>> HOMEpage
Iets over Gellius Snecanus
(Sneek ca. 1520 - Leeuwarden ca. 1600)
M.H.H. Engels, juli 2016
• Aan het eind van een originele brief in de brievencollectie Gabbema (Tresoar) van Gellius Hotzenides Snecanus d.d. 20 mei 1584 aan Henricus Antonides Nerdenus schrijft Gellius: In superscriptione literarum ad me hac utere forma [= adresseer brieven aan mij als volgt]: Gellio etcet. te Lewarden opte Nijestadt in Warner Wilhems huys woenende.
Gellius was in 1581 uit Leeuwarden als dominee overgeplaatst naar een kleine gemeente op het platteland nabij Bolsward, mogelijk Nijland: door zijn zwakkke gezondheid en hoge leeftijd viel hem de dienst in Leeuwarden te zwaar. In 1583 vroeg Snecanus op de synode om ontslag en om zijn overige levensjaren aan rustige studie te kunnen wijden, wat hem werd toegestaan; J. Reitsma, Honderd jaren ..., Leeuwarden 1876, p. 216, noot 2. Daarop is hij naar Leeuwarden teruggekeerd.
• Op 15 mei 1588 liet hij zich nog inschrijven aan de universiteit van Franeker: rector Eilardus Reinalda noteerde "dominus Gellius Hotzenides Snecanus celeber theologus". Dezelfde Reinalda schreef Johannes Suffridi Saeckma kort daarna in, op 8 augustus 1588, als student in de rechten. Reinalda was een oom van Saeckma. Hoogleraar in de rechten was toen Henricus Schotanus. Schotanus, Snecanus en Reinalda waren degenen die de oprichting van de universiteit samen met de stadhouder zeer bevorderd hebben. Saeckma en Snecanus zijn zeer bevriend geraakt blijkens hun correspondentie. De laatste brief bewaard gebleven brief van Gellius aan Johannes Saeckma dateert van Leeuwarden 16.2.1598; vgl. de internetuitgave. Wellicht hield de inschrijving te Franeker verband met de Nederlandse vertaling door Sibrandus Vomelius van Gellius' Methodica descriptio: Ordentlijcke beschrijvinge ende fondament van dry gemeyne plaetsen der H. Schrift ... in 1588 te Franeker gedrukt door Gillis van den Rade.
• Gellius Snecanus is ca. 1600 zo'n tachtig jaar oud te Leeuwarden of onder Oenkerk overleden; Reitsma p. 309, noot 1. Belangrijke mededelingen doet Reitsma in de volgende publicatie: Gellius Snecanus Frisius. In: Studiën en bijdragen op 't gebied der historische theologie III, Amsterdam 1876; overdruk Tresoar Hs 629, 49 pp. doorschoten met handschriftelijke aantekeningen van de auteur. Aantekening bij blz. 4 noot 3 Meth. Descr. III, 6e praef., p. 17: Dewijl Gellius dit schreef omstreeks het jaar 1591, zoo blijkt hieruit, dat zijne opleiding reeds vóór 1550, toen hij wel minstens den leeftijd van 20 jaren zal hebben bereikt, voltooid moet geweest zijn. In 1583 heet hij een "oldt swack man"", zoodat hij toen zeker wel over de 60 jaar gevorderd was. Zijn geboorte kan dus omstreeks het jaar 1520 worden gesteld.
• Op p. 20/21 vermeldt Reitsma waar Gellius vanaf 1584 gewoond heeft: Nijland resp. Leeuwarden (Nieuwestad). In de jaren 1590 en 1591 bevond hij zich te Franeker ten huize van jonkvrouw Lucia, dochter van wijlen den heer Schelto van Leaukama., met wien hij zeer bevriend was geweest. In 1594 was Leeuwarden weder zijne verblijfplaats en nog een jaar later treffen wij hem daar voor 't laatst aan. Voor de laatste vermelding zie p. 47: Bij monde van Pieter van Ceulen weten wij nog, dat hij in October 1596 inwoner van Leeuwarden was.
• Warner/Werner Willems was gezworen gemeensman van Leeuwarden in 1570, '71 en '77; in 1572 maakte hij deel uit van de raad. Hij was gehuwd met Hylck Jouckes. Volgens de quaclap van 25 april 1580 was Hylck toen weduwe. Blijkens de quaclap van 25 oktober 1581 is Hylcke Jouckes hertrouwd met Jan Thomis. Weduwe Anna Claesdr. van Hessel Tyercx schonk een hypothecaire vordering van 250 ggld. op het goed van Warner Willems in of kort na 1567 aan het Old Burger weeshuis te Leeuwarden. Uit een en ander valt op te maken dat Snecanus inwoonde bij Hylck Jouckes, de weduwe van Warner Willems. Waar het huis precies stond op de Nieuwestad is met verder onderzoek misschien nog te achterhalen. Wie een aanwijzing heeft, melde het aan het e-mailadres op de homepage van deze website MpaginaE!
• In 1547 woonde een Claes Attez in "Warners huys by 't artelryhuys" in Oldehoofsterespel; Fontes Leovardienses, Leeuwarden 2002, p. 78. Of dit Warner Willems en diens huis betreft, is ook nog een vraag.
• Uit de rentmeesterrekeningen van 1555/56 (Tresoar toegang 4 inv.nr. 18) komt het volgende citaat op fol. XVIII recto: Warner Willemsz. ende Hylck echteluyden hebben consent op zeeckeren huys staende binnen Leeuwarden, gecocht van Thys Tyercxz. ende Anne syn huysfrouwe voir de somme van Vc ende LXX gouden guldens; beloopt 't consentgelt XIIII £ V st.
>> begin