>> HOMEpage
Over het Bestand: brieven van Gellius Hillama
aan Johannes Saeckma
resp. de afgevaardigden van Friesland ter Staten Generaal 1607-1609
1 - Den Haag 16/26 december 1607datering: oude (Friesland) / nieuwe stijl
2 - Den Haag 10/20 juni 1608
3 - Antwerpen 20/30 maart 1609
4 - Antwerpen 22 maart / 1 april 1609
5 - Antwerpen 23 maart / 2 april 1609
6 - Antwerpen 26 maart / 5 april 1609
7 - Antwerpen 27 maart / 6 april 1609
8 - Antwerpen 29 maart / 8 april 1609
9 - Antwerpen 30 maart / 9 april 1609
editie: M.H.H. Engels, maart 2002
*** = alinea-indeling
In verband met de vredesonderhandelingen zijn volgens het dagboek van Bernardus
Furmerius op 1 juli 1608 (oude stijl) tegelijk - Furmerius is er niet zeker van - uit
Leeuwarden naar Holland vertrokken:
Ernst van Aylva en Jelle/Gellius Hillema/Hillama namens Oostergo, Sicke van
Dekema en Jelger van Feytsma namens Westergo, Meinardus Idzaerda en Dirck Baerdt
namens Zevenwouden, Petrus Janszoon Runia en Johannes Saeckma namens de
Steden. Saeckma was afgevaardigd in plaats van Jelle van Jongestal, die
in de Raad van State was gekozen. Op 10 april 1609 (20 april nieuwe stijl) keerden
de afgevaardigden in Friesland terug; de dag daarop brachten zij verslag uit
aan het college van Gedeputeerde Staten.
De definitieve onderhandelingen vonden in maart/april 1609 plaats te Antwerpen. Er waren 28 ambassadeurs
tot het Bestand - allen afgebeeld op de historieprent Muller no. 1251 -, voor Friesland Willem Lodewijk
en Gellius Hillama. Ambassadeur Hillama berichtte in zeven brieven uit Antwerpen aan
de overige Friese afgevaardigden, die te Bergen op Zoom verbleven. Ernst van
Aylva was daar de leider en blijkens de ontvangstdatum op brief nr. 3 Johannes Saeckma de
secretaris van de delegatie uit Friesland. Of allen ruim negen maanden van huis zijn geweest,
is twijfelachtig. De betalingsordonnanties van Gedeputeerde Staten van
Friesland vermelden op 23.11.1608 een vergoeding van 300 £ aan Saeckma voor 36 dagen Den
Haag en aan Hillema 925 £ en 10 stuivers voor 127 dagen. De vergoeding bedroeg 7 £ en 10 stuivers per dag; Saeckma zou
dan echter voor 40 dagen zijn uitbetaald. Een en ander is echter doorgehaald
en vervangen door "nihil". Wellicht omdat inzake dit gezantschap voor de vrede het salaris van
de beide raadsheren niet zoals gewoonlijk bij afwezigheid is gekort?
De hieronder volgende negen brieven - 2 uit Den Haag en 7 uit Antwerpen - maken deel uit van de
collectie Van Breugel in het Rijksarchief in Friesland.
1 - Den Haag, 16/26 december 1607
>> begin
Mijn here,Opten 14 smorgens sijn van hier gesonden twee trompetters
om oever te brengen die brieven van insinuatie ende
advertentie aen haer hoocheden om te senden heur committeerde
5] genoechsaem gelast om soo uuyt des Coninckx als Eertsher-
togen naem met die committeerde van mijn heren Staten Generael
te coemen in communicatie opte offren ende presentatien
van vrede ofte lange bestant, des dat mijn heren Staten Generael
verstaen dat int eerste articel gestelt ende toegestanden sal moeten
10] worden die vrijheit der landen ende dat daertegens soo
in kercklijcke als wereltlijcke ende andere saeken niet
sal moegen accordeert worden nae vermoegen die acte
daervan onder die provincien tot onderlinge versekeringe
ende om schuwingen ende andere inconvenienten te vermiden
15] geconcipieert, die alrede so word divulgeert ende gemeen
gemaeckt dat te beclaegen is, ende den viant daervan
wel haest copie sal hebben. Ende hoewel die vs.
acte genoechsaem is tot saecken eynde als d'selve sal
dienen, soo sijn nochtans ter oersaeken vandien heftige
20] disputen geweest ende insunder bij die van Zeland ge-
moneert waeruuyt in volle vergaederinge oeck gevolcht
is contestatie tuschen S. Ex.ie ende mijn heren van Holland,
insunder den advocaet Barneveld vermits S. Ex.ie ende die
van Zeland verstonden dat men het articel van de souverainiteit
25] behoerde te concipieren, oever te senden ende approbeert te
hebben voordat men soude toelaten die comst van de
gecommitteerde van haer hoocheden alhier een bequaem
middel om alles te renverseren ende beletten dat men nim-
mer in besogne soude coemen niettegenstaende bij
30] het laeste antwoerd was beloeft dat nae gedaene
rapport in de provincien leden ende quartieren vandien ende
d'provincien verstaende dat ze in onderhandelinge ten
principael souden willen coemen dat alleen advertentie
aen de commissaris Neyen ende Verreiken soude worden gedaen
35] doch die van Zeland hebben haer ten laesten geconfirmeert.
*** Dese saecken sijn alle voor den aencomst van de heren Deca-
ma ende Jongestall gepasseert. Die opten 13 eerst sijn aenge-
coemen daer wij opten 7en alhier sijn geweest, //
ende den gehelen weeck praesideert, hebbende die here
40] Ailva die affgesondene brieven nae Bruyssel ge-
paragrapheert. Opten 14 is alhier in deliberatie ge-
lecht om te beantwoerden den brieff van de Keyser die
hem directum dominum oever die Nederlanden verstaet
te sijn ende d'selve Nederlanden als feudum imperii; dat
45] oeck daervan diverse acten souden sijn in archivis imperii
ende dat daerom in dese saeck van vrede bij mijn heren
Staten Generael niet behoerde voorgenoemen geweest
te sijn als bij voorweten van S. Ke[ys].en Mt.en ende dat men
alsnoch niet wil handelen tot prejudisse vant selve
50] leen ende tegens leenrechten. Hiervan schijnt
tractaet te wesen van hetjiaer 1548. Wij hebben
verhaelt dat wij voor die aencomst van de vorst van
Saxen vrij sijn geweest ende den Keyser niet als directum
Dominum recognosceert, dan conde wel sijn dat wij als
55] vrije landen op rijxdaegen mede wel waeren beschreven
ende iets tegens den Turck mede helpen contribueren, dan
niet als rijxonderdanen; dat oeck noch int tractaet met
den hartoch van Saxen, noch oeck in de oeverdracht aen
Caerl prince van Spaenien anno 1515 van de Keyser iets mach
60] mentioneert ofte gepraeserveert, dan gelijck den vorst van
Saxen was erffgubernator Frisiae geweest alsoo oeck keyser
Caerl ter tijt dat enige riddermaetige luyden bij tiden
van de oeverdrachte op coninck Philips dese titulen wat vetter
hadden gemaeckt. Ick wilde wel, soo hiervan onder
65] die here Burmania iets mochte sijn, dat mij daervan
onder copie watt worde toegesonden, want het can
hier lichtelijck te passe coemen. *** Op huyden den 15en
sijnde Kerstmorgen sijn alhier in de Franse kercke gedoept drie
soenen waervan een vrouwe binnen deser stede is in die
70] craem bevallen ende hebben als metten oever den doep ge-
staen die here Russii vanwegen d'Mt.en van Franckrijck,
die heren Spencer ende Wynwud vanwegen Co.en Mt.en van
Groet Britannien ende dr. Joanas vanwegen Co.en Mt.en
van Denmercken ten oeverstaen van Ex.ie ende Graeff Hendrick.
75] *** Die here Utenboegaert op huyden tracteert hebbende in sijn
praedicatie 2 cap. Lucae heeft ex professo de duabus na-
turis in Christo, de officio mediatoris deque beneficiis
Christi so claer ende rond geleert dat ik achte dat men hem
groetelix te cort doet hem naeseggende dat hij aliquid Samosatenismi aut //
80] Arrianismi soude foveren. *** Ende alsoo die here
Juckama noch swack is ende niet ter vergaederinge can
coemen, achte ick noedich daerom ende oeck andere respecten
dat die here Ringie ende Fockens hier wederom quaemden;
die ick wel liden mach dat desen worde communiceert
85] ende elders, doch niet als met discretie meo nomine suppresso. Ick heb die here
Eysinga mede particulierlijck geschreven, dan niet
soo breef. Ende indien dat die heren Ringie ende Fockens
gereed sijn te verreisen was niet ondienstich dat
die here Fockens werde te kennen gegeven dat hij doch
90] niet naelaten wilde die acte ende resolutie van de
consenten mede te brengen. Die here Runnia ende ick hebben
die bij ons vertreck niet connen becoemen hoe-
wel die versocht hebbende ende die heren Gedeputeerde aen-
gesproeken oft d'selve ons iet hadden aen te dienen.
95] Wij hebben alles op die her Jongestall laeten
staen die hier niet als onbevestichde copien
mede heeft gebracht; U.E. can oeverleggen met
wat reputatie wij hier in de vergaederinge compa-
reren als men het stuck van consenten sal voornemen
100] U.E. wil believen mijn prolixiteit te goede te nemen.
Hiermede U.E.
Erentveste vermoegende hoochgeleerde seer voor-
sienige here in de bescherminge des Alm.en
bevelende. Uuyt s'Graevenhaege den 16en
105] Decembris 1607
U.E. vrientwillige
Gellius Hillama
Indien Aernt Bauckis diescriftuyren mochte vorderen,
d'selve sijn voor mijn
vertreck al gereed geweest.
Ick hadde d'selve behandicht
Dierck Saepis d'welcke
Athonidem consuleert hebbende
mij die niet heeft restitueert.
U.E. wil believen die van de
selve deur U.E. dienaer laeten
eyschen. [Adres:] Erentveste vermoegende
hoochgeleerde achtbaere
seer voorsienige heere
mijn here D. Joanni Saek-
ma mede Raed Ordinaris
in den Hoeve van Vrieslant
Leeuwaerden
>> begin
2 - Den Haag, 10/20 juni 1608
>> begin
Mijn heer,
U.E. brieff is mij opten 10 deses wel ter handen
gecoemen. U.E. voor u muyte bedanckende, ende heb U.E.
daerop dit cleyn antwoerd willen laeten toecomen, als
5] dat hier noch geen tidinge is van des Patris wedercomst,
ende hebbende sijn Mt.en van Vranckrijck muegelijck advys
dat tselve soo geringe noch niet sal geschien, heeft
deur sijn brieven d'praesident Janin mandeert om
in Vranckrijck te coemen ende bij sijn Mten ontrent acht
10] daegen te verblieven, ende is op huyden den 10 smorgens
vertrocken, mijn heren Staten bij sijn vertreck aendienende bij
S. Mt.en alle goede officien voor den Staet vant land
te sullen aenwenden, ende enige calumnien deur quaede rap-
porten oevergewayt wel te sullen doen cesseren, aen-
15] dienende mede deur expresse last van S. Mt.en mijn heren Staten
geen ombrage te willen nemen oever die geruchten
vant houwelijck tuschen den Dauphyn ende Infante
van Spaenien, soo sijn Mt.en d'provincien dede verse-
keren niet bi hen praejudicie te sullen doen, ende
20] hen te moegen vaste vertrouwen op sijn Mt.s adsistentie
ende goede affectie hetsij d'saeken tot peys ofte
oerloege mochten loepen. *** Die saeken van de heer
U.E. ende mij bekent [= Jongestal] gaen wonderlijck, ende geeft mij
selsaem dat d'selve soo veel vermach, ende doet tgene
25] noit iemand uuyt die Steden vermocht heeft, jae
hem ontsien soude hebben om te doen, uuytblievende
vanhier daer oever d'principaelste swaericheden vant
land in den Raed besogneert wordt, als die verdelinge
van de lasten van oerloege ende opten verminderinge van
30] enich ledich staende posten ende swaere saecken, treckende niet hier sijnde bi-
cans een pond Vlaems daechs, daer die committeerde van Zeland niet
meer als vier Carolus guldens ende van Utrecht vijff des daechs
genieten, ende Zeland absent sijnde niet geniet, als
nu ons committeerde in den Raed 300 daegen present sijn,
35] twelck van enige hier tevoeren rarum is geweest, soo geven 1800 lb. ses
guldens 's daechs behalven die extraordinaeris commissien die
tevoeren sijn gevallen, als hebbende d'heren in den Raed 300 lb.
meer als in de Staeten Generael, ick verstae dat dese goede
heer hem beclaecht oever die soberheit vant tractement,
40] dan can niet geloeven dat d'selve soo verre hem soude
hebben vergeten, ick mene dat d'heren van de Steden met meerder //
eernst ende authoriteit behoerden te gaen, ende heurluyden
onder ick weet niet wat praetexten dus niet laeten abuseren
Sed haec tibi ac Vulcano. U.E. can mede letten om
45] U vant gelt soo iets onder U.E. waer te ontledigen
soo die ordonnantie waeroever noch daegelix
besogneert wordt eer niet lanck sal uuytgegeven
worden. Hier sijn verscheiden advisen van de crijch tuschen den
Eertshartoch ende Keyser, men sal haest moeten verstaen
50] wat d'meninge hiervan is, ende oft eernst is. Hiermede U
E. Erentveste vermoegende hoochgeleerde heer in schut des Almach-
tigen bevelende. Uuyt den Haege den 10 Junii 1608, ilens.
U.E. dienstwillige vrund
Gellius Hillama.
[Adres:] E. Erentveste vermoe-
gende seer voorsie-
nige here, mijn
heer Dri Joanni
Saeckma Raed ordina-
ris in den Hoeve van
Vrieslant.
Leeuwaerden
>> begin
3 - Antwerpen, 20/30 maart 1609 [door klerk]
>> begin
Mijn heeren,
U.E. briefven van de 18/28 bij dheer Saeckma,
ende van de 19e bij dheer Dekama, sijn beyde mij
wel ter handen gecomen, bedanckende U.E.
5] voor die moeyte die U.E. belieft heeft te
nemen om mij te antwoorden. Mijn brieff opten 19/29
aen U.E. geschreven, is deur versuym den trompetter
niet behandicht, heb daerom U.E. daervan
willen verstendighen, ende met desen het
10] versuym suppleren. Uuyt den gemenen bryeff
van de 19/29 verstaen U.E. die conferentie
opten 18e omtrent vier uuyren nae noen opt
stadthuys ter presentie van de heeren Am-
bassadeurs gehouden, ende met wat comple-
15] menten die heren Ambassadeurs, ende
Committeerde, daer gehaelt ende vandaen ge-
scheyden sijn, mitsgaders t'geene ter selver tijt
is verhandelt, sijn die Articelen van den beginne
tot den eynde gelesen, ende die motiven aen
20] wedersiden voortgebracht, ende disputeert,
niet conende anders vermercken, oft alle
saecken staen alsnoch wel, ende disponeren
sich tot een goeden uuytcomste. Die
Committeerde sijn opten 19. onder sich verga-
25] dert geweest, ende heur motiven ende
consideratien pertinentelijck bij geschrift
gestelt, die heer president Richardot ten
selvigen daege toegesonden, verhopende dat men
op huyden daerover wederom sal vergaderen, //
30] ten ware den aencomst van Sijn Gen. sulx
mochte verletten, ende Verreycken opten 18/28
nae Bruyssel gereyst sijnde, niet mochte
wedercomen sijn. In welcken geval tot
dingsdach die bijeencomst sal uuytstelt
35] moeten worden. Het comt seer qualijcken
dat verscheiden Committeerde van Bergen
sijn vertrocken, want niet noodiger is als
compleet ter vergaderinge te verbliven, om
promptelick op alle occurentien resolutie
40] te mogen hebben. U.E. willen letten opte
genomene resolutien, ende den last, ons mede
gegeven, ende dat geen veranderingen moegen
voorgenomen worden, waertoe wij verstaen
enichsins gearbeidt te worden bij dengenen
45] die liever den handel gebroocken, als vol-
trocken saegen. Die dienaer van den heer
Dekama sal op overmorgen wederkeren soo
verre hij op huyden geen gelegentheyt om te
vertrecken geraeckt te crijgen, staende tot
50] U.E. believen in sijn plaets een ander te senden,
twelck ick mene wel te connen geschien
op een memorie onder U.E. handen aldaer oft
van hier. *** Ick heb een brieff van de heer
Donia ontfangen, die mij schrift van de
55] cranckheyt van de heer Reinalda, niet wetende
oft dheren Ringia ende Saeckma daervan
kennisse hebben. Uuytenbogert heeft op gisteren
int gemeen logement gepredikt, ende sijn
verscheyden personen van dese stadt binnen
60] in de sale, ende buyten opte plaets, daer //
present geweest. Indien men die poort oft deure
had willen openen, soude den toeloop hier niet
weyniger sijn, als die bij de heren Marquiz
in den Haghe is geweest. Die provintie-
65] stucken van 10 gulden, 18 stuyvers sijn hier niet
ganckber, het beste gelt hier sijn Albertinen
niet wetende oft eenege van U.E. soodanighe
sijn hebbende, als het U.E. effenveel was
solde die vs. riders terugge connen senden
70] ende Albertinen in plaets mogen ontfangen.
Hiermede eyndigende ende mij dienstelick
tot U.E. allen ende elx besonder gebiedende
wil U.E.
Edele, erentvheste, hoochgeleerde,
75] achtbaare ende seer voorsyenige heeren
bevelen in de hoede des Almogende. Uuyt
Antwerpen den 20/30 Martii 1609.
 Voor- en achterzijde van de gouden dubbele albertijn |
allerdienstwillege
80] [autograaf:] G. Hillama.
[Adres door klerk:]
Edele, vermogende, hoochge-
leerde, achtbare ende seer
voorsienige heren, die heren
Ernst van Aylva griet-
man over Oostdongerdeel,
ende andere heren, vanwegen
die heren Staten van
Vrieslant ter vergaderinge
van de Grootmogende heeren
Staten Generael der
Vereenichde Nederlanden ge-
committeert, ende iegenwoordichl.
binnen Bergen opten Zoom ten
huyse van Joost Pascasii in de
Gasthuys-straet logeert.
[door Saeckma:] Receptae
den 30/20 Martii
1609.
>> begin
4 - Antwerpen, 22 maart / 1 april 1608
>> begin
Mijn heren,
Op gisteren sijn twee conferentien gehouden, ende op huyden
een. Wat in die van gisteren passeert is, verstaen U.E.
uuyt den gemenen brieff, ende dat alles genoechsaem is accor-
5] deert uuytgenoemen het point van de confiscatien,
waeroever opte laeste conferentie van gisteren ende
op huyden communiceert sijnde alsmede tgene
het sterffhuys, S. Ex.ie ende andere heren aengaet, is niet
eyntlix gedaen, immers is op huyden in de limiten
10] weder enige swaericheit voorgevallen beroerende Catsant
ende het land van Cuyck dat, alsoo d'principael saeck
sonder die limiten ende confiscatien wel can concludeert worden
is noedich ende raedsaem die conclusien van de principael
saeck te insisteren voor ende aleer enich beletsel deurt
15] versterff van de Furst van Cleeff ende andersins voorcoe-
me, wand sedert dat d'vs. tidinge hier is geweest heeft
men vernoemen dat die deputeerde van de Eertshartoegen
praeciser sijn geweest, ten waere men tselve opte
ruses van de oude heer ende praesident wilde leggen.
20] *** D'heren ambassadeurs aerbeiden seer tot conclusien, ende mene
dat men op huyden sal sien alles bij gescrift te stellen,
soo men geen traversen vermeent. Verhoepe eer niet lanck
een eynd. Die van onse partie maecken swaericheden
om die confiscatien t'enemael aff te doen, maer verstaen
25] dat het genoech is dat een ider jouissance heeft
van sijn goederen tevoeren confisqueert, sonder die te moegen
alieneren oft beswaeren. Men sal op alles morgen
naeder handelen ende zal niet naelaeten te vorderen tgene tot
dienst van de samtlijcke provincien ende insunder die onse sal
30] dienen. Ende hiermede eyndigende sal U mijn heren
Edele erentfeste vermoegende hoochgeleerde ende achtbaere
heren hiermede in de hoede des Alm.en bevelen. Uuyt
Antwerpen den 22 Martii [gecorrigeerd boven Aprilis] 1609. Ilens.
U.E. dienstwillige
35] Gellius Hillama
 Gedenkpenning op het Bestand, 1609 |
Indien U.E. een bode sullen
laeten affgaen versoeke
mij daervan te believen
te verstendigen.
[Adres:] Mijn heren
mijn heren die
samtlijcke gecom-
mitteerden der
heren Staten van
Vrieslant ter
vergaederinge van
den groetmoegenden
heren Staten Generael
nu binnen Bergen
opten Zoem logeert
in den Gasthuys-straet.
Bergen opten Zoem.
>> begin
5 - Antwerpen, 23 maart / 2 april [door klerk]
>> begin
Mijn heeren,
Op huyden den 23en Martii/ 2en Aprilis is wederom bijeen-
comste geweest, sijnde in deselve gesproocken van de
confiscatien ende swaricheden opt 3e articel, beginnende
5] Chacun demeurera saisi etc. in voorgaende bijeencomst
voorgevallen. Alle die ander articelen sijn genoechsaem
accordeert. Ende belangende die confiscatien is
bij die deputeerde van de Eertshartogen ver-
claert, dewile niet als tresves worden ge-
10] maeckt, dat wel billich was, dat een yder
in middelen tide de vruchten van sijn goederen
genote, des dat dselve niet souden moegen
worden alieneert, als met permissie aen weder-
siden, dan waren niet gelast, die confiscatien
15] tenemael aff te doen, ende te aboleren. Ende die
voet genomen sijnde, is in de meeste articelen
geen groot verschil geweest. *** De saeck vant
sterffhuys van S. Excell. hooger mem.
ende die Prince van Espinoy sal swaricheyt
20] hebben, doch die restitutie van de Salines sal
wel volgen. Ende alsoo int laeste articel ge-
sproocken wort van de lasten bij keyser Carol.
den 5. ende coninck Philips den 3. gemaeckt,
ende daeronder mede verstanden worden die
25] lasten ende renten opte provintien, domeinen
ende steden assigneert, heb ick vanwegen
onse provincie verclaert, dat wij daeronder
niet conden toelaten die 18en gulden jaerlijcx //
van de heeren Fuggeren, ende alsulcke andere
30] assignatien van renten als tegens die tractaten
van den lande opte domainen van Vrieslant waren
assigneert, ende dat die heeren Fuggeren geen
recht ende justitie soude worden geweygert,
oft d'saeck hierop soude wille aencomen, ende
35] men mij geen gehoor geven, sal nodich sijn dat
U.E. mij adviseren wat ick hierin sal hebben
te doen. *** Aengaende het 3e articel is vanwegen
haer Ed. Moeg. voorgewendt, dat noodich
was een liste van dorpen ende gehuchten,
40] onder die steden behoorende, te maecken,
twelck soo bij de heeren Ambassadeurs als deputeerde
des viants onnoodich worde geacht, vermits sij
seyden genoechsaem van selffs bekent te sijn
wat dorpen onder die steden van Bergen, Graeff,
45] Breda, Sluys, Aerdenburch, Oostbruch, Ol-
denzeel, Grol ende Lingen resorteerden. Ende
soo bij de heer Malderee van Catsandt worde
moveert, ende mede van t'lant te Cuyck,
heeft men hierover in de laeste twee conferentien
50] seer disputeert, willende die deputeerde des
viants verstaen, dat wel die drye quartieren
van Gelderlant, behalven Groll, Hollant,
Selant, Vrieslant, Uuytrecht, Overijssel,
behalven Oldenzeel, Groningen, Drenthe,
55] Wedde ende Westerwoldingerlant mijn heren
Staten souden volgen, alsmede Bergen, //
Breda, Graeff, Willemstadt, Steenbergen,
Sluys, Ardenburch, Oostburch, Axel, Terneus,
Biervliet, met die forten die sij holden ende besitten,
60] mitsgaders die dorpen ende gehuchten onder dien
behoorende, dan dat Catsant niet behoorende
onder eenich stadt, aen de side van de Eertshartogen
most bliven, ende dat van gelijcken van 't
landt van Cuyck was te seggen, indien het van de
65] stadt Graeff niet dependeerde. Die heren
Ambassadeurs hebben genouchsaem verclaert
dat deur die woorden Chacun demeurera saisi et
jouira effectuellement des pays, villes, places,
terres etc. Catsandt moet bliven aen de side van de
70] heeren Staten, ende dewile het lant van
Cuyck met die stadt Graeff onder een
pantschap is begrepen, dat daerdeur het
lant van Cuyck was een dependentie van de
Graeff, alhoewel anders het lant van
75] Cuyck van de stadt Graeff, nae eeniger
seggen, is separeert. In alle gevalle soude
Sijn Excell. het incomen genieten, hetsij
t'vs. lant een dependentie gereeckent worde
ofte niet, alleenlick dat d'souverainiteyt
80] aen Brabant soude bliven. U.E. sien dat
dese saeck niet soo veel importeert, dat men
daerom het besluyt van de saeck langer soude
behooren uuyt te stellen. Verreycken is om
dese twee poincten op huyden nae Bruyssel
85] gereyst. Wij wachten mede U.E. advis opte //
brieff van de 22en ende sal goet ende vorderl.
sijn, dat besluyt gemaeckt wort, ende dat
dheeren Ambassadeurs acte verlenen, dat sij
Catsant ende het lant van Cuyck beyde
90] verstaen te bliven aen de sijde van mijn heren
Staten, want Cadsant moet uuyt cracht
van t'vs. 3e articel buyten alle dispuit aen de
sijde van de heren Staten bliven. Ende
was seer goet geweest, dat daerover geen
95] disput moveert was. Die vergaderinge
is op saterdach nae noen tot vier uuyren
uutgestelt tegens welcken tijt men meent
Vereycken hier weder te sullen sijn, ende
oock naerder ende eyntlick advis van U.E.
100] Ende is noodich geen tijt te versuymen,
want lichtelick bij dese gelegentheyt wat voor-
vallen can, dat rupture soude mogen maecken.
Wij mercken wel dat Saturnus opte par-
ticuliere advisen van hier hard ende wreed
105] sal vallen, maer verhoopen dat U.E. ende
die andere heren sullen versorgen ende letten,
dat hierdeur de handelingen ende voortganck
vandien geen empeschement sal worden
gegeven, waertoe goede directie dient
110] gebruyckt. *** Ick heb die heer Audiencier
mede gesproocken van de questie tusschen
Vrieslant ende Uuytrecht om die praeseancie,
ende heeft mij belooft, dien alles te sullen //
laten toecomen wat hiervan te Bruyssel
115] sal sijn te vinden. Ick heb van die heer
Griffier een bryeff ontfangen van den 21/31 Martii
versoeckende het schriftelick advis, opte
saeck van Sijn Excell. ende die andere
leden vant sterffhuys. Ick sende U.E.
120] tgene bij nu was concipieert. U.E. sullen
voorts adviseren wat U.E. sal believen
hierin te doen ende sal dheer Griffier
schriven dat [...] U.E. daerom sal hebben aen
te spreecken. *** Alsoo Tyaert Feyckes op huyden
125] hier is gecomen heb goet gevonden Reyliff
te laten vertrecken. Ende verwachtende
U.E. antwoort sal nae diensttege gebie-
denisse U mijn heeren
Edele, erentpheste, vermogende, hoochge-
130] leerde, achtbare ende seer voorsienige heeren
hiermede bevelen in de hoede des Almogenden.
U.E. brieff van den 22en is mij desselvigen daegs
wel ter handen gecomen. Uuyt Antwerpen
desen 23en Martii 1609, stilo vet.
 Gedenkpenning op het Bestand, 1609 |
dienstwillegge
[autograaf:] G. Hillama
[Adres door klerk:] Edele, erentpheste,
vermogende, hoochgeleerde,
achtbaare ende seer voor-
syenige heer Ernst van
Aylva ende andere heren
Gecommitteerde vanwegen
den Provintie van Vrieslant
ter vergaderinge der heren
Staten Generael tegen-
woordich tot Bergen op
Zoom, gelogeert ten huyse
van Monsr. Joost Pascasii
Turck in den Gasthuys-straet.
>> begin
6 - Antwerpen, 26 maart / 5 april 1608
>> begin
Mijn heren
U.E. brieff van den 25en deses mitsgaders den gemenen brieff is
tuschen vier ende vijff uren nae die middach hier arriveert
ende hebben goed contentement aent inhouden van de selve.
5] Is die resolutie bij die ses provincien eendrachtelijck
genoemen, ende verhoepen tot besluytt te coemen binnen
twee oft drie daegen, als sullende d'saeck vant sterff-
huys ende S. Ex.ie enich retardement geven. Verrecken
was desen avont noch niet wedercoemen ende sal
10] alsoo voor maendach geen bijeencomst vallen. Den agent
van de heren Fuggeren doet groet devoir om die
assigneerde renten int tractaet mede begrepen te hebben.
Ick heb U.E. advis daerop ontfangen ende desen
avont een cleyn justificatie van dese saeck aen de heren
15] Ambassadeurs bij ons vergadert gedaen, die van de agent
seer waren praeoccupeert. Ick sal niet naelaeten alle
vlijtt aen te wenden ten eynde ons geen praejudicie
worde gedaen. In alle gevalle
sal wel beletten dat niet in specie van
20] dese renten worde vermaent ende int tractaet ge-
stelt. Die interpretatie mach tot sijnder tijt vallen
ende d'wile men die heren Fuggeren op ons geen schult
erkent can tgene van de betaelinge der schulden int
laeste articel wordt gementioneert, ad non debita niet
25] extendeert worden. *** Ick heb met Reiliff geen brieven
derven geven vermits verscheyden particulieren brieven
hebbende bij Dambrugge wel sijn aengehouden, [cursief = in de marge] heur brieven geoepent ende daernae
wedergegeven. Heb
daerom die trompetter d'selve laeten geven, ende mede
omdat die spoediger U.E. souden moegen ter handen
30] coemen. Oft die heer Ringie mijn laeste brieff ontfangen
heeft weet ick niet, sal bij U.E. eerste wel verstaen. Hier-
mede eyndigende sal U mijn heren
Edele erentfeste vermoegende achtbaere hoochgeleerde ende
seer voorsienige heren in de hoede des Alm.en bevelen.
35] Uuyt Antwerpen den 26 Martii 1609 stil vet.
U.E. dienstwillige Gellius Hillama.
Depost
Est incertus ende is het
brieff van de heer
van der Aa hen
geoepent geweest behandicht.
 |
ende seer voorsienige heer, mijn heer
Ernst van Ailva mede committeerde
ter vergaedringe van den heren
Staten Generael, grietman van
Oesterdon[ger]deel, ende die andere
samtlijcke heren mede committeerde
tegenwoerdich binnen Bergen op ten
Zoem in de Gasthuys-straet logeert,
Bergen
>> begin
7 - Antwerpen, 27 maart / 4 april 1608
>> begin
Mijn heren,
Op huyden den 27en Martii is wederom conferentie ge-
weest, vermits Verreiken gisteravond weder was gecoemen
ende heeft men met groeten ernst proponeert ende urgeert die
5] pointen het sterffhuys van S. Ex.ie hoeger memorien. S. Exie
tegenwoerdich, ende andere leden van t'huys raekende, men heeft
becoemen restitutie van de Salines ende Boschen daervan dependerende,
ende geseit datter anders niet was te restitueren. Van Chateaubolin ende
d'pertinenten vandien is beloeft dat recht ende justitie sal worden
10] gedaen sonder respect op enige saeken te nemen binnen
een jaer. Ende hoewel niet geacht worde opte actie
van de graeffschappe Aelst ende andere goederen voormaels
mijn heer die Prince toegestanden, veel min opte constitueer-
de renten aen de vrouwen dochteren, soo is nochtans in aen-
15] sien van de doneerde goederen accordeert voort sterffhuys eens
d'summe van 300000 lb. in twee jaeren te betaelen. Lingen
is affgeslaegen, vermits aen de side van de partie verstanden worde
tselve S. Mt. ende haer hoocheden voor de oerloegen toegecoemen
te hebben deur oeverdrachte van mijn heren die Prince die
20] dochter van de graeff van Buren getrout hebbende, die oeck
stedes met die vs. oeverdrachte wel tevreden is ge-
weest. Hebben niettemin oepeninge gedaen van
een middel waerdeur men tot gelegener tijt daeraen wel
sal connen coemen ende geraecken. D'heer Marquis heeft mede
25] aengenoemen die twee forten in den graeffschap Meurs
te demolieren. Dit wordt sijn Ex.ie van desen dach too-
geschreven, ende verhoep dat S. Ex.ie daermede tevreden sal
sijn, soo niet meer sal sijn te obtineren, als sijnde alle
uterste devoiren gedaen die men heeft moegen doen, ende
30] meent men hierop morgen antwoerd te hebben, twelck geheel noe-
dich is om in de handelinge geen meer retardement. //
D'committeerde vergaderen op naenoen met d'heren
Ambassadeurs opte articelen van de confiscatien, d'secretaris
van de heer Richardott is agent van de heren Fuggeren, heeft alle
35] die stucken tot die saeck dienstich ende spaert geen moite
om dese saeck ons opte hals te brengen. Ick heb tot
contrarie soo in de vergaederinge als voor heren Ambassadeurs
gedaen, ende sal noch desen avont meer doen ende sijn die
heren Ambassadeurs al watt ingenoemen, wordende mede
40] gesecht dat haer hoocheden specialijcken om dese saeck
hebben geschreven, in sommen men maeckt ons ex
professo om dese saeck bicans oerloge in dese
handelinge van bestand. Ick sal mij nae U.
E. brieff ende advis van de 25en deses reguleren ende niet nae-
45] laeten het best te doen om het recht van de provincie in
dese saeck te bewaeren. Indien op morgen antwoerd
comt van S. Exie is apparentie op oevermorgen tot be-
sluytt te coemen, twelck U.E. nochtans bij sich willen holden,
wand men weet niet watt voorvallen wil oft can.
50] Godt die here wil verlenen een goeden ende godtsaligen uuytt-
comst. Ende hiermede eyndigende wil U mijn heren
 Penning op het hernieuwd drievoudig verbond tussen Frankrijk, Engeland en de Republiek |
voorsienige heren hiermede bevelen in de hoede des
Alm.en. Uuytt Antwerpen den 27en Martii 1609.
55] U.E. dienstwillige
G. Hillama
[Adres:] Aen mijn heren
mijn heren
die samtlijcke heren ge-
committeerden der heren Staten
van Vrieslant ter vergaederinge
van de groetmoegende heren
Staten Generael tegenwoerdich
binnen Bergen opten Zoem
logeert in de Gasthuys-straet
Bergen
>> begin
8 - Antwerpen, 29 maart / 8 april 1608
>> begin
Mijn heren,
U.E. brieff met die bijgaende stucken sijn mij op gisteren
den 28en wel ter handen gecoemen. Sijn oeck brieven ge-
coemen van S. Ex.ie mitsgaders enige pointen bij memo-
5] rie bij S. Ex.ie die heren van Preaux medegegeven, ende heeft
men op huyden daeroever consulteert ende d'selve becoemen
uuyttgenoemen tgene van de restitutie van Lingen met sijn
dependentien is versocht, t'welck d'heren Ambassadeurs
verclaerden niet impetrabel voor dese tijt te sijn;
10] hebben daerom versocht dat die committeerde alhier wilden
aennemen op behach van U. Ed. ende d'andere committeerde
ter vergaederinge van de Generaliteit [cursief = in de marge] S. Ex.ie daervoor contentement te doen twelck nu
goet gevonden is, alleen beloeft U.E. die vergaederinge daervan
te sullen rapporteren. *** D'saeck van Emden heeft
15] harer partie van de Engelsche gesanten, ende indien
bij acte apart iets sal sijn te bedingen sullen die
van Emden moeten beloeven hen nae het Hagische verdrach
te reguleren, ende daerbij te blieven, ende heur questien bij rechte
oft arbiters aen wedersiden te kiesen te laeten decide-
20] ren, ende wordt die heren Janin versocht hiertoe die
Engelsche te induceren, die heur seer oever die
rudesses van die van Emden beclaegen ende dat heur
diseyn is om van de Graeff heur te ontslaen bij eygen
authoriteit. *** Watt voorts d'saeck van de heren Fuggeren
25] aengaet heb deurt middel van de heer advocaet
Barnevelt soo veel tewege gebracht dat ick
verhoepe dat U.E. ordelen sullen tproces ende d'saeck
deur dit tractaet niet praejudiceert te sullen worden.
*** Dese swaericheden op huyden affgedaen sijnde is ordre
30] gegeven om alles in parchemin int nett te schrieven //
om voorts die bevestinge op morgen te doen,
ende verhoep op sondach ofte ten lanxten maendach
met Godts hulpe weder bij U.E. te Bergen te sijn
met die ander heren. Op huyden ten vijff uren nae
35] noen sal noch een conferentie gehouden worden om
enige particuliere saecken. Ende bedanckende U.
E. voor die veelvoldige moyten die U.E. belieft
heeft te nemen om mij telckens op mijn schrieven te
 Penning op het hernieuwd drievoudig verbond tussen Frankrijk, Engeland en de Republiek |
40] Edele erentfeste vermoegende hoochgeleerde acht-
baere ende seer voorsienige heren hiermede be-
velen in de hoede des
Alm.en. Uuytt Antwerpen
den 29en Martii 1609.
45] U.E. dienstwillige
G. Hillama
[Adres:] Mijn heren
mijn heren die samtlijcke committeerde
der heren Staten van Vrieslant ter
vergaederinge van de heren Staten Generael
binnen Bergen opten Zoem logeert in de
Gasthuys-straet
Bergen
>> begin
9 - Antwerpen, 30 maart / 9 april 1608
>> begin
Mijn heren,
Het tractaet is dese voornoen bevesticht
opt stadthuys, waervan ick U.E. met een woerd
heb willen verstendigen, ten eynde d'heren deputeerde
5] daervan terstond moegen advertentie hebben, indien
U.E. sulx sullen goet vinden. In de conferentie van
gister is niet verhandelt als particulier van Don
Emanuel, die bischop van Dornick, die coninck
van Terranada, behalven enige resumtie gedaen opte
10] articelen. Ick mene dat wij voor sondach oft
maendach weder te Bergen sullen sijn, laetende die
heren Ambassadeurs hier om die ratificatien te ont-
fangen aen wedersiden, ende die van haer hoocheden
te Bergen oeverbrengen, naedat zij hier die
15] publicatie sullen hebben bevordert. Die heer
praesident heeft met hoege woerden affirmeert dat
mijn heren Staten volcoemelijck sich daertoe mochten verlaeten,
dat haer hoocheden als seer vertuese princen
alles punctuelijck souden naecoemen ende goede modera-
20] tie ende discretie gebruycken, begerende in cas van enich
misverstand strack niet tot aigreurs te willen trecken.
Watt voorts sal voorcoemen sal U.E. niet naelae-
ten promtelijck ende ten spoedichsten te adviseren. Hier-
mede mijn dienstige gebiedenisse aen U allen
25] mijn heren doende wil U
Edele erentfeste vermoegende hoochgeleerde acht-
baere ende seer voorsienige heren hiermede be-
velen in de hoede des
Alm.en. Uuytt Antwerpen met
30] haest den 30en Martii 1609.
U.E. allerdienstwillige
G. Hillama
[Adres:] Mijn heren
mijn heren die samtlijcke committeerde
der Staten van Frieslant [ter] vergaederinge
van de heren Staten Generael tegenwoerdich
binnen Bergen opten Zoem logeert in de
Gasthuys-straet aldaer
Bergen opten Zoem
Het Bestand gevierd in Den Haag
>> begin