>> HOMEpage

Deels de bibliotheek van kapitein
Wilco van Holdinga thoe Schwartzenberg
geprelegateerd door zijn vader

Bron: archief van de familie thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, Tresoar toegang 326 inventarisnummer 267
Inventaris van de nalatenschap van Georg Wilco thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg en Helena Maria thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg opgemaakt door M. Scheltinga. Daarin de beschrijving van boeken op Eysingastate te Rinsumageest (1-15) resp. op Holdingastate te Anjum (16-252), november 1682, helaas zonder plaats en jaar van uitgave en met (spel)fouten c.q. hoor- of leesfouten als gevolg van dicteren of copiëren van de boektitels. De hier getoonde titelpagina's zijn niet meer dan mogelijkheden. De aspecten Engeland, Zweden, land- en reisbeschrijvingen evenals Hoog- en Nederduits vallen op.
Internetuitgave: M.H.H. Engels, maart 2023 (in bewerking)
Met testament en codicil van Wilco's ouders

Rinsumageest

63
In t'Schrijfkamerke
[1] • Een Bijbel in folio
[2] • Atlas contractus in folio [Johannes Janssonius Amsterdam 1666 of Nicolaes Visscher Amsterdam 1677]
[3] • t'Gesantschap aen de Keyser van Tartarije en China
74
Op de Poorts kamer cum annexis
[4] • De wercken van Hooft in folio twee stucken
[5] • De beschrijvinge van Syrien en Palestina in folio
75
[6] • Historiae Sacrae in folio
[7] • De voyagien van [J.J.] Struys in folio
[8] • De Koninghlijcke Hovenier in folio
86
Op de Poortkamer cum annexis
89
Eenige boecken
[9] • t'Gesantschap van Japan
[10] • de Chronijck van Gothofridus in folio
[11] • de beschrijvinge van Malabar en Cormandel [Coromandel]
90
[12] • d'beschrijvinge van America in folio
[13] • Jonstons beschrijvinge der dieren
[14] • Genealogia I[m]peratorum in folio
[15] • Chronijck van Winshemius

voorts eenige boecken in quarto et octavo en duodecimo
Een rood geferffde boeck-kas

Anjum

120
Bibliotheecq
Beneden int Schrieffkamerke bevonden naevolgende boecken
In folio
[16] • Atlas maior Frans met affsette caerten
[17] • Cruyd-boeck door Michael Lobel
[18] • De wapenhandelinge [van roers, musquetten en spiesen ... uutgebeelt door Jacob de Gheijn, 1607]
[19] • De rijd-const
[20] • Londini acta publica
[21] • Itinerarium Sacrae Scripti
[22] • De historiën van Baudartius 2 volumina
121
[23] • De beschrijvinge van Sweden hooghduyts
[24] • Kinderpostille hooghduyts
[25] • t'Leven en bedrijf van Frederick Hendrick
[26] • Toneel der Keyseren en Koningen
[27] • De Historiën van Reyd
[28] • Friesche Chronijck van Occo Scharlensis
[29] • Carel Stevens veldt-bouw [Amsterdam 1627; Ndl. vertaling van L'agriculture et maison rustique van de Franse artsen C. Estienne en Jean Liebaut]
[30] • Victorien van Prins Maurits
[31] • De Historiën van Sleidanus
[32] • De Historiën van Flav[i]us Josephus met Egisippus idem
[33] • De beschrijvinge van Frieslandt door Schotanus
[34] • Chronica Carionis duyts [1629]
122
[35] • d'Historiën van Gustavus Adolphus
[36] • Cronijck der Koningen van Engelandt
[37] • Nederlandtsche Oorlogen van Bor 6 volumina
[38] • De geschiedenissen van Frieslandt door Schotanus
[39] • Engelse Historiën van Eduard Reinolts duyts [Edward Reynolds (1599-1676) bisschop van Norwich]
[40] • Werelt Spiegel
[41] • Turxe en Hongerse Chronijck [De chronyke van Hungarien ... oorlogen ... tusschen de Turcken ende christen princen; Hieronimus Ortelius, vert. P. Neander, Amsterdam 1619]
[42] • De veldt-bouw
[43] • Titus Livius duyts
[44] • Een Atlas nederduyts 2 volumina
123
[45] • De vierige Colomme van verscheydene Landen
[46] • Toneel [Toonneel] van China van [Athanasius] Kircherius [S.J.] duyts [uit het Latijn vertaald door J.H. Glazemaker, Amsterdam 1668; gegraveerde titelpagina 1667]
[47] • Oorloogen van Franckrijck door Gulaert
[48] • Spiegel van de olde en nieuwe tijt Cats

In quarto
[49] • T'eerste deel van de Oostindise Compagnie [1645]
[50] • Tweede deel van de Oostindise Compagnie [Tweede deel van het begin ende voortgangh der Vereenighde Nederlantsche Geoctroyeerde Oost-Indische Compagnie. Begrijpende de volghende twaelf voyagien, door de inwoonderen der selviger provintien derwaerts gedaen [Amsterdam, J. Janssonius], 1646]
[51] • Pars onstelde Leeuw
[52] • Idem
[53] • Opera Finica Glauderi
[54] • Saecken van Staet en oorloogh van Aitsma 14 volumina
124
[55] • Andreas Gail duyts
[56] • Journael van Lindschoten
[57] • Huyspostille door Boulerus [Justus Bulaeus]
[58] • Van der Veens Zinnebeelden
[59] • Een nieuw Testament
[60] • De beschrijvinge van Nederlandt door Guichardijn
[61] • Zee-postille
[62] • Ordonnantiën van Frieslandt
[63] • Idem
[64] • Meteren Nederlandsche Historiën
125
[65] • Nederlandse beschrijvinge van Boxhoorn
[66] • Geschiedenissen van Europa door B. Lampe
[67] • De vermaerde reysen door Glaesemaecker
[68] • Schilderconst [der Antycken] van [Fr.] Junius [1675]
[69] • T'Leven van J. van den Oldenbarnevelt
[70] • Tractaet der medicijnen van [Nicolaes van] Halteren [1623]
[71] • De Historiën van Everard van Reyde
[72] • Beschrijvinge van Hartogenbos en Wesel
[73] • Emblemata van Jan de Bruyne
[74] • Historiën van Wassenaer 4 volumina

In octavo
[75] • Cornelius Tacitus
126
[76] • Historien van Bracherius
[77] • Parsiaense reysen [Olearius of Strys?]
[78] • T'huys-liet Davits
[79] • [Instructie van de] Fortificatiën van Meldar [G. Melder]
[80] • Pietas Regia [Dat is: Conincklijcke Godtsaligheyt, Leeuwarden, by Frans Hardomans in de Peperstraat, 1651]
[81] • Stichtelijcke bedenckingen
[82] • Verdedinge vande Carel de eerste [Defensio regia. Antwerpen 1650. 12o]
[83] • Werelts Gods-diensten
[84] • Proncktoneel der Nassausche helden
[85] • Idem
[86] • Sweedse oorlogen
[87] • Troost-fonteyn [geopent in de verhandeling van verscheyde theologische stoffen] van Obius [Simon Oomius, Amsterdam 1666]
[88] • Ciceronis epistolae
127
[89] • Janua Linguarum
[90] • D'beroerde Oceaen door Montanus
[91] • Consideratien van Staet
[92] • Natuyr Toneel
[93] • T'Leven der Roomse Pausen
[94] • T'Heydelbergsche Catechismus
[95] • Treurtoneel der doorluchtige mannen 2 volumina
[96] • De waeckende Leuw
[97] • Heynsii Loffsangh
[98] • Treurtoneel der doorluchtige mannen 2 volumina; error

In duodecimo et minori forma
[99] • De overdenckinge des doodts
128
[100] • De Romeynse Adelaer
[101] • D'Ledder Jacobs
[102] • Geneer-const[!] der Wouden[! Geneesconst der wonden]
[103] • Beschrijvinge van Vranckrijck 5 volum.
[104] • Leven van Emanuel van Portugael
[105] • Historiën en Nederlandse Oorlogen
[106] • Turxe en Hongerse Oorlogen
[107] • Nederlandse vaeck-verdriever [Den vaeck-verdryver van de swaermoedighe gheesten. Haarlem: gedrukt bij A. Roman; Amsterdam: voor J.E. Cloppenburgh boekverkoper, 1620. 8o; het enige kluchtboek waarin door een onbekende samensteller een zeer uitgebreide verantwoording wordt gegeven van de geraadpleegde bronnen voor de 1100 verhaalde kluchten.]
[108] • Alcera philologica
[109] • D'gave van Sint Marten
[110] • Parsiaense reysen van Wageningen [Adam Olearius, De Nieuwe Parsiaense reyse ofte een Oostindische voyagie te lant, in Neerduyts overgeset door D.v. Wageninge, Amsterdam bij Jacob Benjamin 1651, 8o]
[111] • Natuyr-lessen van Eeckelman [Ulphardus Ekelman, Lessen uit het boek der nature, Amsterdam 1661]
[112] • Affbeeldinge van t'Oud Romen
[113] • Metamorphosus[! Metamorphoses] Ovidii
[114] • Matrosen gesontheyt [Abraham Lenertsz. Vrolingh, 1646; vgl. boedel chirurgijn Duco Bavii, Bolsward 1646; of ed. Antwerpen 1663]
129
[115] • Idem
[116] • Fatsoenlijcke Send-brieff Schrijver
[117] • Republycke der Nederlanden
[118] • Sweedsche Oorlogen [de gedenckwerdichste daeden, geschiet in Duytslandt, Arnhem 1632-1633]
[119] • Quintus Curtius
[120] • Geestelijcke Apothecar [Geestliicke apoteecque, waer uyt een benauwde ziele kan trecken een krachtigh middel ter saligheydt ... Joh. Gerhardi à Besten, Groningen 1663]
[121] • Secreet-boeck [van veele diversche en heerlijcke konsten in veelderley materien, Amsterdam 1661] van [Carolus] Battus
[122] • Florus Anglicus [sive Rerum Anglicarum ab primo exordio usque ad Caroli primi mortem deductarum compendium, Amsterdam 1652, 12mo]
[123] • Christelijcke zeevaert
[124] • Ars Notariatus
[125] • Spiegel onses tijts
[126] • Bruyns zielgerechten
[127] • Beschrijvinge der Nederlanden Guichardijn 2 vol.
[128] • Beschrijvinge van Eman. van Portugael
Noch eenige weynige boecken van kleyne importantie
130
Beneden int Kabinettie bevonden naevolgende boecken

In folio
[129] • De Friesche Historie van Winshemius
[130] • Herbarius Dodonaei
[131] • L'instruction du Roy

In quarto
[132] • Eerste deel van Aitsma
[133] • Julii Caesaris opera
[134] • Christi strijd door Thailor
131
[135] • Huyspostille
[136] • T'Nieuw Testament met silver beslagh
[137] • Belegeringe van Oostende [Henrick van Haestens, De bloedige ende strenge belegeringhe der stadt Oostende, in Vlaenderen, Leyden 1613; of Oostende ... Philippe Fleming, 'sGravenhage 1621]

Sijnde te noteren de Capiteyn Wilco van Holdinga thoe Schwartsenbergh verclaert hem toe te behooren de boecken in voorige twee capittels gedescribeert.

Boven op de deurgaende gangh aen de boeck-kamer bevonden naevolgende boecken

In folio
[138] • Principium Christinianorum Stemmata
[139] • Corpus juris Civilis vol. I.
[140] • Biblia Sacra Graecae, Latinae et Germanicae vol. 2
132
[141] • Bartholi opera vol. 4
[142] • Repartorium[! Repertorium] in lectura Bartholi vol. I.
[143] • Een Hooghduytse Chronijck
[144] • Plutarchus Frans
[145] • Chrisostimi [Chrysostomi] opera; defect
[146] • Petrus Andreas in Sex libris Dioscoridis
[147] • Idem Epistolae medicinales
[148] • Joannes Lonarae[! Zonarae] monachi compendium historiarum
[149] • Teatrum Galeni
[150] • Claudii Galeni pergami[! Pergameni] aliquot opera
[151] • Acta Sinodi nationales
[152] • Plinii Secundi Historiae mundi
[153] • Een Hooghduyts Chronijck
[154] • Corpus Canonicum vol. 2
133
[155] • Q. Septini Florentis Tertuliani Cartaginensis Presbiteri scripta
[156] • Hieronimus Cardanus de rerum varietate
[157] • Cujacii opera
[158] • Hippocrates opera
[159] • Athanasii opera
[160] • Plutarchus de vita illustrium virorum
[161] • Paracelsi Chyrurgia
[162] • Ejusdem opera vol. 2
[163] • Schulteti Psalm postil
[164] • Theophrasti historia de plantis et Aristoteles de analibus[! animalibus]
[165] • Ecclesiasticae Historiae
[166] • Phisionomia[! Physiognomia] Scoti, Aristotelis et aliorum
[167] • Suide Historiae
[168] • Minsingerus ad Instituta
134
[169] • Strabonis geographia
[170] • Bullingeri commentaria in acta Apostillorum[! Apostolorum]]
[171] • Idem in Danielem etc.
[172] • Cornelius Tacitus
[173] • Historiae belli sacri Wilhelmi Tirii
[174] • Paulus Oresius adversus paganos
[175] • Jambligus[! Jamblichus] des mysteriis et alii de varius[! variis] rebus auctores
[176] • Angelus de casibus conscientiae
[177] • Mercilii Patavini defensor pacis
[178] • Valerii Ancelmi cathalogus annorum[! actorum] Principum sive Monarcharum mundi
[179] • Clemens Pontificis opera
[180] • Quintiliani institutionis[! institutiones] oratoriae et aliae tractatus
[181] • Vandalia Albarti Crans
[182] • Johan Goropii Becani originis[! origines] Antwerpiani
135
[183] • Joannis Cuspiniani opus de Caesaribus et Imperatoribus Romanorum
[184] • Justin Gobbelin Spiegel der rechten Hoogduyts
[185] • Idem
[186] • Een Hooghduyts Chronijck door Sebastiaen Franc
[187] • Triafaboli[?] Com[m]entarii in Epist. ad Phylippenses
[188] • Plutarchus de vita illustrium virorum
[189] • Francisci Duareni opera
[190] • Nicephori Calisti Historiae ecclesiasticae
[191] • Coenradi Gesneri Historia annimalium
[192] • Idem
[193] • Idem
[194] • Wolffgangi gentium aliquot migrationes lib. 12[?]
[195] • Emanuelis Sweerti Florilegium
136
[196] • Opera Anthonii Sabellici
[197] • Chrisostomi Opera vol. 3
[198] • Erasmi Opera vol. 8 tom. 9
[199] • Concordantiae majores Sacrae Scripturae
[200] • Pauli Jovis Historia
[201] • Nederduytse Bibel
[202] • Theophilacti vulgari in quatuor Evangelia
[203] • Joachimi Vagiami [Vagiani] epitome trium partium terrae Asiae,
[204] • Urbani Regii opera
[205] • Justini Opera
[206] • Epitome omnium operum Augustini Regii
[207] • Claudii Ptholomei opera omnia vol. 2
[208] • Theodora. Sicli[! Theodori Siculi] res antiquae
137
[209] • Xenophantis[! Xenophontis] Opera Graecè et Latinè
[210] • Idem Commentaria
[211] • Hypocratis[! Hippocartis] Opera
[212] • Joannis Chrisostomi Oper. tom. 2
[213] • Joannis Arentini[! Aretini] Libri annalium Bojorum
[214] • Germanicarum rerum sive celebrioris Historiographi
[215] • Georgius Agricola de variis rebus
[216] • Ammianus Marcellinus
[217] • Germanii descriptio
[218] • La grande Chronique de Holland., Zeland. etc.
[219] • Idem
[220] • Alexander ab Alexandro dies geniales
[221] • Cornelii Agrippae Opera
138
[222] • Erasmi verclaringe over 't Nieuw Testament Neerduyts
[223] • Oldenburghse Chronijck
[224] • Blondi Flavii Roma triumphans
[225] • Saxonia
[226] • Sphaera mundi
[227] • Sebastiani cosmographia universalis
[228] • Cipriani Opera
[229] • Chronijcken van Hollandt, Zelandt en West-Frieslandt beginnende van Adams tijden tot den jare 1596
[230] • Ablatis explicationes in Evangelia et Epistolas
[231] • Astronomia Julii Sirenici, Nerci, Malicii et aliorum[??? Nicolai Buddæi Nericiensis gymnasma astronomicum computum exhibens Brockenius (Drukker) 1647]
[232] • Historien der Martelaren
[233] • Joannis Teisnerii opus Mathematicum
139
[234] • Heinsii Historia rerum Belgicarum
[235] • Flavii Josephi Opera
[236] • Hebraei veteris instrumenti tom. 2 vol. 2
[237] • Inventare gen. Histor. de France
[238] • Nondeletius de piscibus [Rondeletus, Gulielmus = Guillaume Rondelet]
[239] • Eguinarii Baronis Opera omnia vol. 2
[240] • Origines Adamanti Opera vol. 2
[241] • Prosopographia Heroum illustrium vororum totius Germaniae
[242] • Polidorii Virgilii urbanitatis Anglicae Histor.
[243] • Joannis Coccii [Cocceii] res Ecclesiasticae
[244] • Beschrijvinge van Westindien
[245] • Opera Theodoreti vol. 2
[246] • Joannis Naucleri Chronicum
[247] • Ubbo Emmius rerum Frisicarum Historia
140
[248] • Guidonis Chyrurgiae[! Chyrurgia]
[249] • Nieuw Testament Hooghduyts
[250] • Acte belangende de furstelijcke Marburghse Successie
[251] • Dionis Cassii Historiae Romanae
[252] • Chronica Regnorum Aquilonarium Daniae, Sueciae

Voorts eenige olde boecken in quarto, octavo etc.

Staende voorts te noteren, dat de Heer Tiaerd van Aylva en Vrouw Helena Maria Baronnesse thoe Schwartzenbergh met elxanderen getrouwt zijn op den 19. Martii 1676 en dat welgedachte Vrouw Helena Maria thoe Schwartzenbergh overleden is den 25. Augusti 1682.

---

>> begin

Testament van de echtgenoten Georg Wilco thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg en Helena Maria thoe Schwartzenberg en Hohenlansberg, Anjum 16 december 1663

Tresoar toegang 326 inv.nr. 3873.3
In den name Godes Amen int jaar onses Heren ende Saligma-
kers Jesu Christi een duysent ses hondert drie ende sestich op
den sestienden dagh van december, also niet sekerder is als
de doot ende niet onsekerder als de tijt ende uire van dien,
ist dat wij Georg Wilco Vrijheer toe Schwartzenbergh ende
Hogenlantsbergh Grietman over Oostdongerdeel ende Helena
Maria Vrijvrouw toe Schwartzenberg echteluyden tot Anjum reside-
rende sulx overgedacht hebben, ende niet geern sonder ons
Testament gemaekt te sijn, willende versterven; ist dat wij
bij desen maken ende ordonneren ons Testament, uutterste ende
laeste wille met voorbedachte gemoede, gesont van lichaem
ende verstandt sijnde sonder enige inductie ofte persuasie in
volgende manieren, bevelende eerst ende alvoren ons zielen in de
barmharticheyt Godes ende ons lichamen nae ons versterven een
staetlijke, Eerlyke ende Christlijke begraffenisse tot den blijden
dach der verrijsenisse met alle gelovigen, comende hyermede
tot dispositie van ons tijtlijke naetelatene goederen, soo institueren
wij echteluyden tot onse universale erffgenaem ofte effgenamen
het kint ofte de kinderen 't welck ofte de welcke bij onse versterven
respectivelijk sal ofte sullen in wesen sijn, ofte bij gebreke van
kint ofte kinderen institueren wij Testatoren elx anderen reciproquelijck
tot erffgenamen in onse gehele ende universale naelatenschap, ende
alle onse soo roerende onroerende, hebbende ende toecomende
goederen, actien ende crediten soo feudale als andere geen
uutgesondert in wat voegen die ook solden sijn, behoudelijk dat
ick Helena Maria Vrij Vrouw te Schwartzenbergh mijn heer
vader den welgeboren, Gestrengen Here Wilco van Holdinga Vrij
heer toe Schwartzenberg ende Hogenlantsbergh instituere tot
de legitime portie sijn Gestrengheyt door de wetten in mijn
herediteyt competerende bij soo verre sijn Gestrengheyt geraken
mochte mij te overleven; ende willen wij Testatoren dat de langst le-
vende van ons beiden met alle goederen nae sijn welgevallen sal
handelen ende doen sonder emant redenen te geven ende soo de
langstlevende sonder wetlijke desendenten mochte geraken te
overlijden ofte sonder kint ofte kinderen nae te laten, willen ende
ordonneren in sulcken cas dat alle 't gene als dan van onse goe-
deren beholden is sonder enige detractie van de Trebellianique
portien sullen devolveren ende comen op de heren Hendrich Georgh
Vrijheer toe Schwartzenberg ende den welgeb. here Anthoni
Gunter Vrijheer toe Schwartzenberg elx voor de helfte op
dese conditien dat de selve de lanxtlevende van ons sullen
alle vruntschap beweesen, ende willen wij Testatoren bij desen
expres dat heren Hendrigh Georg ende Anthoni Gunter
voren gedacht niets van de selve goederen sullen mogen
verminderen, vercopen, veralieneren noch vercopen maer dat nae
versterven van hen ofte een van hen desselfs zoon die olst
is alle de goederen die de versturvene van ons is aenge-
comen sonder enige detractie sal erven ende also yder
sijn olste zoon in sijn plaats stellende, ende indien de
welgeb. Here Hendrig Georg ofte Anthoni Gunter deser werelt
comen te overlijden sonder hen een zoon nae te laten, soo willen wy
dat de lanxtlevende van hen alle de goederen, die de
versturvene sonder zoon nae te laten van ons waren affgecomen,
sall erven ende genieten ende nae versterven van de lanxtlevende
als dan op des lanxlevendes olste zoon alle de goederen
sullen erven ende devolveren. Voorts willen wij Testateurs dat
indien een van de olste zonen van de heren Hendrig Georg
Vrijheer toe Schwartzenberg ofte van Atoni Gunters sonder
zoon coempt te versterven dat in dier gevalle de goederen hen
van ons aengecomen sullen erven op de olste zoon ofte desselffs
olste Broeder als dan in leven sijnde ende also altoos vervolgens
op de olste zoon van de naecomlinghen van de Heren Anthoni
Gunter ende Hendrig Georgh ter tijt ende soo langh als manlyke
familie van hen ofte hen kint, kinderen, ofte kints
kinderen ofte descendenten in leven sal sijn, ende dat
alle de goederen van ons affgecomen also altoos vervol-
gens in infinitum ende ewich op de olste zoon van de
vs. heren van Schwartzenberg ende hen manlijke
descendenten daer van altoos de olste zoon, sonder
dat iemant van de selve enig verminderinge
noch vercopinge van de goederen haer van ons aff te
comen sal moegen doen, ende indien 't mochte gebeuren dat
de manlijke familie ofte manlijke descendenten van
de heren Hendrig Georg ofte Authoni Gunter mochte
comen tot te sterven, dat geen manlijke descendenten van een
van hen meer was, dat in sulcken gevalle als dan
de manlijke wetlijke naecoemlingh die olst is, sal
erven ende genieten de goederen die de versturvene van de laeste
vant manlijke geslacht van ons ware aengecomen ende
soo het geviel dat van den welgeboren heren Hendrigh Georg
ende Anthoni beid geen manlijke descendenten ofte nae-
coemlingen waren, soo willen wij Testateuren dat alle de
goederen van ons affgecomen sonder enige detractie
van de Trebellianique portie (die wij overal verbieden)
sullen devolveren ende comen op die gene die als dan
de naeste sullen sijn van de famlie van Schwartzen-
berg onder de naebescreven restrictie sonder dat de
selve onse goederen ofte enige vandien te ewigen tijde
't sij immedialijk ofte mediatelijk sullen mogen vererven
ofte in eeniger manieren devolveren op ons oom de
olde colonel Schwartzenbergh tot Beetgum ofte sijn
huysvrouwe Agata van Sterkenburgh, nochte op hare
kinderen ofte enige descendenten van haer in infinitum
also wij door een ewigh fidecommis voor altoos ende
int ewigh haer ende haer naecoemlingen daervan
willen geexcludeert ende uytgesloten hebben, allesins
mede in respect van haer de Trebellianique ende alle andere
legale portien, daer die andersins solden mogen ofte
coemen plaats hebben expreslijk interdicerende ende
verbiedende; voorts willen wij Testatoren dat indien wij beide
sonder kindt ofte kinderen nae te laten geraken te overlijden,
dat de Armen van Aenjum ende Rinsumageest yder
jaarl. uyt onse goederen sullen genieten vijftich caroli
guld. van XX st. 't stuck waervan onse erffgenamen
de dispositie sullen hebben ook hen keur ofte sij sulx
selff onder de Armen van de vs. plaatzen willen
uutdelen ofte aen de Armevoorstanders tellen. Voorts
vernietigen wij Testatoren bij desen alle vorige
Testamenten, dispositien, Codicillen, donatien
in wat voegen dier oock mogen wesen. Alle tgene
voors. is wij Testateuren verclaren te sijn ons Testa-
ment, uuterste ende laeste wille, het welck
wij volcomen in alle poincten ende delen willen achter-
volgt hebben, bij poene dat de quaedwillige
onderholder verliesen sal alles wat hem andersins
uut cracht deses ofte andersins conde beuren het
welck de goedwillige onderholers sal ofte sul-
len accresseren, ende ofte desen onsen dispositie
niet solde coenen bestaen als een solemneel Tes-
tament soo willen wij dat het sal cracht hebben
ende effect sorteren als een Codicil, donatio causa mortis
ofte anderen dispositie soo ende als sulx best ende besten-
dichts nae recht ende Lants coustume can bestaen. T'oercon-
de der waerheyt hebben wij Testateurs desen met
ons handen bevesticht naedat ons 't volle inholt van
woorde te woorde van de Notaris Bosman ware te
voor gelesen ende bij ons beiden selff 't voors. ons
testament van woorde tot woorde volcomen nae
gelesen is ende ons uutterste wille in heeft. Voorts
hebben wij Testateurs om 't selve behoorlijk te solen-
niseren ende bevestigen bij een doen vergaderen ende gebe-
den desen als getuygen mede te willen bevestigen de eersa-
me mannen, namentlijk D. Hermanus Reneman Pastor
der Gemeente Jesu Chresti, Henricus Bremerman Procureur,
Egbertus Bergman mede Procureur Postulant voor den
Gerechte Oostdongerdeel, Jan Willems laken-
coper ende diacen, Mr. Evert Scheltis schoeldienaer
ende Mr. Levinius Roelants Mr. Chirurgijn
alle tot Aenjum woonachtich ende Cornelis Bosman
Not. Pub. tot Metzlawyer alle seven mannen van
goeden geloove, naem ende faem, welcke wij
alle seven geern hebben gedaen naedat de
Testatoren eerst ende alvoren in ons aller praesen-
tie hebben verclaert dat haer 't volle inholt
van desen Testament van de vs. Notaris niet alleen
ware te voren gelesen van woorde te woorde
maer ook dat sij Testoren 't gehele inholt selff
hadden naegelesen ende haer Welgeb. volcomen
laeste wille en desen ware vervadt ende desen
met haer handen in ons aller aensien vertekent
hadden; doch also de getuygen alleen 't proemium
ende besluyt deses te voren is gelesen, soo beloven
wij dat haer de vertekeninge onschadelijk sal
sijn. Datum op 't Testateurs huys tot Aenjum
op dach als voren in een context sonder
van elx anderen te scheiden eer alles volcomen
was bevesticht.

---

>> begin

Tresoar toegang 326 inv.nr. 3873.4
Copia
Codicil van de Heer Georgh Wilco vrij-heer toe Schwartzenbergh cum uxore

1674
27 October
Copia

Georgh Wilco vrij-heer thoe Schwartzenbergh
etc. Grietman over Oostdongerdeel
ende vrouw Helena Maria Baronnesse thoe
Schwartzenbergh echteluijden, residerende
op Holdinga onder de Clockslagh Aengium,
overdenckende de broosheyt van t' menschelijck
geslacht refereren ons tot ons voorige Testa-
mentaire dispositie ende maecken bij maniere
van ons Codicil ende bijvoeginge van t'selve
t'volgende, als willen expres dat ons zoon
de Heere Wilco van Holdinga vrij-heer thoe
Schwartzenbergh voor-uijt ons goederen sal
hebben ende erffelyck beholden mijn vrouw
Helena Maria Baronnesse toe Schwartzenbergh
State Eysinga genaemt, met grachten, Zingels,
huijsingen, poorten, homeien, bomen ende
plantagien ende alles wat daer-aen dependeert
met alle zijn actien en gerechtigheden geen
uijtgesondert op Rinsemageest gelegen in
een, voort mijn andere Landen ende plaetsen
die in en onder het Dorp Rinsemageest behoren
in een twede, als mede de reeden, vaerten,
boomen, plantagien, bosch, verlaten ende
zingels, het bosch om ende bij de Kuyckhorne
met het plaetske Vogelsangh genaemt
als oock de affegraven Leyen ten westen
van het Bosch gelegen, het Huys te Bruijn
aldaer, Denne-bosch met alle tollen, actien,
profijtten ende dependentien van-dien in een
darde partie, om nae de doodt van de langhst-
levende van ons aen te vaerden ende met
de proffijtten en eygendom nae sijn gevallen te
doen. Deselve ons zoon bij desen Legaterende
boven zijn portie waerin hij beneven de
andere bij ons voorige Testament is g'insti-
tueert, doch willen dat de voors. ons zoon
nae versterven van de langhstlevende van ons,
aen ons andere kinderen van t'voors. Legaet
eens voor-al sal uytkeren, om bij haer
gedeelt te worden, vijfthien duysent Caroli
guldens van twintich strs. t'stuck, holdende
dese off het van woorde te woorde in ons
voorige Testament ware g'insereert, ende
willen bij desen expres dat yder die desen raeckt
t'selve sal achtervolgen, bij poene in ons
voorige Testament exprimeert, welcke laeste
wille in volle cracht sal staen voor soo
veel dit ons Codicil sulx niet verandert,
ende off in desen alle de solemniteiten niet
waren observeert, die nae rechte requireert
werden, deselve vernietigende en holde ofte
deselve volcomen waren in desen naegekomen.
T'oirconde der waerheyt, hebben wij desen nae
dat het selve ons, van woorde te woorde ware
te vooren gelesen, ende ons volcomene wille
in hadde met goede gesontheyt en voorbedach-
ten gemoede bij ons aangegeven, vertekent
met onse handen, ende wijders bij elxanderen
tot ons huys doen vergaderen, om dese als
getuygen te bevestigen, de eersame mannen
van goede gelove, namentlijck Hendrick
Bremerman, Egbert Bergman Procureur
van den Gerechte, Hendrick Tiaerds
Executeur, en Hette Fokes alle tot
Aengium wonende, sampt Cornelis Bosman
Secretaris van voors. Grietenie ende
alsoo haer alleen het voorste en achterste
is te vooren gelesen, beloven wij dat haer
de vertekeninge onschadelijck sal wesen, waer-
op wij getuygen op versoeck als vooren de
vertekeninge hebben gedaen, nae dat de
welgedachte Heer en Vrouw in ons praesentie
verclaert hadden desen haer wille in te hebben
ende vertekent. Actum op het huys
Holdinga tot Aengium in een context
sonder van elxanderen te scheyden op den
seven en twintichsten dach van de maent
Octob. int jaer onses Heren en Zalichmaeckers
Jesu Christi een duysent ses hondert vier
en t'seventigh. De post sijn de woorden
boven de achtiende regel van boven ende
om-cant te rekenen voor de bevestinge
gestelt. Was vertekent, G. Wilco
Heer toe Schwartzenbergh, Helena
Maria Baronnesse Zu Schwartzenbergh,
H. Bremerman, Egbert Bergman, Hendrick
Tiaerds, Hette Fockes en G. Bosman Nots.
Publ. eenige met togen.
Gecoll. accordeert desen met het prin-
cipale Codicil verteeckent als boven
In kennisse van mij den 6 april 1683.
Ter ord.tie van den Here
R. Nicolai
9.1683.6

>> begin