>> HOMEpage

Johannes Ulpii Cisseus, Franekerensis Frisius
Epitome/Farrago proverbiorum

Cissaeus of Cisseus naar het Grieks voor klimop, Latijn Hederaceus, noemde zich zo naar "inne klimmerbeam" in zijn geboortedorp Schalsum bij Franeker; ook werd hij wel Trajanus genoemd naar de vermaarde Etruskische familie de Ulpii. Hij was Mag. art. in Leuven en deed in 1536 de universiteiten van Keulen en Erfurt aan. In Erfurt werd hij hoogleraar Grieks; in 1557 werd hij opgevolgd door Suffridus Petrus. Johannes Ulpii Cissaeus keerde via Leipzig terug naar Friesland, waar hij pastoor werd. Zijn geboortejaar is onbekend. Volgens sommigen zou hij zijn overleden in 1540, volgens anderen was hij van 1540 tot 1580 in de bloei van zijn leven. De eerste editie van zijn aanvulling op de spreekwoorden van Erasmus zou in 1553 te Antwerpen zijn verschenen; Valerius Andreas noemt in zijn Bibliotheca Belgica de editie Paris. apud Sonnium 1571 in folio, waarin het werk "bij Eras. Chiliades gevoegd" is. In o.a. de Adagia van Erasmus en anderen, uitgegeven te Frankfurt in 1646, wordt opgevoerd "Joannis Ulpii IC Epitome": de auteur zou dus ook jurist geweest zijn, evenals de spreekwoordenverzamlaars Brassicanus, Godofredus, en Canter.

  • 1 Grieks:] Αμπιλουργειν, φορμορραφειν.
  • 2 Grieks:] Εξω κακων.
  • 3 Grieks:] Ευ κακως.
  • 4 Grieks:] Κριωμυζοι.
  • 5 Grieks:] Κωμωδοτραγωδια.
  • 6 Grieks:] Πτωχομουσος.
  • 7 Acum et filum sumens, rupturam consue.
  • 8 Ad oculos magis, quam ad vesicam pertinet.
  • 9 Ad scamma producere.
  • 10 Ad Sirenum scopulos consenescere.
  • 11 Ad solarium versari.
  • 12 Adamante notare.
  • 13 Ager quam multos habuisti, et quam multos habiturus es dominos.
  • 14 Aliud homini, aliud humanitati satis.
  • 15 Amare frustra, odio ne sis frustra.
  • 16 Amicus cum vitiis ferendus.
  • 17 Amicus Plato, magis amica veritas.
  • 18 Ars amat fortunam, fortuna artem.
  • 19 Asinus de Aesopi puteo.
  • 20 Balneum ingressus depone odium.
  • 21 Bene consulit, sed male facit.
  • 22 Beta sapientum.
  • 23 Briarei manus iniicere.
  • 24 Calathum Sycaminorum in malis habere.
  • 25 Caritate septum esse oportet.
  • 26 Centum viri unum pauperem spoliare non possunt.
  • 27 Cera et aere nobilis.
  • 28 Conclamare vasa.
  • 29 Cum aquila esse queas, inter graculos primas ne opta.
  • 30 Da mihi hodiernum, tu sume crastinum.
  • 31 De scammate egredi.
  • 32 Deorum dona saepe non dona.
  • 33 Determinare fossam.
  • 34 Domi militiaeque.
  • 35 Elige vitam optimam.
  • 36 Eloquentia male sine moribus discitur.
  • 37 Eodem iugo urgeri.
  • 38 Ex cubitis canere.
  • 39 Expumicare.
  • 40 Familiaris dominus fatum nutrit servum.
  • 41 Felix et faustum sit lumen.
  • 42 Ferrum virum attrahit.
  • 43 Fluvii cursus non detorquendus.
  • 44 Formosus sine pulchritudine.
  • 45 Gradum figere.
  • 46 Hercules in Lydia.
  • 47 Hippodromica bona.
  • 48 Hortus altera succidia.
  • 49 In communi pisce non insunt spinae.
  • 50 In portu dormire.
  • 51 Indigentia mater sanitatis.
  • 52 Insuere in saccum vel culeum.
  • 53 Intra quatuor esse.
  • 54 Introite, nam et hic dii sunt.
  • 55 Literarum radices amare, fructus dulces.
  • 56 Lydia arena.
  • 57 Manuarium aes.
  • 58 Mappam mittere.
  • 59 Minuunt praesentia famam.
  • 60 Mithrii poenas sustinere.
  • 61 Multum navigavit aquae.
  • 62 Mulum de asino pingere.
  • 63 Myricae citius poma ferens.
  • 64 Ne dii fiverint.
  • 65 Ne hoc quidem male.
  • 66 Ne Mercurius ipse quidem cum Musis sanarit.
  • 67 Nescit seipsum.
  • 68 Nihil desperandum et nulli rei fidendum.
  • 69 Non hodie, aut heri institutum.
  • 70 Nummum quaerit pestilentia, duos illi da et ducat sese.
  • 71 Oculis clausis agere, vel perstringere.
  • 72 Omni fune remisso.
  • 73 Omnis virtus est mediocritas.
  • 74 Orestis somnium narrare.
  • 75 Panis prior prora.
  • 76 Pauca male parta, multa bene comparata perdunt.
  • 77 Per eandem lineam serram reciprocare.
  • 78 Personam non faciem gerit.
  • 79 Pharus.
  • 80 Pica Sirenem imitans.
  • 81 Pituitam a naribus allio et caepe detergere.
  • 82 Plus verrere, quam serere.
  • 83 Primus secunndus tertius. Primus medius novissimus.
  • 84 Pro aris et focis.
  • 85 Proletarius scriptor.
  • 86 Pulchra apud pueros Simia.
  • 87 Pythiae Mysi talenta.
  • 88 Qua in re clarus quisque est, ad eam properat.
  • 89 Quaere adolescens, utere senex.
  • 90 Quasi locum in balneis occupare.
  • 91 Qui honorat, seipsum honorat.
  • 92 Quicquid licet, minus desideratur.
  • 93 Quod dubites, ne feceris.
  • 94 Quot ilicis folia. Quot fluctus insulae.
  • 95 Ratio sapienti pro necessitate.
  • 96 Repente tamquam procella.
  • 97 Romana libertas, Latina libertas.
  • 98 Sal patriae pluris facundius est, quam hospitis mensa.
  • 99 Sapientia in exitu canitur.
  • 100 Sine persona lascivire.
  • 101 Soracus malorum.
  • 102 Sparsis redemerunt crimina nummis.
  • 103 Specilegium relinquere.
  • 104 Stomachus non fert.
  • 105 Studium generat studium, ignavia ignaviam.
  • 106 Sua fronte.
  • 107 Suave me suffocet.
  • 108 Sub pallio condere.
  • 109 Sub tunica et sinu.
  • 110 Sufflaminare.
  • 111 Tabernariam exercet fronte.
  • 112 Talis quisque est, quales quibus cum familiaris.
  • 113 Tamquam super spinas incedere.
  • 114 Tempore pacis cogitandum de bello.
  • 115 Terram et aquam poscere.
  • 116 Testudo volat.
  • 117 Totam spirare Arabiam.
  • 118 Trutina exquirere.
  • 119 Ubi uber, ibi tuber.
  • 120 Ultra pedem.
  • 121 Ut aedituus responsa numinis praedicat.
  • 122 Ut sportulam furunculus captare.
  • 123 Uter.
  • 124 Vicinum semper inveniens.
  • 125 Vinalia sine vino expediri non possunt.
  • 126 Vinculis Hippocratis adligere.
  • 127 Volsellis pugnare cum gladio.

>> begin