mayhem in seventeenth-century Cambodia, Chang Mai 2009, p. 139: Pieter van Regemortes, commander of the trade post, managed tot obtain a monopoly on trade between Cambodia and Japan, which he operated succesfully from 1636 to 1640.

Moort in Cambodia
[blz. 35] Omtrendt ultimo September 1643 arriveert den Opper-Koopman ende Opper-Hooft den E. Sr. Pieter de Regemortes van Batavia met een schoon Oorlochs-Jacht in Cambodia, in qualiteyt als Ambassadeur, maer is met al de sijne op den 27. November 1643 seer leelijck en barbaris vermoordt, en dat door bevel en beveelen van den tegenwoordighen regeerenden Coningh van Cambodia, 't gunt sich aldus toe-gedragen heeft.
Den op-gemelten E. Regemortes alvoorens het Brutale Humeur van den Koningh door ervanentheydt wel kennende, ende in dat Rijck ondervonden. Sulckx hy van tijt tot tijt selfs met eygen oogen gesien ende ghehoort hadde de [blz. 36] wreede, tirannige Executie aen sijn eygen Lantsaten, de Grootsten van 't Gebiet wedervaren, soo was hy Regemortes met vreese bevanghen om weder in Cambodia te keeren. Dan alsoo des Compagnies affairen sulckx vereysten, stelt den Heer Generael voor, niet als Opper-Hooft, maer als een Ambassadeur te willen verschijnen, met hoope dat men Gesanten geen onheyl van het Leven te verliesen en soude aen-doen. In die qualiteyt vertreckt hy dan weder van Batavia en arriveert in Cambodia, alwaer hy op de 27. November Audientie by den Koningh te sullen hebben, versoeckt, 't welck hem wiert vergunt. Dierhalven prepareert sich dien dagh ten Hoof te gaen, met een Treyn van 12 Soldaten, ende voorts alle de daer sijnde Koopluyden en Assistenten, met de Schippers van de Schepen, alle sittende te Paerde. Aldus komende in 't Gesicht van het Hof in een seer breede Straet, by de Passaer, dat is de Marckt, wierden aldaer datelijck omcingelt van des Conings Soldaten, die wedersijts uyt de Huysen quamen springen, ende brachten haer alle met Sabels om 't leven; de Wegen na de Compagnies Logie waren alle beste, opdat die aldaer waren geen tijdinge konden bekomen van dese moortdadige Actie, 't welck was 3 uuren gaens van des Compagnies Logie. Dus speelt de Tragedie by de Barbaren verder, en komen in de Logie alles massacreeren. Den Onder-Koopman Buckoy was in 't tweede Huys van de Logie, daer twee deftige Japanse Koopluyden, met namen Nissindomme en Kajmondonne, woonden, alwaer hy hadde ontfanghen een Sack met Geldt. Hy hoorende uyt de Logie een groot rumoer komen, loopt schielijck met de Sack Geldt in de Hant ten Huyse uyt. Een der Moordenaers hem in het Gesicht krijgende, achterhaelden en sabelden hem, gaende met die buyt van de Sack Gelt deur. Binnen des Compagnies Pagger ofte Heyninghen lagen de doode Lichamen allesints hier en daer verspreyt, die onder den blaeuwen Hemel soo een lange wijle bleven leggen rotten ende stinckende vergaen: Immers wat yets van aensien was, most hier in dese furie sneuvelen. 't Was jammer soo eerlijcke Lieden om den Hals, ende dat onnoosel, te geraken.
Den Opper-Koopman Pieter van Regemortes was geboortigh van Schoonhoven, een Neef van de Bewinthebber de Heer Heyman in Zeelant, van waer Regemortes voor Assistent was uyt-gevaren. Den Opper-Koopman Hermen Brouckman was van Bremen; den Onder-Koopman Buckoy, mitsgaders diversche Assistenten, fraye Borsten, waren alle Amsterdamse Kinderen van goeden Huyse.

Uit de hierboven vet weergegeven zin blijkt dat de opperkoopman en ambassadeur niet dezelfde was als de hofmeester Pieter van Regemortes!

Hofmeesters en secretarissen
van het stadhouderlijk hof

Hofmeesters

Moort in Cambodia

Secretarissen

Vluchtige verdere verkenning van de genealogische c.q. heraldische aantekeningen in het Gelderse album amicorum van Steven van Rhemen

Hofmeesters en secretarissen van het stadhouderlijk hof

Hofmeesters

Moort in Cambodia

Secretarissen

Vluchtige verdere verkenning van de genealogische c.q. heraldische aantekeningen in het Gelderse album amicorum van Steven van Rhemen

Hofmeesters en secretarissen
van het stadhouderlijk hof