>> HOMEpage

Boekhandel Gielraad, Franeker 1641

Bron: Tresoar, archief nedergerecht Franeker, toegang 13-13 inv.nr. 135 (voorheen BB 10)
Internetuitgave: M.H.H. Engels, januari 2020

Hermannus Gielraad werd op 30 december 1628 ingeschreven in het burgerboek van Franeker met als beroep boekbinder en op 9 april 1630 aan de universiteit als Hermannus Geelzaad, Juliacensis (gedr. uitgave Album studiosorum, nr. 2631) resp. Geelraed (Becker, Deutsche Studenten). Hij stamde dus uit Jülich of het Gulikse land. Gielraad is ook een andere benaming voor Galroth in het laaggebergte Westerwald in de Duitse deelstaten Rijnland-Palts, Noordrijn-Westfalen en Hessen. Uit de navolgende boedelinventaris blijkt dat hij behalve boekbinder ook boekhandelaar was en gezien de speciale tafels studieplekken voor groepjes studenten beschikbaar stelde. Met het laatste zette hij een traditie voort die met Johannes Arcerius Theodoretus (x Jacqueline Lotin) begonnen was in diens huis aan de Hoogstraat (Voorstraat) nabij de burse, zoals te lezen is in Goffe Jensma's Uit het huis van Arcerius. Acht 'artes'-studenten en hun opvattingen over wetenschap en maatschappij, 1589-1639, in: Universiteit te Franeker 1585-1811, Leeuwarden 1985, 452-469, waarin het gaat om Johannes Arcerius jr., Sixtus Arcerius, Raphaël Clingbijl, Thomas Herbajus, Adriaan Metius, Johannes Pontanus Sibrandus Siccama en Godefridus Sopingius. Blijkens een machtiging voor haar broer Paulus Arcerius d.d. 22 oktober 1623 n.a.v. het overlijden van haar broer Sixtus, de opvolger van Johannes Arcerius als hoogleraar Grieks, was Jacqueline Arcerius gehuwd met Harmen Gerard van Duren. Deze naamsvariant specificeert de herkomst van Harmannus nader: de stad Düren in het graafschap Jülich/Gulik. Boekverkoper Harmannus komt in 1625 meerdere malen voor in de veilinglijst van de bibliotheek van prof. Sibrandus Lubbertus: de eerste keer als "Harmannus Geliacos, boeckvercoper naest de bors". Dit huis van Arcerius naast de burse (= internaat met mensa voor beursstudenten) is dus zeker nog tot 1641 in gebruik geweest als studiecentrum voor getalenteerde studenten.

[88r] Inventaris den 20en Decembris 1641 ten overstaene van de praesiderende burgemr. Cornelio Ghemmenich als daertoe bij den gerechte der stede Franeker, opt versoeck van Maria Smouts nichte ende erfgenaeme van w. Hermannus Gielraad in levene boeckvercoper alhier, geordineerde commiss. gemaeckt van alle alsulcke goederen, actien ende gerechticheden als ten sterffhuyse van gemelde w. Hermannus Gielraad bevonden zijn, ter praesentie van de gewesene boumr. Piecke Symens daertoe van den selven Maria versocht ende gelasticht, geadsisteert met Ruardo Harronis haer procureur, ende zijn d'selve goederen bij Jaquilina Arcerij onder behoorlicke boel-eede aengegeven in vougen naevolgende.
......
[88v] .....
vier mans beffen
ses neusdoecken een terneit-laeckens pack cleeren
een satijnen pack cleeren
een daegs pack cleeren
twee hoeden met een ruyge mutz
twee paer mans hoosen
een gecoleurd laeckens mantell
een winter-rock
een paer oude dicke leersen
[89r] een eecken kevye int voorhuys staende
een eecken kaske met tralyen
een swart fuyren eetelkas
een eecken slaepbanck
een langh eecken settbancq
een rijsen stoell
eenentwintich stoelen so goede als quade
vier studente taeffell
een eecken taeffeltie
een eecken ksitie, negen schilderde borden
een dambord, een scherffbord, een groot met een cleyn mangelbord, een waterpoths bord
eenige parssen ende boeckbinders gereedschappen in de winckell
[90] Silver-werck
.....
Messchen-werck
.....
[90v]
..... een blicken lanteern

>> begin