>> HOMEpage

Hotzo Aecxma [& Regnerus/Rennert van Solckema]
Conscriptio exulum Frisiae 1580[-1587]

Bewerking van Archief voor de geschiedenis van het aartsbisdom Utrecht XVI (1888) 321-371
met tussen teksthaken aanvullingen en varianten uit het handschrift van Regnerus/Rennert van Solckema
(familie-archief Eysinga - Vegelin van Claerbergen, Tresoar toegang 323-01 inv.nr. 791j)
door M.H.H. Engels, januari 2007
N.B. Dit is een voorlopige, nog niet doorzoekbare internetbewerking van de gedrukte A5-brochure

Enkele gegevens zijn, achter B-nummer(s), overgenomen uit It Beaken 31 (1969), 151-190: Wapens út de Conscriptio exulum (1584),
waarin 178 familiewapens in zwartwit met kleurcodering zijn nagetekend en de bijbehorende namen van vluchtelingen van commentaar voorzien; de inleiding behandelt de verschillende handschriften die zijn overgeleverd. N.B. Alleen die wapens zijn in It Beaken afgebeeld die niet in Rietstaps Armorial Général of in het Stamboek van den Frieschen adel voorkomen of daarvan afwijken.

Bij ongeveer de helft van de bijna 650 notities in de Conscriptio exulum is geen wapen getekend; bij alliantiewapens gaat het om de wapens van man en vrouw of vader en moeder; bij geestelijken is veelal een kelk met hostie, tussen een water- en een wijnkan, als wapen afgebeeld.
Latijn: duxit uxorem = trouwde, familia = huishouding, huishoudelijk personeel, interfectus = gedood, minorita = Minderbroeder, obiit = overleed, sepultus = begraven, uxor = echtgenote, vulneratus = gewond.
Men late zich niet verwarren door de soms onlogische zinsopbouw en de oude spelling van de Conscriptio exulum [= Lijst van ballingen].

Inhoud: - Oostergo * Leeuwarden 3 * Leeuwarderadeel 8 * Ferwerderadeel 9 * Westdongeradeel 10 * Oostdongeradeel 10 * Kollumerland 11 * Dantumadeel 12 * Tietjerksteradeel 13 * Smallingerland 13 * Achtkarspelen 13 * Idaarderadeel 14 * Rauwerderhem 14 * Dokkum 15 - Westergo * Sneek 15 * Wimbritseradeel 16 * Stavoren 17 * Workum 18 * Hemelumer Oldefert 18 * Bolsward 18 * Wonseradeel 21 * Harlingen 21 * Barradeel 22 * Hindelopen 22 * Sloten 22 * Franeker 22 * Franikeradeel 23 * Hennaarderadeel 24 * Baarderadeel 24 * Menaldumadeel 25 - Zevenwouden * Gaasterland 25 * Lemsterland 26 * Doniawerstal 26 * Haskerland 28 * Aengwirden 28 * Schoterland 28 * Opsterland 29 * Ooststellingwerf 29 * Weststellingwerf 29

Dit boeck is genoemt Conscriptio Exulum Frisiae, concipierende allen den namen van den uutgewekenen van Vrieslant; die om den Catol., Appostol. ende Romscher Religie en mede om den obedientie ende getrouvicheyt van Conl. Majt. van Hispanien, onsen erfllijcken Here van Vrieslandt, sijn uut hoer vaderslant, (van Sijner Mats. rebellen ende adversanten) verdreven, verjaecht, gebannen ende mede gevluchtet: unde sich ontholdende mit Abraham in vremden landen, so wel in steden als in dorpen, oeck mede bij den crijch ende andersins &c. Geconscribert ende mit groten arbeit ende neersticheit gecollectert van den Eerwardigen ende geleerden Heren Heer Hotzo Aecxma, pastor van Wolsum ende Deecken over Bolswerderae Sindstoel, ende dat tot een evige memorie ende tot lof, prijs ende ere van den vromen ende volstandigen [= volhardende, standvastige] ballingen ende vluchtigen Vriessen vorscreven &c.
Item men sal weten dat dengeningen, daer een root cruis bij horen naem hebben, sijn in den ballingschap (so bij den crijch, so in steden ende in dorpen) gestorven ende bigraven &c.
Item erst sal men Ostergoe van der stadt Leuwarden bigennen ende so vorts van Gretenie tot Gretenie, gelijck als men in den volgende bladen can sien ende lesen &c.

TIME DEUM TUUM; HONORA REGEM TUUM
PHILIPPUS VAN OSTENRIJCK VAN GODTS GENADEN
CONINCK VAN HISPANIEN &C. ERFFHERE VAN DEN LANDE
VAN WESTVRIESLANT &C.

Op losse bladen in exemplaar Solckema:

1.
Gecopieert, gecollt. en accordt. met de twee exemplaren, thans berustende bij den HoogWelGeb. Heere Jr. Ulbo van Burmania, grietman van Leeuwarderadeel &c. &c.
Gekogt in de auctie van wijlen Monsr. Andreas Dykstra, anno 1780, welke gezegt word uit een oud Roomsch adelijk geslagt gesproten te zijn.
Nicolaas Epkema
2.
Stampert - moet weezen Staapert, van Wommels oorspronkelijk.
Dit is genobiliteert (so meen[t] een staak volgens Suffr. Petri de Script. Fris.; [aant. E.M. van Burmania]) door keijzer Karel de Vde volgens diploma daaraf nogh voorhanden - schrijven zich of worden immers ook wel genoemd Stalpert, waarvan nogh de Roomsgezinde branche Stalpert of Stapert van der Wielen waarvan een Heer thans woonagtig in de Meyerij van den Bosch. (Zijn 2 verscheidene familien, die van Stalpert is Roomsch cathol., die van Stapert is van hervormde godsdienst; [aant. E.M. van Burmania]). Ook nogh dan gereformeerd de advocaat Stapert te Harlingen - insgelijks is het bedenkelijk of hiertoe niet behoort ... Stapert, burger en tromslager (tamboer) - gereformeerd.
Dan eene andere branche van dit geslagte heeft den naam van Wommelius behouden gehad welke terstond na de Spoaansche troublen en gedurende de vorige eeuw een aantal adelijke praedicanten heeft uitgeleevert.
U.v.B.
3.
Nota: Dit geslagte van Wijtsma en dat van Abbinga moet zig zedert in de Ommelanden ternedergezet hebben, zynde bezitters geweest van het huis Renzema nevens daaraanhorige jurisdictie; dan zonder uitoeffening van daar behorende regten, als zijnde Roomsgezind gebleven. - N.B. Dit volgens berigt van den tegenwoordigen Heer van Renzema Jr. Onno Tamminga van Alberda an. 1802. -
Het adelyk geslagt van Wijtzma moet nog in aanweezen geweest zijn (teminsten tot ongeveer an. 1651 à 54 hebbende ik daarvan nog wapenborden in de kerk te Ee gezien en (elders) aangetekend, even voor de generale amotie in 1796. U.v.B.

Aantekeningen in exemplaar Solckema:

# titelblad:
1595 an N. van Adelen geschonken
[andere hand:]
van Eysinga / vE

# [1] recto
[alliantiewapen] Solckema - Hoythema
Dit sijn de wapens van Rennert van Solckema ende van Juffrou Gerck van Hoythema sijn erste huisvrou. Ipse obiit Snecae anno 1578 die 22 Aprilis et sub saxo Hoythema Bolsverdiae in templo honorabil. sepulta; requiescat in pace, Amen.

# [2] recto
Hic liber est Regneri a Solckema Regiae Mats. gretemanni de Stellingvervio Orientali
Memorare novissima tua ut in aeternum non portabis
1584
RAS

# bij Vigglius Sickinga:
Nota: de naam van de vrouw is Gerland van Aylva; zij was reeds weduwe ann. 1600 en woonagtig destijds te Sneek. Haar man was zoon van Idsard Sickinga - zie bij Ferwerda in de genealogie van Aylva generatie 7, pag. 13
U.v.B.
1802

# bij Rolandt van Achlen:
Nota: Nevenstaande behooren tot de voorouderen van wijlen mijn moeder! - Zie bij Ferwerda in de genealogie van Unia gen. 8
U.v.B.

# laatste beschreven blad
recto:
Sum Regneri a Solckema Regiae Mats. p. gretemanni de Stellingvervio Orientali
[alliantiewapen] Solckema - Wyffringa
Dit syn d'wapens van Rennert van Solckema ende Juffrou Lamme van Wijffringa syn tuede huysvrou 1585 den 3den Juny
verso:
Rennert van Solckema heft dit boeck geschoncken den E. Erentvesten Hans van Rorda syn goeden vrundt [Hans van Rorda doorgehaald en vervangen door:] Andreas van Albada

>> begin