>> HOMEpage

Voogden en voogdessen Klaarkampster weeshuis Franeker

Bron: A. Hallema, Het Klaarkampster weeshuis te Franeker van 1597 tot 1897. Leiden [1929], 252-256.
Internetbewerking: M.H.H. Engels, juli 2011; toegevoegd juni 2013: De oudste wetten (1602) en de Naamlijst Hiddema

Weesvoogden, 1597 -- ca. 1897¹⁾

Jhr. Carolus van Sternsee, administrateur, 1597--1615.
Sijoucke Rijuerdtsz. Bants, oud-burgemeester (2), 1597--.... (3).
Abbe Fransz., burgemeester, 1597--1612.
Mr. Wilhelm Ghemmenich, 1597--1602.
Paulus Wilhelmus (van) Ghemmenich, secretaris en notaris, 1602--1626, administrateur, 1615--1635.
Sytse Johannesz. Weerstins, 1612--....
Jhr. Dominicus van Botnia, Ontvanger-Generaal van Friesland, 1615--1617.
Sijuerdt Obbesz., burgemeester, .... --....
Jhr. Duco van Jongama, grietman van Franekeradeel, ....--1639.
Dr. Horatius Doman, Mede-Gedeputeerde Staat van Friesland en burgemeester, ....--1639 en 16..--1653.
Syuerd Henrickx, ....--1636.
Lambertus Anthonis Staeckmans, oud-burgemeester, 1636--....
Sijbrandt Agges Brunia, 1626--1648.
Dr. Bernardus Schotanus, Prof. Juris, 1639--1637.
Douwe Hendrix, burgemeester, 1639--1641.
Johannes Pieters, 1637--1663.
Dr. Theodorus Fogelsang, secretaris van Franekeradeel, 1641--1663.
Agge Eijtses Eysma, burgemeester, 1648--1658.
Dominicus Haertmannus Feijonis, Notarius Publicus, 1653--1657.
Frans Pijters, 1657--1658.
Dr. Henricus Schotanus a Sterringa, 1658--1674.
1) De bronnen voor de samenstelling van deze lijst in chronologische volgorde zijn: Boek I, fol. 9-34, 26-29; Losse stukken, passim, Rekeningen in het Oud-Archief der Gem. Franeker en die in het Weeshuisarchief.
2) Ambten en bestuursfuncties in de grietenij Franekeradeel worden in deze lijst bij de titulatuur apart vermeld.
3) Trots allerlei nasporingen konden sommige jaartallen van benoeming en aftreden niet ingevuld worden, doordat aanvankelijk alleen de namen der nieuw gekozen voogden en voogdessen werden geboekt, doch geen verdere bijzonderheden.
Dirck Bauckes, schuytmaecker, 1658--1677.
Haitze Epes Kiestra, burgemeester, 1663--1692.
Agge Andries Brunia, vroedsman, 1663--1681.
Dr. Johannes Wubbena, Professor Theologiae, 1674--1681.
Eidse Ages Eidsma, oud-burgemeester 1677--....
Dr. Theodorus Arents, 1681--1704.
Dr. Rudolphus Petri, 1681--1706.
Age Brunia, secretaris van Franekeradeel, ....--1690.
Leonardus Strick, burgemeester, 1690--1702.
Dr. Suffridus Westerhuijs, 1692--1732.
Dr. Tarquinius Brunia, 1702--1715.
Ageus Ennema, burgemeester, 1704--1708.
Lambertus Hilarides van Houwerda, 1706--1722.
Johannes Reinalda, oud-vroedsman en secretaris, 1708--1734.
Boudewijn Wellens, oud-burgemeester en vroedschap, 1715--1755.
Jacobus Scheltema, secretaris, 1722--1761.
Johannes Agges Eijdsma, vroedsman, 1732--1754.
Lieuwe (Livius) Midverda, burgemeester, 1734--1754.
Cornelis Scheltema, secretaris, 1754--1790 en 1795--1801.
Aggeus Eidsma, 1754--1791.
Mr. Harmannus Ulricus Hamerster, burgemeester en Raadsheer in het Hof van Friesland, 1756--1779.
Andries Pieters Salverda, burgemeester, 1762--1780.
Jhr. Hans Willem van Aylva, raad in de vroedschap 1), 1779--1781.
Mr. Tjeerd Banga, 1780--1789 en 1795--1810.
Jhr. Lamoraal Joachim Johan Rengers, burgemeester, 1781--1795.
Broer Adama, burgemeester, 1789--....
Dr. Willem Nauta, burgemeester, 1790--1793.
Johan Frederik Mauritz Herbell, secretaris, 1791--1795.
Claas Mulder, burgemeester, 1793--....
"Burger" Paulus Haitsma 2), burgemeester, 1795--1814.
"Burger" Adam Lentz 3), 1795--1805.
"Koopman" C. F. de Jong, 1801--1811.
Izaäk Telting, achtereenvolgens secretaris, stadsrentmeester, griffier, notaris, wethouder, 1805--1846.
1) Door zijn benoeming tot grietman van het Bildt in 1781 bedankt.
2) Door de verdwazing van den "Franschen tijd" de vervanger en opvolger van J.F.M. Herbell.
3) Desgelijks van (Jhr.) L.J.J. Rengers, wiens adellijke titel nu verzwegen werd!
Nicolaas Everts Scheltema, 1810--1814.
Wijbe Lolcama, 1811--1819.
Johannes Pook, 1814--1848.
Johannes Stinstra, 1817--1843.
Reiner Fontein, 1830 1)--1843.
Mr. Gijsbertus Schot, 1843--1885.
Jillert Jellema D?., 1843--1878.
Mr. Albartus Telting, achtereenvolgens secretaris, Lid van de Tweede Kamer der Staten-Generaal, Kantonrechter te Harlingen, 1848--1863.
Broer Lolcama, 1848 2)--1860.
Mr. C. Wijbenga, secretaris van Franekeradeel, 1860--1893.
O.P. de Hoop, 1864--1879.
D. Fontein Az., 1878--1883.
R. Fontein, 1879--1884.
J. Mulder, 1883--1893.
G. Haima van der Wal, 1884--1899.
E. Feikema, 1885--1899.
Y. v.d. Meulen, 1893--1901.
K. van Riesen, 1893--1915.
1) Deze was de opvolger van Wijbe Lolcama, 15 Sept. 1819 overleden. In de vergadering van H.H. Voogden d.d. 2 Maart 1830 tot voogd benoemd, werd koopman Reiner Fontein enkele dagen daarna als zoodanig geïnstalleerd. "En is daarvan bij missive van den 7 Maart aan Burgemeesteren kennis gegeven."
2) Ook van deze benoeming werd "bij missive van 30 December 1848 aan Burgemeester en Wethouders kennis gegeven".

Weesvoogdessen, 1603¹⁾-- ca. 1897

>> begin

BIJLAGE III.
(De oudste gestichtswetten van het Klaarkampster Weeshuis).
1602.
Alzo bij Juncker Carolo van Sternsee, Sijoucke Rijuerdtsz. Bants
ende Abbe Fransz., mitsgaders bij zalighe Mr. Wilhelm Ghem-
menich als eerste Regenten vande weeshuijse deeser Stede Frane-
ker (: volgende den last hen gegeven:) zeeckere Articulen ende
Wetten, toucherende de fundatie ende bedieninghe vanden voorsz.
weeshuijse, zijn geconcipiëert, sijn dzelve bij den Raedt, Gesworen
Gemeente ende Arme Voochden alhier binnen Franeker opden
Raedthuijse tot dien fine bescheiden ende eendrachtelijck vergadert,
geëxhibeert, gevisiteert, geëxamineert, naer behoren overgewoghen,
bij gemeene advijse gecorrigeert, voorts eintlicken geratificeert
ende geadprobeert ende eensamelyck geresolveert, dat dzelve
altoos onverbreeckelicken onderholden ende naegekomen zullen
worden, dwelcke tot dien einde, volgende het besluit vande Magi-
straet, Gesworen Gemeente ende Arme Voochden voorsz. alhier,
bij mij, Paulo Ghemmenich, der Stadt Franeker Secretaris ende
Openbare bij den Hove van Frieslandt geadmitteerde Notaris,
zijn geregistreerd.

Regulen, Wetten ende Ordonnancien vanden Weeshuijse binnen Franeker.
1. Eerstelick dat dkinderen all gekledet zullen gaen in hemels
blauw laecken, doch dat dboordt ofte bragoen tusschen den slincker
mou ende wambes ofte lijffken respective vande knechtkens ende
meiskens gevoecht, geel zall zijn ende dat uuijthe naedt vande zelve
boordt ofte bragoen aff nederwaerts, dwers over den Arm tot aen
t' benedenste vande mouwe zall lopen een geele streep, gelijck tzelve
teecken jegenwoordelijck bij den weeskinderen gedraeghen wordt.
2. Dat gheene als Burgers kinderen (: echt geboren zijnde:) bij den
Weesmeesters zullen moghen aengenomen worden, ten ware
die inden weeshuijse bestelt worden van eemanden, die daerin een
ofte meer plaetzen gekoft hadde, sonder dat enighe regardt zall
worden genomen van wat gesintheit der weeskinderen olders ge-
weest moghen zijn, ofte datmen den weeskinderen derhalven
enichsins zall excluderen.
3. Dat dkinderen, inden Weeshuijse aengenomen wordende,
oock zullen moeten wesen gesondt van Lichame ende Verstandt,
ten minsten bequaem om een ambacht te leeren. Dat oock niet
meer als een kindt wt een sterffhuijs werde ingenomen, ten ware
om pregnante redenen anders goedt, nodich ende raedtsaem bevon-
den werde.
4. Dat dWeeskinderen in 't inkomen ten minsten drie jaren oldt
zullen wesen ende dat men die wederom zall laeten uuijtgaen ses-
tien ofte seventien jaren oldt zijnde, doch regardt neemende opde
kloeckheit ende starcheit, datse kost ende klederen zullen kunnen
gewinnen ofte verdienen.
5. Ende gelijx hiervooren zeeckere ordre gestelt es opt aennee-
men vande weeskinderen, zo zall oock eensgelijx het teecken vande
weeshuijse niemanden affgenomen werden als bijden weesmees-
teren ende weesmoederen gelijcklijck, dwelcke in zulx doende
dkinderen (: wanneer sij daertoe gequalificeert zijn:) voir hen zullen
laten komen, ende alzo solemnelicken van hunne macht ontslaen,
den zelven eerlicke kledinghe van Linnen ende Wollen mitgeevende.
Met eernstighe vermaninghe, gelijck tot dier tijt toe over hen goede
sorge gedraeghen zij, dat sij alzo voortaen oock zelffs hun deuch-
delicken zullen aenstellen ende Godt altoos voor ooghen hebben,
tot welbehaghen zo vande gheenen, dien sij dienen zullen als
van een iegelick ende tot bevorderinghe van hun eighen Sielen
Salicheit.
6. Dat gheen meer kinderen werden aengenomen, als djaerlixe
incomen vande weeshuijse zullen konnen draeghen.
7. Dat dgoederen, die op den kinderen geraecken te vervallen
ter wijlen sij int weeshuijs zijn, ten prouffijte van t'weeshuijs ge-
bruijckt zullen worden, zoo langhe als dkinderen van tweeshuijs
onderholden worden, doch uuijth het weeshuijs gaende, dat den
kinderen alsdan d'principale van sodaene aengestorvene goederen
werde gerestitueert. Ende stervende inden weeshuijse ofte ter
wijlen sij noch van den weeshuijse onderholden worden, dat in
dier gevalle het weeshuijs den kinderen zall succederen als uni-
versale erffgenaem.
8. Dat d'ommeganck int collecteren der Eleemosijnas voorden
Weeshuijse (: twelck men gewoontlick is eens in t'Jaer te doene:),
inden slachtijt oft omtrent St. Marten bij den Weesmeesters
waargenomen zall worden.
9. Dat dWeesmeesteren niet zullen moghen affbreecken nochte
enighe nijeuwe bouwinghe doen sonder advijs vanden Raedt ende
Arme Voochden tsampt Gesworen Gemeente deeser Stede ten
ware van kleijne importantie.
10. Dat dWeesmeesters oock gheen vaste goederen ofte Renthen
zullen moghen veralieneren ofte d'incomen vanden Weeshuyse
verminderen.
11. Dat dWeesmeesters altoos vier int getall sterck zullen wesen
ende van vijff jaren tot vijff jaren verkoren, ofte van nijeus gecon-
tinueert zullen wesen ende dat bij een der weesmeesters (: bij hen
te verkiesen:) d'Administratie, Ontfanck ende Vuijtgave vande
Weeshuijse zall worden bedient, die daerinne geduirende voorsz.
tijt van vijff jaren zall continueren.
12. Des dat d'andere weesmeesters den Administrateur int
versorghen vande provisie int weeshuijs zo inden slachtijt als ander-
sins vannoden elx naer sijn qualiteit, condicie ende bequaemheit
zullen verlichten, ende wes alzo wordt uuijtgegeven, dat zulx
deur ordonnantie vande andere weesmeesters bij den Administra-
teur wederom zall worden betaelt.
13. Dat wanneer emanden vanden Weesmeesteren geraeckt
te versterven binnen zes weecken nae desselven overlijden bij den
andere weesmeesteren mitsgaders bijden Raedt, gesworen gemeente
ende Arme voochden gelijcklijck ende eenstemmich op den Raedt-
huyse (: nae gedaene gebeth:) wederom een gequalificeert persoon
gekoren zall worden.
14. Datter oock twee buijten Weesmoeders gelijck jegenwoor-
delick zullen zijn ende vijff Jaren lancq continueren omme sorghe
te draegen wat binnenshuijs vannoden es.
15. Dat nae het versterven van eene derzelver weesmoeders in
plaetze vandien binnen zes weecken bij den weesmeesters tsampt
bijden Raedt, gesworen Gemeente ende Arme Voochden een-
drachtelick wederomme een vrome, kloecke, verstandighe vrouwe
(: nae vorige gebeth:) tot weesmoeder genomineert, oft anders bij
lotinghe (: gelijck vande weesmeesters geseijt es:) gekoren ende zulx
gedaen zijnde, datelick opden weeshuijse oock ontboden ende
geconfirmeert zall worden.
16. Dat de binnen Vader ende Moeder vanden weeshuijse bij den
weesmeesteren ende buijten moeders oock altoos tsamen zullen
aengenomen worden.
17. Dat dWeesmeesteren ende Weesmoeders alle Maendagen
op een Uuijre nae Noen opden Weeshuyse zullen vergaderen,
omme vande binnen Vader ende Moeder int weeshuijs Reeckeninghe
te verstaen, wat binnen dien weecke bij hen ontfanghen ende uuijt-
gegeven es, ende voorts om aff te doen alle voorvallende saecken,
gelijck jegenwoordelick geobserveert wordt.
18. Dat d'Administrateur geholden zall zijn alle jaren, opden
Weeshuijse voorden andere weesmeesters van sijne administratie
behoorlick Reeckeninghe te doene ten overstane vanden Burge-
meesteren, gesworen Gemeente ende Arme Voochden.
19. Dat d'Administrateur in tzelve doende altoos geholden zall
zijn eerst ende voor all sijn Ontfanck conform te maecken metten
Incomen des naest voorgaende Jaers omme daertegens van post
tot post geconfereert te worden ende dat int particulier zo van
Landthuijren, huijshuijren als vaste ende losbare Renthen, item
renthen van Obligatien, enz.
20. Ende off enighe hooftsommen van losbare Renthen ende
obligatien tzedert voorgaende sloth van Reeckeninghe opge-
bracht waren, zall d'Administrateur geholden zijn pertinentlicken
aen te wijsen, wanneer, waer ende aen wien dzelve wederomme
bekeert ende uuijtgestelt zijn, welcke penningen bij advijs vande
andere weesmeesteren zullen uuijtgestelt worden tot hun laste.
21. Waernae d'Administrateur in volgende Capitule zall stellen
den Nijeuwen Ontfanck te weten: wat binnen dien Jare tot prouffijte
vanden weeshuijse gegeven, besproocken, oft anders geschoncken
ende extraordinaris opgekomen zall zijn, opdat d'staet ende inco-
men vande weeshuijse niet onseecker ofte vermindert, nochte het
olde mettet nijeuwe niet vermenght en werde, maer dat in perpe-
tuum geblijcken moghe, wat d'Inkomen vande weeshuijse van jaer
tot jaer geweest zijn, altoos de nijeus te doene Reeckeninghe uuijthen
naest voorgaende formerende.
22. Dat alle penninghen tot profijte vanden Weeshuijse gegeven
ofte besproken, bedragende vijftich carolus glds. ende daer over
bij den Administrateur binnen zes weecken naeden Ontfanck
vandien op Renthen gestelt zullen worden, ofte anders tot sijnen
laste onder hem blijven.
23. Dat van gelijcken alle penninghen uuijtgestaen hebbende
ende opgebracht zijnde (: twelcke alzo vervallende d'Administra-
teur den anderen weesmeesteren all terstondt communiceren ende
te kennen geven zall:) bij den Administrateur oock binnen den tijt
van zes weecken wederom op prouffijte uuijtgestelt zullen moeten
worden, oft anders dat hij vande Interessen geholden zall zijn tot
sijnen laste te verreeckenen.
24. Dat van alle Incomenden vanden Weeshuijse, item wes
daertoe hun vorder gegeven ende besproken wordt, pertinente
rolle ende legger opden Weeshuyse geholden zall worden.

Actum ende aldus gedaen, geresolveert
ende gesloten binnen Franeker opden
Raedthuijse bij Burgemeesteren, Raeden,
gesworen Gemeentsluyden ende Arme
Voochden, eendrachtelicken vergadert den
28en Decembris 1602.

>> begin

>> begin