>> HOMEpage
Veiling bibliotheek Lieuwe van Scheltinga
Leeuwarden 1669 in de Kanselarij
met het testament van weduwe Anna de Blocq
Bron: exemplaar van de veilingcatalogus in de Bibliothèque Nationale de France (oorspr. Bibliothèque Royale)
Internetuitgave: M.H.H. Engels, maart 2021
Lieuwe/Livius van Scheltinga (1589-1650) studeerde te Franeker, Marburg a.d. Lahn en Heidelberg in resp. 1608, 1610 en 1611. Als Dr. in de rechten werd hij 1613 advocaat bij het Hof van Friesland. Hij was vervolgens secretaris van de Rekenkamer (1620-1637) en secretaris van de Staten van Friesland (1637-1650). Van 1640 tot zijn overlijden op 17 december 1650 was hij curator van de universiteit Franeker.Opmerkelijk is dat de veiling van Scheltinga's bibliotheek pas 19 jaar na zijn overlijden is gehouden. Dat hield waarschijnlijk verband met de boedelscheiding t.b.v. de kinderen na het overlijden in 1666 (16 juli) van zijn vrouw Anna Daniëlsdr. de Blocq, met wie hij op 2 maart 1617 getrouwd was.
De distributeur van de veilingcatalogus heeft de eerste dag van de veiling in handschrift aangevuld en onder het impressum geschreven: drie dagen voor de vercopinge conen de boecken [bezichtigd worden].
⇓ Libri in Folio ⇓ ⇒ kleinere formaten
1 Theatrum orbis terrarum sive novus Atlas. Amstolod.2 Atlas ofte afbeeldinge van de gansche Wereldt met alderhanbe coleuren cierlijck afgeset. Amsterd. 1634.
3 Appendix Atlantis ofte Vervolgh van de gansche Wereldts beschrijvinge Amsterdam 1637.
4 Des nieuwen Atlantis aenhangh ofte des nieuwen Werelts beschrijvinge Amsterdam 1644.
5 Novum ac magnum Theatrum urbium Belgicae Regiae. Item Novum ac magnum Theatrum urbium Belgicae foederatae beyde heerlijck afgeset. 2 vol.
6 Idem doch sonder band ende niet afgeset, in 2 vol.
7 Adriani Spigelii Bruxelensis opera omnia. Amstolod. 1645.
8 Corpus Juris cum notis Dion. Gotofredi 2 vol. S. Gervasii 1602.
9 Corpus cum notis Dion. Gotofred. 2 vol. apud haered. Joan. Vigonii & Jacobi Stoer 1624.
10 Idem cum breviss. annotat. 2 vol. Antwerp. 1575.
11 Idem glossat. in 6. vol. Lugduni 1612.
12 Codex Fabrianus. Lugd. 1606.
13 Jac. Menoch. Papiensis de adipisc. retin. & recuperand. possessione & de arbitraris Judicum quaestionibus & caus. Colon. Agrip. 1607.
14 Ejusdem de presumpt. conjectur. signis & indiciis cum ejusdem additionibus Colon. Agrip. 1606.
15 Ejusdem Consilia & Responsa in 4 vol. Francofurti 1605.
16 Philippi Decii Consilia sive Responsa. Francofurti 1588.
17 Herm. Vulteii Consilia J. Consultorum Marpurgensium. Marpurgi Cattorum 1611.
18 Hier. Threutleri consilia 1625; & Decisiones Cacherani 1608.
19 Grevelli Decisiones & Cacherani consilia. Genuae 1631
20 Gomesius ad l. fauri & consilia Cassenei Jeneve 1628, & Lugduni 1588.
21 Schraderi consilia 1607.
22 Aymon. Cravett. â Saviliano consilia. Francofurt. 1572.
23 Coleri consilia Lipsae 1612.
-----
24 Meynsingeri consilia. Basil 1580.
25 Oldradi consilia. Francofurt. 1576, & Putei Decisiones. Colon. Agrip. 1582.
26 Loci communes Bartolani. Francofurt. 1610.
27 Berlichii conclusiones. Arnhem. 1644.
28 Practic. observation: Notabilia atque singularia. Francofurti 1629.
29 Barth. a Saliceto opera tom 2. Francofurt. 1615.
30 Covarruvias opera omnia. Antw. 1615.
31 Casseneus de consuetudinibus Burgundiis. Colon. 1616.
32 Anthon: Fabri rationalia in part. prim. pandect. Lugd. 1602 & P. Fab: commentaria ad titul. de regula juris. Parisiis 1585, & Ejusd. Anth. Fabri rationalia in secundam & tertiam partem pandectar. 1619.
33 Jacobi Cujacii opera. Genevae 1609.
34 M. Colerus de processibus executius. Jenae 1615.
35 Hier. de Caevallios, opiniones Communes contra communes. Argentorati 1615.
36 Andr: Tiraquelli commentaria de retractibus. Lugduni 1584.
37 Anth: Perezii in codicem. Amsteld. 1645.
38 Francisci Duareni opera omnia. Francofurti 1607.
39 Hug. Donelli commentaria de jure civili 2 vol. Francofurt. 1596.
40 J: Cancerij variae resolutiones. Lugduni 1626.
41 J: Petri de Ferrarijs & Wesenbecij Practica 1576.
42 Francisci Manticae tractatus de Conjecturis ultime volunt. Coloniae 1614.
43 France. de Caldas opera omnia 2 vol. Francofurt. 1613.
44 Petri Caballi Resolutiones criminales. Francofurt 1613.
45 Barth: Cassenei consuetudines Burgundiae. Lugduni 1616.
46 Joan: Schneidewinus ad instituti. Argentorati 1626.
47 Joan: Corasij opera. Wittembergae 1603.
48 Francisci Connani commentaria Basil. 1562.
49 Pauli Christinaei Decisiones 3 vol. Antwerpiae 1626.
50 Ant: Thesauri & Franc: Milanensis decisiones. Hamburg. 1608.
51 J: Petri Surdi decisiones. Francofurti.1610.
52 J: Deckeri decisiones. Bruxellis 1631.
53 Petri Heygij commentaria ad instituta. Wittenbergae 1603.
54. Guidonis Papae Lectura & commentaria. Francofurti ad Moenum 1576.
55 Anth: Gomesii commentaria & variae Resolutiones. Francofurt. 1597.
56 Observationes Practicae Andr. Gail. 1603.
-----
57 Andr: Tiraquelli commentaria in Pictonum consuetudines. Luguni 1586.
58 N: Boerij decisiones. Lugduni 1589.
59 Do: de Rota decisiones. Coloniae Agrip. 1581.
60 Francisci Milanensis decisiones aureae. Venetiis 1596.
61 Mantica de Tacitis & Ambiguis conventionibus. Coloniae 1615.
62 Nicolai Vigelii Commentaria ad pandectas 3 vol. Basil. 1567.
63 Michaelis Grassi receptar. sententiarum. Haga comitis 1638.
64 Bartoli opera 5 volum. 1535.
65 D. Azonis Aurea summa. Lugduni 1550.
66 Baldus in Codicem. Lugduni 1545.
67 Pauli de Castro tabula 1.ma & 2.da partis antiquorum consiliorum & ejusdem tabula prima & secunda novorum consiliorum.
68 Jasonis Maini opera in 6 vol. 1533.
69 Alexandri Tartagni consilia.
70 Ejusdem tabula sup. prima & secunda ff. novi p. Dnum. Julianum Argent. de Fabriano noviter edita.
71 Ejusdem tabula super prima infortiati p. Dnum. Nicolaum Mariusvadinum noviter edita.
72 Bernardinus ex Capitaneis de Laudriano prima lect. Dominici de fio.
73 Innocentius sup. 5. lib. decret. 1525.
74 Wesembesij consilia 4. vol. Wittenbergae 1611.
75 Aug: Tuani opera. [in handschrift toegevoegd:] 5 vol.
76 Theod. Zuingeri Bas Theatrum humanae vitae 4. vol.
77 Plutarchi opera graece & latine 2 vol. Francofurti 1620.
78 L. Annaei Senecae opera cum not. Justi Lipsi. Antwerp. 1605.
79 Erasmi Adagia 1629.
80 Samuelis Huberus Anti Bellarminus. Goslariae 1607.
81 Dan: Heinsij Historia rerum ad Sylvam Ducis atque alibi in Belgio aut a Belgis Gestarum. Lugduni 1631.
82 Abbregé de l'Histoire Francoise avec les effigies des Rois. Paris 1597.
83 Petri Rebuffi Commentaria in constitutiones Regias. Lugduni 1554
84 P. Corn: Taciti Historia. Basil. 1544.
85 Gregorij Nazianzeni opera omnia. Colon 1570.
86 Joach: Meinsegeri commentaria ad instituta. Basil. 1526.
87 Joan Bartachini Firmani Repertorium 4 vol. Basil. 1573.
88 Cornelii Taciti opera cum notis Lipsij. Lugduni 1589.
89 Math: Coleri tractatus de processibus. Jenevae 1602.
-----
90 Francisci Connani consilia. Bazil. 1562.
91 D. Caecilij Cypriani Episcopi opera. Basil. 1540.
92 Petri Rebuffi commentaria in constitutiones & ordinationes Regia: 4 Tom. Lugduni 1550.
93 Theatrum Musicum. Lovanij 1571.
94 Dionis Chrisostomi orationes octoginta. Basil.
95 Gregorij IX Pont. Max. Decretales 3 vol Paris. 1561.
96 Petri Rebuffi tractatus Novem. Lugdun. 1564.
97 D: Johan: Sichardus in Codicem Basil. 1565.
98 Flavii Josephi Historia. Basil. 1524.
99 D. Platonis opera. Lugduni 1548.
100 Spigelij Lexicon Juris civilis. Lugduni 1594.
101 Guilielmus Budeus de asse & partibus ejus.
102 Obsidio Grollae cum annexis. Amstolodami 1629.
103 Johan: Thomae Frigij partitiones juris utriusque. Basil. 1571.
104 Alexandri ab Alexandro liber genialium dierum. Parisiis 1532.
105 Caelij Lactantij Firmiani libri septem insti[tu]tionum divinarum. Colon. 1544.
106 Erasm: Rotterdami Paraphraseon in novum testamentum tomus primus Basil. 1524.
107 Caroli Mosinei tractatus commerciorum & usurarum redituum. Parisiis 1546.
108 Titi Livi Latinae Historiae. Basil. 1549.
109 D. Andr. Alciati opera. Lugduni 1541.
110 Platonis opera.
111 Josephi Historia de antiquitatibus Judaicis. Basil. 1559.
112 D. Ferii Vasquij Puicianij de successionibus & ultimis voluptatibus. Colon: 1612.
113 Textus Bibl. 1527.
114 D. Angeli opus praeclarum utriusque juris.
115 Anth: Corseti repertorium utriusque juris.
116 Herodoti Historia 1527.
117 Gabr. Mudaei Brechtani commentaria ad digesta. Lovani 1563.
118 Joan: Wolfgangi Symphonia juris utriusque chonologica. Francoforti 1574.
119 Jacobi Concenatii quaestiones juris. Lugduni 1556.
120 A. Gellij noctes Atticae 1526.
121 Sebast: Munsteri Cosmographia universalis.
-----
122 Q. Asconij Pediani in orationes Ciceronis.
123 Ammianus Marcellinus â Mariangelo.
124 Nicolaus de Scriptura privata. Venetijs 1615.
125 Daniel Angelogrator de memorabilibus rerum orbis. Heydelberg 1611.
126 Senecae opera. Basil. 1573.
127 Andreae Barbatiae Opera 4 Volum.
128 Alexandri Imolensis opera 6 vol.
129 Angelus Aretinus ad Instituta, & Jaso Maynus ad titulos de actionibus. Lugduni 1545.
130 Petri Pauli Parisii consilia 2 vol. 1590.
131 Didaci Covarruvias opera omnia. Antwerpiae 1638.
132 Seb. Naevy opera 2. vol. 1608.
133 Matt. Wesembecij opera 2 vol. Wittenbergae 1601, & 1609.
134 Variorum Illustrissimum J: C. consilia, & responsa 2 volum. Francofurti 1618.
135 Horatij Poemata, cum Notis Chabotij. Basileae 1615.
136 Martini Olranij Lucubrationes. Francof. 1609.
137 Anchorani Quaestiones aureae. 1581.
138 Gratiani disputationes forenses. Francof. 1626.
139 Wolfgangi Freymonij Symphonia utriusque juris Cronologica. Francof. 1574.
140 Ant. Cocci Sabellici Opera.
141 Huberti Goltzij Fasti Romani & Julius Casar cum figuris. Brugis flandrocus. 1566.
142 Petri Simonis Tiletani Episcopi Yprensis opera. Antwerpia 1609.
143 Ubbonis Emmij Chronologia. Groningae 1619.
144 Masuerij Practica Forensis. 1573.
145 De Caevallos, Speculum aureum Opinionum communium. Francof. 1611.
146 Schleifius in Paratitla Wesenbecij. Sedini 1607.
147 Encyclopaedia Hunniana. Coloniae Agrip. 1648.
148 Petri Apiani antiquae inscriptiones. Ingolstadij 1533.
149 Nicolai Vigelij digesta. 5. vol. Basileae 1684 [1648].
150 Frederic. Schenck & Francisci Sonbeccij Commentarij ad jus feudale. Heydelbergae 1544.
151 Claudij Cantiunculae paraphrasis Institutionum Justinianaearum. Lovanij. 1549.
-----
152 Conradi Lagij & Justini Gobleri traditio Methodica Utriusque juris. Franc.
153 Portij Papiensis Commentaria ad instituta. Basileae 1548.
154 Julius Ferrettus de re & disciplina militari. Venetijs 1575.
155 Bullingerus Huysboeck. Dordrecht. 1601.
156 Het leven van Keyser Karel de vijfde door Alonzo de Ullua. Delft 1610.
157 Den grooten Herbarius. Utrecht 1538.
158 Biblia sacra Tremelli Junij Sancti Gervasij 1607.
159 Idem duyts door Abraham Doreslaer. Amsterdam 1614.
160 Idem door Sixt[in]um Ammama. Amsterd. 1625.
161 Abrahami Mellini groot Martelaers boeck. Dordrecht 1619.
162 Calvini Institutie. Amsterd. Ravensteyn 1650.
163 Erasmi Paraphrasis over 't nieuwe Testament.'s Gravenhage 1628.
164 Josephi Hallij Contemplationes Síonis. Amsterd. 1648.
165 Couperi Wercken. Arnhem 1623.
166 Dodonaeus Kruyd boeck. Leyden 1618.
167 P. Bor Nederlandtsche Historien in 6. vol. compleet. Leyden 1621.
168 Cronijck Carionis met vervolgh van P. Bor. in 2 vol. Arnhem ende Amsterdam, 1629 ende 1632.
169 Exercitie boeck van Prins Maurits seer konstigh afgeset. Amsterdam 1608.
170 Baudartij Cronijck 2 vol. Zutphen 1624.
171 Emanuel van Meteren Nederlandtsche Historien. 's Gravenhage 1623.
172 De selve gedruckt op Schotlandt 1610.
173 D'afbeeldinge van de Vredemakers binnen Munster.
174 Henrici Bullingeri Huys-boeck. 1563.
175 Carel Stevens Veltbouw ofte Landtwinnínge. Amsterdam 1611.
176 Flavij Josephi Joodsche Historien. Amsterd. 1626.
177 Reyd Nederlandtsche Historien. Amsterd. 1626.
178 Goularts oorloogen ende beroerten in Vranckrijck. Amsterdam 1633.
179 Placcaten en Ordonnantien van de Hoogh Mog. Heeren Staten Generael der vereenighde Nederlanden. 1644.
-----
180 De selve noch eens in 2 vol.
181 Mathijs van der Hoeve Cronijck van de Seven Provincien. Leyden 1636.
182 Sleydanus van de vier Monarchijen. Amsterdam 1630.
183 Een idem. Rotterdam 1612.
184 Martelaers Boeck. Dordrecht 1621.
185 Advertissement van Rechten overgelevert van de Old Ampten tegens de Staten van Stadt en Landen. 's Gravenhage 1649.
186 Wereldts Spiegel. Amsterbam 1621.
187 Reydani Annales. Lugduni 1633.
188 Ubbonis Emmii Historia rerum Frisiarum.
189 P. Winsemii Historiae Frisiacae.
190 Idem als vooren.
191 Dat selve noch eens.
192 Ocke Scharlensis Frische Chronijck. Leeuwarden 1597.
193 Verhalinge van de beleegeringe van 's Hartogenbosch door Jaques Prempeert. Amsterdam 1630.
194 Den Spiegel der Rechten / geprent by Simon Kock.
>> begin
Libri in Quarto 1-13 14-81 82-147 148-219 220-266Libri in Octavo 1-19 20-90 91-162 163-235 236-309 310-381
In Duodecimo & minori 1-72 73-148 149-156
>> begin
Testament van Anna de Blocq, weduwe Lieuwe van Scheltinga
Tresoar, archief Hof van Friesland, toegang 14 inv.nr. 16779, fol. 267v-274r
Op huyden den 23. Julij 1667 compareerde in de Griffie s'Hoffs van Frieslandt Dr. Dominicus Beintema, Advocât voor den vs. Hove, ende exhibeerde seecker orig. Testament van Juffr. Anna de Blocq, ende een Acte van affstandt bij de Luytenant Dirck van Scheltinga aangaende de aenpart erffenisse sijnes moeders goederen geapsseert, sampt twee principale Codicillen van ged. Juffr. Anna de Blocq, versoeckende denselven allen alhier ten fideicommissaire Registratieboeck geregistreert te mogen worden, luyden soo volgtIn die naeme Godes Amen. Alsoo daer nyet seeckerder is als die doot, ende nyet onseeckerder als d'uyre vandyen, 't selve behartigende, hebbe ick Juffr. Anna de Blocq
[268r] weduwe van Scheltinga, nyet willende sonder dispositie van mijn goederen gemaeckt te hebben van deser werelt scheyden, geordineert dese mijn uuterste ende laeste wille, willende ende ordonnerende, dat die selve sal effect sorteren, t'sij als een perfect, solemneel testament in scriptis, nuncupatyff, Codicil, Donatio mortis causa, ofte eenige andere uuyerste ende laeste wille, minst solemniteyten nae recht, ofte deses Landts costume vereyschende. Ordonnerende ende gebiedende mijn erffgenaemen, ofte die hen bij desen gehonoreert bevinden sullen, hen nae desen te reguleren, bij poene van haer erffenisse, ofte waermede sij gehonoreert zijn, metterdaet versteecken ende gepriveert te sullen sijn, t'welcke den goedtwilligen onderhouder sal accresceren.
In den eersten dan mijn ziele Godts grondelose batmhatocheyt, in Christo Jesu ende mijn lichaem die aerde tot een eerlicke begraffenisse beveelende. Coome voorts tot dispositie van mijn tijtlijcke geoderen, die ic bij mijn versterven geraecken mach nae te laten. In t'welck doende ic Testatrix mijn zoonen Daniel ende Livius van Scheltinga ende mijn dochter Juffr. Cunira van Scheltinga huysvrouw van Willem bvan Vierssen, Raedt Ordinaris, mitsgaeders die kinderen van w. Juffr. Catharina van Scheltinga, in tijden echte huysvrouw van Aulus van Haersma in plaets van haer moeder, praelegatere alle het linnen, wollen, alsmede die juweelen van silver ende goudt tot mijn lijff behoorende, met die bescheyde dat Cunira van Scheltinga mijn eenichste dochter tegenwoordich dyenaengaende mert twee handen sal toetasten, ofte een dubbelde portie genieten. Van gelijcken praelegatere ick bovengedachte mijn vier kinderen alle mijn goudt, geldt, soo mij van vader, suster als andersins aengecomen, te weten elckx voor een vyerdepart. Gelijc mede alle mijn silverwerck, lampet, schaelen, creedensen, croesen, candelaers, soudtvatten, ende wat van soodanich natuyr meer mach sijn, nyets uutgesondert, met alle mijn inboelen ende huysraedt, van linnen, wollen, houdtwerck, schilderijen, bed ende bedtclederen,
[268v] ende wat meer onder die naem van inboel beclevit mach worden, nyets uutgesondert, in vyeren te deelen, te weeten yder streng voor een vyerdepart. Doch sullen Maycke en Hylckien Haersma alleene genyeten hetgeene haer wegen haer lidt van linnen ende wollen sampt juweelen tot mijn lijf behorende toe deele mach vallen. Waertegens Aernt Haersma alleene weder sal genyeten een vyerdepart van die boecken, die mij toebehoren. Voorts praelegatere ick mijn oudtste zoon Daniel Blocq van Scheltinga al sodaenigeduysent Rijxdaelders, waervan in die scheydinge van s'vaders goederen mentie gemaeckt wordt, sonder gehouden te sijn daer yets tegens te laeten deduceren, ofte weder in te brengen. Waeretgens ic Testatrix wil dat mijn dochter Cunira van Scheltinga sal genyeten het huys tegenwoordich bij mij bewoont met het huys daernaest staende, tegenwoordich bij die Fransche snijder gebruyckt wordende, voor die somma van vijff guysent gglns., het stuc acht ende twintich strs. doende, het surplus wat voors. huysinge meer waerdich is haer bij desen praelegaterende, des dat sij hetselve sal moeten bewoonen met haer man, soo lange haer staet ende conditie sulx can lijden. Wijders praelegatere ic mijn zoon Livius van Scheltinga d'oncosten van die cuyperye van die grietenye van Acht Carspelen mitsgaeders wes ende t'gene ic Testatrix aen hem t'oncosten gedaen hebbe t'serdert zijn vaders doot tot sijn houlijc toe, in conformite van d'acte daervan sijnde bij ons beyden verteeckent. Instituere dan vordrs tot erffgenaemen van mijn vordere nae te latene goederen, gheen uutgesondert, bovengedachte Daniel van Scheltinga, Cunira ende Livius van Scheltinga in haer moeders plaets, met uutsluyttinge van Dirck van Scheltinga den welcken ic Testatrix bij desen expres exheredere,
[269r] ende dat wegen sijn ongehoorsaem, ongebonden ende prodigael leven, hebbende boven dat hij tegens mijn ende sijn vaders zalige danck ende expresse wille, jae verbodt, aengeslaegen hadde een harbargyers ende banckeroutyers dochter [Elisabeth, dochter van wijnhandelaar Marcus Verspeeck], te syen uut die proceduyren daerover voor den Hove gesustineert, ooc sijn goederen, hem van sijn vader aenbeerft, in seer corte tijt doorgebracht ende onnut verquist tot leetwesen van mij Testatrix ende alle vrunden. Doch dewijle sijn bedroefde staet die ellendich is meer compassie meriteert als sijn persoon, die wegen sijn ongehoorsaenheyt wel grooter straffe verdient hadde, soo ist nochtans dat ic Testatrix uut moederlijcke mededogentheyt, in opsicht dat hij niet anders soude conen leven, mijn vyer erffgenaemen, te weten Daniel, Cunira ende Livius van scheltinga, mitsgaders die kinderen van Catharina van Scheltinga, ordonnere ende beveele, aen hem Dirck uut te keeren s'jaerlijx tot sijn onderhoudt, sijn leven langh geguyrende, ses hondert Car.glns. tot twintich strs. t'stuc, te weten yder streng hondert vijtich Car.glns., ende bij versterven van voors. Dirck soo wil ic Testatrix dat mijn erffgenaemen, soo hij Dirck voors. een kindt, twee ofte drye mochte naelaten, sonder tot meerder getall mijn erffgenaemen te willen beswaeren, yder der voors. kinderen sullen laeten toecomen duysent Caroli guldens, sonder meer; doch indyen voors. Dirck Scheltinga hem tegens dese mijn dispositie mocht opponeren, ende spreecken om sijn legitima, 't welc ic niet verhoope, als hem sijn moetwillige ongehoorsaemheyt selffs best bekent zijnde, soo will ic dat mijn erffgenaemen van voors. ses hondert Car.glns. s'jaerlijx sullen sijn ontslaegen, alsmede van die duysent guldens nae sijn doot aen sijn kinderen te geven. Nyetemin indyen Godt Almachtich gelyeffde hem dese tegenwoordige vrouw te onthaelen, ende hij Dirck hem weder tot het twede bedt hem mochte coomen te begeven met sijn broeders, suster ende swaegers raedt aen een eerlijcke duechtsame dochter van goede ende eerlijcke ouders, soo will ic Testatrix, dat mijn vyer erffgenamen
[269v] gehouden sullen sijn hem Dirck in plaets van ses hondert ll. ofte Car.guld. te geven ende laeten toecomen s'jaerlijcx acht hondert gelijcke guldens, ende in plaets van die drie duysent Car.glns. op het hoochste genomen, die sijn kinderen souden genieten, dat hij alsdan tot profijt van het kindt ofte kinderen van het laeste bedt sal genyeten ses duysent Car.glns., met die bescheyde nochtans, dat die kinderen sonder kinderen verstervende voors. ses duysent Car.glns. aen die langstlevende erffgenaemen ofte haer descendenten wederomme sullen keeren, dyenteneffens deductie Trebellianae wel expres verbyedende. Van gelijcken wil ende ordonnere ic bij expres in t'regard van mijn erffgenamen, dat mijn goederen uut die graed van Scheltinga nyet sullen mogen versterven, dan d'eene sonder kinderen verstervende op die andere erffgenaemen haer kinderen ende kindts kinderen sullen devolveren, sonder aen yemant anders te mogen gemaect, vererft ofte ooc veralieneert worden.
Eyndtlijcken is mijn begeerte dat die goederen in Groningerlandt geleegen, egalijcken onder mijn erffgenaemen sullen worden gedeylt, ende dat die zoonen nyet wijders haer dieselve sullen aenmetigen als die dochters, verbyedende derhalven bij expres dat sij haer met het Groninger recht nyet sullen mogen behelpen, jae noch in cas van contraventie, dat mijn dochter Cunira, ende mijn dochters Catharina kinderen soo veel uut mijn goederen leggende in Fryslandt daetegens vooruut sullen genyeten, ende elcx daeraff evenveel trecken, soo ic onder mijn erffgenaemen soo veel mogelijc aequaliteyt gehouden wil hebben. t'Welc soo dan is mijn uuterste ende laeste wille hebbe ic dese met mijn gewoontlijcke onderteeckeninge bevesticht, ende tot meerder verseeckeringe tot mijn huyse doen bijeencomen d'eersaeme seer discrete mannen, met naemen Hillebrandt Brongersma Mr. goudtsmidt, Syoerdt Everts, Jasper Nicolaes, Wyntyen Claessen, Wolter Wilhelmus, Ate Sybrens ende
[270r] onderges. advocât, alle van goeden gelove, ende dieselve gebeeden om desen mijn uuterste wille mede te bevestigen, t'welc sij oock alle bnaedat sij verstanden hadden dit mijn wille te weesen op mijn eernstioge versoeck hebben gedaen, in een context, sonder van malcanderen te scheyden, sijnde het begin ende eynde die getuygen maer alleene tevoren gelesen, weshalven ic ooc aenneme haer handen desen aengaende te indemneren.
Orconde onse handen, actum den 17. 8tober 1655. Onder den principale deses stonde Anna de Blocq, Dit is Syoerdt Everts # selffs gestelde merck, Wyntien Claesen, Wolter Wilhelmi, Hillebrandt Brongersma, Jasper Nicklaes, Aette Sybrens ende T. Thomae met eenige haelen.
Gecollationeert tegens den principele testamente van E. Juffr. Anna de Blocq verteeckent als boven, is deser daermede bevonden te accorderen. In kennisse van mij desen 23 Julij 1667.
Ter ordonnan[tie] van derselve
Scheerhagen
23. 7. 1667.
A. van der Minne, 'Het familieportret van Wijbrand de Geest te Stuttgart en het gezin van Marcus Verspeeck,' De Vrije Fries 36 (1941) 44-51.Alsoo ick Dirck van Scheltinga lieutenant van een compagnie soldaten tegenwoordich stae gereed op de reyse, om volgens ordere ende aenschrievinge van haer Ed. Ho. Mo. met de compagnie te gaen nae Denemercken tot adsistentie van deselve Croon, end'niet can weten, wat in den heten oirloch aldaer mij sal ontmoeten, ofte Godt die Heere sal gelieven mij weder in t'vaderlandt te brengen, soo ist, dat ick mijn L. moeder Anna de Blocq hebbe versocht ende gebeden te vergeten, ende mij te vergeven all t'gene ick tegen haer mijn L. moeder, door roockeloose ende onbedachte sinnen mach hebben gedaen ende bedreven, bekennende ende belijdende,
Blz. 50: Elisabeth Verspeeck huwde op 6 April 1651 (derde proclamatie te Leeuwarden op 4 April) Dirk of Theodorus van Scheltinga, zoon van Dr. Livius en van Anna de Blocq. Zooals wij reeds zagen, werd hij door zijn moeder onterfd, mede omdat de vrouw zijner keuze haar niet aanstond, maar eerst "wegens sijn ongehoorsaam, ongebonden en prodigael leven". Hij krijgt slechts een kleine uitkeering. Op 10 Maart 1659 doet hij, als luitenant gereed staande naar Denemarken te vertrekken (op de tweede Deense expeditie, waarbij de vloot onder bevel van De Ruyter stond), bij notariële acte afstand van zijn wettelijk erfdeel en vraagt openlijk vergiffenis. Daarna heeft zijn moeder haar uiterste wil nog een weinig in zijn en zijner kinderen voordeel gewijzigd.
Er waren twee kinderen (behalve een voor het huwelijk geboren, jong gestorven dochtertje Anna, gedoopt te Leeuwarden op 17 Juni 1649), Anna, gedoopt te Sexbierum op 25 Fabruari 1655 en Lieuwe of Livius, gedoopt te Leeuwarden op 31 Maart 1658.
Theodorus van Scheltinga overlijdt als plaatsmajoor te Koevorden op 14 [Stamb. Fr. adel: 19] Maart 1666*. Elisabeth overleefde hem nog 14 jaar. Wanneer zij in 1680 als weduwe van den luitenant Scheltinga sterft, wordt er te Leeuwarden op 14 November inventaris opgemaakt ten verzoeke van de schuldeischers voor de huishuur. Behalve conterfeitsels[**] van de echtelieden bevat de boedel weinig bijzonders.
* W. Wijnaendts van Resandt, Geschiedenis en genealogie van het geslacht Van Scheltinga, z. pl. 1939, i.h.b. 46-48.
[** Op blz. 379 worden inderdaad genoemd Twee conterfeitsels van de Lt. Scheltinga cum uxore, maar op de voorgaande blz. ook nog drie grote schilderijen. Een van laatstgenoemde zal het bekende familieportret Verspeeck zijn dat in 1622 door Wybrand de Geest is geschilderd.]
RKD: in cartouche onder het alliantiewapen; waarschijnlijk zijn de V's naderhand veranderd in W's; T.F. : T. Forbes, moeder van Elizabeth Forbes; M.V.: Marcus Verspeeck; E.V.: Elizabeth Forbes, echtgenote van Marcus Verspeeck; G.V.: Gilbertus Verspeeck; E.V.: Elybet (Elizabeth) Verspeeck [rechts onder afgebeeld] en S.V.: Sybriq ([Sybrich, Sybrig,] Sibilla) Verspeeck.
[270v] sonder emandts inductie, verscheydene oorsaecken gegeven te hebben tot ont-erfeninge ende exhaeredatie, soo met het trouwen van een besproockene dochter, tegens haer E. wille ende danck, als ongeoorsame ende andere ongebondene actien, verquistinge mijnner[!] goederen van mijn vader aengeerfft ende andersints, ondienstich hier te verhaelen; biddende dat de gemelte mijn L. moeder hetselve niet wil gedencken in ende aen mijnne kinderen, maer denselve nae haere goede wille ende believen, bij laeste wille ende andersints, soo sij te rade sall bevinden, van een eerlijck leven ende onderholt sal versien, tot dien eynde verclare, gelijck ick doe in ende deur crachte deses, te renuntieren, aff te staen, ende te verlaeten alle goederen ende erffenissen, als mij door het versterven van mijn L. moeder, 't welck Godt genadelijcken verhoede, hadde connengelingen ende gebeuren, seggende nu voor alsdan, daeraen te hebben ofte te verwachten geenderleye portie ofte delen uyt crachte van de legitime portie, ofte Scto. Trebelliano mij geschapen, daeraff kennisse dragende, anders deur de onderges. notaris daeraff onderrecht sijnde, belovende mij daermede, noch met eenige ander middel van restitutie tegens dese affstandt te sullen behelpen, seggende daerover, soo waerlijck help mij Godt Alm. den corporalen eede daerop in handen van de onderges. notaris gepraesteert hebbende, versoeckende derhalven dat daeraff dese acte mach werden gemaeckt, ende mijn L. moeder tevoren gelesen, dewelcke, naedat hetselve bij mij notaris ware gedaen, heeft de gedachte Juffrou Anna de Blocq verclaert uyt Christel. affectie ende lieffde, de vs. zoon te vergeven t'gene hij tegens haer hadde misdaen, onvercort haer E. recht nochtans in haer dispositie ende andersints, waerteneffens sij dese gantsch goedtwillige renuntiatie accepteert, sullende sijne kynderen daervoor holden voor gerecommandeert.
In waeren oirconde
[271r] onse handen, met subscriptie van de onderges. notaris als getuyge, desen 10en Matij 1659.
Onder den principale deses stonde T. v. Scheltinga, Anna de Blocq wedue van Scheltynga, ende A. Siccama not. publ., elx met sijn gewoonlijcke haelen ende togen.
Gecollationeert tegens den principale acte van affstandt van E. Dirck van Scheltinga verteeckent als boven, is deese daermede bevonden te accorderen, in kennisse van mij den 23 July 1667
Ter ordonnan[tie] van denselve
Scheerhagen
23.7.1667.
Alsoo ick Juffr. Anna de Blocq wedue van w. die E. heer Livius van Scheltinga in levene secretaris van Staet wegen die provincie Fryslandt op den 17. 8tob. 165 gemaeckt hebbe mijn uuterste ende laeste wille waerbij ick alsnoch persistere ende verblijve voor soo veel hetselve bij desen codicille nyet wordt vernadert, ende dewijle t'zedert voors. tijt door het versterven van mijn L. dochter Cunira van Scheltinga echte huysvrouw in levene van die E. heer Willem van Vierssen Raedt Ordinaris in den Hove van Fryslandt die saecke sich nu wat anders toedraecht, ende andersints ooc de luytennant Dirck Scheltinga tot bekentenisse comende van sijn ongeregelt ende ondanckbaer leven, bij acte van dato den 10. Martij 1659 sijn recht van legitima affgestanden heeft, ende in sulx doende bij vs. acte geapprobeert mijn dispositie boven geroert, waerbij ic dieselve met goede redenen ende fondement hebbe geexhaeredeert, ist dat ic Testatrix om alle vrede ende vrundtschap onder mijn erffgenaemen te bevorderen, ende sooveel doenlijc gelijckheyt
[271v] te behouden, hebbe gemaect desen mijn codicille, in t'welcke doende ic wil ende ordonnere, dat het groot huys met het cleyn huys mijn L. dochter Cunira van Scheltinga bij mijn dispositie voor een seeckere somma vaan penningen toegelecht, nu in massa sal verblijven, doch dat die kinderen van mijn dochter gedacht tot een geheuchenisse sullen genyeten twee duysent Car.guldens, t'welc ic haer haer bij desen praelegatere; ende voor sooveel ic geordonneert hadde bij mijn voors. dispositie, dat mijn dochter gemelt met twee handen soude toetasten, ofte dubbelde portie genyeten, belangende mijn Testatrices cleedinge, linnen, wollen, juweelen, goldt ende silver, tot mijn lijff behorende, t'selve revocere ic bij desen, ende wil dat dyenaengaende mede gelijcheyt tusschen mijn erffgenaemen gehouden sal worden, d'eene van mijn erffgenaemen daervan nyet meer genyetende als d'ander, doch die kindts kinderen aaltijt in haer ouders plaets staende. Ordonnerende voorts mijn erffgenaemen, ofte die het huys bovengeroert mach toe dle vallen, dat dieselve het voors. huys met behoorlijcke reparatyen altijt sal onderholden, sonder hetselve in t'minste te mogen laeten vervallen; auhoriserende d'andere erffgenaemen daerop goede toeversicht te neemen, ende d'eygenaer bij onwillicheyt ende naelatticheyt daertoe te constringeren op sijn costen. Wijders comende tot het geene, t'welc belangende Dirck Scheltinga bij mij Testatrix in bovenges. dispositie is gedisponeert, soo verclaere ic Testatrix bij het inhoudt van dieselve te verblijven, soo nopens d'exhaeredatie ende exclusie van voors. Dirck Scheltinga als nopens die gelegateerde ses hondert Car.glns. hem tot lijffstonde jaerlijx besproocken tot sijn onderhoudt; doch verstervende voors. Dirck Scheltinga kinderen naelatende, t'sij een, twee, drye ofte meer, wil ic Testatrix, dat mijn
[272r] vyer erffgenaemen (: die kinderen altijt in haer ouders plaets staende) aen deselffs kinderen jaerlijx sullen uutkeeren tot haer ondergoudt d'intressen van ses duysent Carolus guld. van XX strs. stuck, ende dat nae vijff ten hondert toe reeckenen. Welcke somma ic voors. kinderen bespreecke, met die conditie nochtans, dat dieselve met advys ende consent van mijn erffgenaemen comende te trouwen, yder alsdan daeraff sijn portie ende aenpart sal genyeten, sonder anders, sullende ooc van die eene op d'ander ongetrout sijnde vereren, doch getrout als boven op haer kinderen. Doch alle sonder kinderen verstervende, sal voors. ses duysent Car.guldens verblijven bij mijn erffgenaemen, sonder eenige deductie Falcidiae dyenteneffens te gedogen, die ic bij desen wel expres verbyede. Gelijck ic dan mede ordonnere ende wille dat mijn erffgenaemen, indyen Dirck Scheltinga mij Testatrice comt te overleven, dat sij alsdan tot die rouwkleederen voor hem ende sijn kinderen sullen uutkeeren vier hondert Carolus guldens. T'welc soodan is mijn codicille, wil ic dat dieselve sal effect sorteren, soe dieselve best nae rechte ende deses Landts costume sal mogen bestaen. Tot welcken eynde is dieselve met mijn handt hebbe bevesticht, ende tot meerdere verseeckeringe tot mijn huyse doen bijeencomen d'eersame seer discrete mannen, Ate Sybrens, Syoerd Everts Wattinga, Hillebrand Brongersma, Albert Claessen ende d'onderges. advocaet, ende dieselve versocht om desen mede als getuygen der waerheyt te willen bevestigen, t'welc sij ooc op het eernstich versoeck van die Testatrice hebben gedaen, naedat sij allvooren verstanden hadden dit haer wille ende begeeren te zijn, ende naedat ons het achterste ende voorste van desen was voorgelesen. Actum den XI. 8tob. 1660.
Onder stonde Anna de Blocq wedue van Scheltinga, Aette Sybrens moutmaker, H. Brongersma, Dit is Syoerdt # Everts Wattinga selffs gestelde merck, Albert Claessen ende F. Thomae eenige met haelen.
Gecollationeert tegens den principele codicil van E. Juffr. Anna van Scheltinga, pl.... als boven, is desen daermede bevonden te accorderen. In kennisse van mij den 23 Julij 1667.
Ter ordonnan[tie] van deselve
Scheerhagen
7.23.1667
[273r] In den naeme Godes Amen.
Alsoo ick Juffr. Anna de Blocq wede. van w. de E. heer Livio van Scheltinga in leven secretaris van Staat deser provincie van Frieslandt op den 17. Februarij 1655 hebbe gemaeckt sekeren Testamentairen dispositie, ende daernae op den II. [11?] Febr. 1660 een codicille, bij welcke beide ick alsnoch persistere ende verblive, voor sooveel beide deselve door desen codicille niet en worden verandert, als namentl. dat ick de huisinge bij mij bewoont, niet en will hebben gebruyckt van vreemde personen, ende daeromme maecke ick nu d'selve huysinge, beneffens hey klein huys daeraen, ni bij een kleermaker bewoont, aen mijn beide zonen Daniel de Blocq van Scheltinga ende Livius van Scheltinga tesamen voor de prijs van ses duysent golde glns. eens, waeraff de inderen van mijn w. dochter Catharina van Scheltinga vijfthien hon dert gglns., als oock de kinderen van mijn w. dochter Cunira van Scheltinga 1500 gelijcke glns. van haer beyden sullen genieten. Begerende dat mijn welgedachte beide zonen de vs. huysinge sullen bewonen, ofte tot haer intocht gebruicken nae haer gelieven, blivende anders mijne voorgaende dispositien dienteneffens in haer geheel. Ende in reguarde dat nu mijn cledinge, linnen ende wollen, t'sampt juwelen, gold ende silver tot mijn lijff behorende onder mijn vier geinstitueerde erffgenaemen gelijckel. sullen werden gedeilt, soo maecke ick de vier kinderen van mijn w. dochter Cunira voornoemt twee duisent Car.glns. tot een gedachtenisse, omdat sij nu maer met een handt sullen toetasten, gelijck als mijn vs. andere eerffgenaemen, ende begere dat d'selve mijne erffgenaemen het linnen, goud ende silver t'welck sij van mij sullen deylen ende genieten, tot mijn gedachtenisse sullen bewaren, ende de meubelen gebruicken tot haer gelieven, doch t'gene sij daeraff mochten vercopen, soo sullen de penningen vandien tot profijt
[273r] worden gestelt van diegene, die daertoe gerechticht zijn.
Noch begere ick aen mijn welgemelte beide zonen Daniel ende Livius dat se goede sorge ende opsichte sullen dragen, dat haer broeder Dirck van Scheltinga alle vierndeels jaeren sijn portie mach becomen van t'gene ick hem tot sijn lijffs onderholdt voor desen hebbe gemaeckt, opdat geen crediteuren daeraff yets mogen genieten. Voorts maecke ick aen de dochter van mijn zoon Daniel de Blocq van Scheltinga Anna genaemt, ende insgelijx aen Anna de dochter van de here Wilhelm van Vierssen elx een van mijn beste gouden braseletten, daer diamanten op de slotten staen tot een geheugenisse, omdat sij beyde nae mijn naeme genoemt sijn; daerteboven sal deselve dochter van mijn zoon Daniel welgedacht hebben mijn gouden signet, omdat sij haer Anna de Blocq schrijft, ende wanneer mijn zoon Livius van Scheltinga een dochter vercrijgt, die hij nae mijn doot Anna laet noemen, soo sal d'selve hebben een gouden kettingh met een gouden Portugaloiser daeraen tot een metpenningh, gelijck 't selvige alrede in een papier toegesegelt legt, begerende aen mijn zoon Daniel de Blocq van Scheltinga dat hij hetselve dochterke ten doope sal houden. Eyntlijcken heb ick yets soo aen aerme als aen andere personen gemaeckt, t'welcke bij mijn eygen handt is geschreven, sulx will ende begeer well expresse, dat alle mijn vs. erffgenaemen sullen naecomen ende praesteren als oft het waere solemneel. gestelt in desen, ende mijn voorgaende twee dispositien, dewelcke ick alsnoch oock wille ende begere dat met desen mijnen codicille sullen vast ende bestandich bliven nae rechte ende Landts costume, tot welcken einde ick oock desen met mijn gewoontl. verteickeninge hebbe bevesticht, ende tot meerder versekeringe tot mijnen huise doen vergaderen de Erentpheste ende see discrete mannen, de burgemr. Hillebrandus Brongersma, Ate Sibrens, Mr. Eelcke Beins, Mr. Albart Clasen, ende d'onderges. advocât, ende d'selve versocht omme desen als getuigen mede te bevestigen, gelijck bij een yeder van haer gedaen is, nadat sij mij hadden horen
[273v] verclaren desen mijnen ernstigen wille te wesen ende daerop haer het begin ende einde deses voorgelesen huiden den 1e Septemb. 1664.
Was den principale deses onderteeckent Anna de Blocq wedue van Scheltinga, H. Brongersma, Aette Sybrens moltmaker, Eelcke Beins, Albert Claessen ende D. Beintema eenige met togen.
Gecollationeert tegens den principele codicil van E. Juffr. Anna van Scheltinga, verteeckent als boven, is desen daermede bevonden te accorderen. In kennisse van mij, desen 23en July 1667.
Ter ordonnan[tie] van derselve
Scheerhagen
7. 23. 1667
>> begin