|
ALARDUS AULETIUS Opuscula selecta Neerlandicorum de arte medica, IV, Amstelodami 1922,
blz. 2-35. Vertaling door Asscher en van Leersum. ADVIES
|
Alardus Auletius
| A |
Meer details van het leven van Alardus Auletius geeft de rede die collega Lollius Adama - een kleine week na de begrafenis te Leeuwarden - op donderdag 30 januari in de academiekerk te Franeker heeft gehouden.
Oratio in funere Clariss. Doctissimique viri D. Alardi Auletii, S. Medicinae D. & ejusdem in Academia Franquer[ana] Prof. Primarii: qui vitâ hâc piè defunctus est ad diem XXI. Ian. Anno M.DC.VI. Habita a L. Adama, I.U.D. & Phil[osophiae] Prof. De vita ejus, ut variâ fuerit fortunâ, studiis ac Professione Praxique Artis & obitu. Addita sub finem est Collatio ejus cum duobus Collegis: D. Ioan. Arcerio Gr. Lit. Prog. & D. Henr. Scotano I.U.D. & Prof. - Franekerae, excudebat Aegidius Radaeus, Ordinum Frisiae Typographus, 1606. Het exemplaar in Tresoar (Pb 15546) stamt uit de bibliotheek van het Fries Genootschap en draagt op het titelblad de afgesneden handschriftelijke aantekening: V. Cl. [...] Pioque D[...] Jo. Bek[...] Fido Eccl. [...] ap. Dord. [V.D. Mini]stro, Am[ico] colendo. Een geschenk dus van Adama of een van diens collega's - identificatie van handschrift is zelden gemakkelijk - aan Johannes Beeck/Beck//Becius, predikant te Dordrecht van 1586 tot zijn dood op 26 januari 1626. Beeck kreeg in 1602 Balthazar Lydius, een zoon van de Franeker hoogleraar theologie Martinus Lydius, tot collega.
Rede bij de begrafenis van de weledele zeergeleerde heer Dr. Alardus Auletius, Doctor in de geneeskunde en daarin ook eerste hoogleraar aan de universiteit van Franeker, die vroom uit dit leven verscheiden is op 21 januari van het jaar 1606. Gehouden door L. Adama, Dr. in de beide rechten en hoogleraar in de wijsbegeerte. Over Auletius' leven en lotgevallen, studiën, hoogleraarschap en beroepspraktijk als arts en over zijn dood. Aan het eind is toegevoegd een vergelijking van hem met zijn beide collega's, Dr. Johannes Arcerius, hoogleraar Grieks, en Dr. Henricus Schotanus, Dr. en hoogleraar in de beide rechten, wier levens en lotgevallen in veel gevallen bleken overeen te komen, zowel als ook wier levenseinden, voor iedereen afzonderlijk van de universiteit en in het algemeen beschikt, korte tijd na elkaar, binnen de tijdspanne van zes jaar, een vrij grote overeenkomst en verwantschap hebben vertoond. Te Franeker drukte [deze rede] Gillis van den Rade, drukker van de Staten van Friesland, 1606.
Deze prachtige biografie beslaat 32 bladzijden in quartoformaat, waaraan een drie pagina's tellende opdracht van Adama voorafgaat aan Gedeputeerde Upke van Burmania, zoon van Jemme Burmania. Hieruit zijn de volgende passages uit het Latijn vertaald.
Addendum Biografie[24] De volgende dag, zondagmorgen na de preek bezocht ik Auletius weer en trof hem veel zieker aan dan de dag tevoren, van geest, lichaam en aangezicht terneergeslagen, weshalve ik uit de preek enkele vrome woorden voor hem aanhaalde die ik mij herinnerde. Daarna las ik uit het leven van de arts Leonhart Fuchs - het boek lag immers op het juiste ogenblik op tafel ten gebruike van leerlingen die hem om beurten assisteerden - de passage voor hoe die zich op de dood had voorbereid en in de Heer was overleden. Door het voorbeeld van de man die hij zeer vereerde en placht na te volgen en door diens vrome houding scheen Auletius niet licht aangedaan te zijn. Vóór het middagmaal heb ik afscheid van hem genomen vanwege voorbereidingen op openbaar optreden [colleges] van de volgende [maan]dag.
In de "Sylva carminum", Fran. 1607, van Joannes Fungeri (Bibliotheek
Historisch Centrum Leeuwarden: A 412 (Catalogus Visscher A 1118) treft
men twee gedichten op Auletius aan: p. 154-155 De symbolo fidei et
duodecim apostolis ad D. Allardum Auletium; p. 201:
professoris in academia Franequerana.
Pangite jam Charites moesta ad sollenia pompae,
Pegasides tristi dicite verba sono.
Namque suos cineres habet hac Auletius urna
Ante Machaonia clarus, & arte lyrae.
Improba lethiferis abrupit tempora palmis
Parca salutares tollere prona viros.
Flectere nec potuit tetricas galeata sorores
spana, vel extensa ducere sila manu.
Spiritus at celsos evictus ad aetheris orbes
Alipedes inter sidera celsa colit.
Auletius' leerling Jacobus Suffridi Naevius publiceerde (Tresoar, in: A
1669)
Epicedium dialogicum
in obitum
clarissimi doctissimique viri,
D. Alardi Auletii,
SS. Medicinae Doctoris & in Acade-
mia Patria Professoris primarii:
mortui anno aetat. suae 62, salutis verò
nostrae 1606, die 21. Ianuarii cir-
ca horam matutinam 3.
Inscriptum nobilissimi viris,
D. Ulpio à Burmannia
Ordinum Frisiae Deputato,
D. Sibrando ab Osinga,
Grietmanno in Wonseradeel
supremis defuncti amicis, et mecaenati-
bus colendiss. auctoris
I.S. Naevii med. stud. Bols. Fris., discip. ipsius.
- - -
Franekerae,
apud Aegidium Radaeum
Ordinum Frisiae typograph.
1606.
Johannes Fungeri droeg "Nihil absque causa" op p. 171-173 van zijn "Symbolorum variorum, maximâ tamen ex parte Ethicorum, quae cum principibus tum aliis viris inscripta sunt, additaque explicatione ... liber unus - Franekerae, Radaeus, 1598" (Tresoar A 2782) op "Ad Alardum Auletium medicum".
Corrigendum resp. Addendum Biografie[12] Bij de belegering is te denken aan 1583; door het verraad van Stanley kwam Deventer in 1587 opnieuw (tot 1591) in Spaanse handen.
[15] Nicolaus Joannis Mandewyl, ASF 556, 1599, bedoeld? - Hero Gabini [Wiarda], ASF 180, 1592 phil. et med. - Petrus Gruterus, ASF 297, 1594, Lugduno Batavorum [aldaar 1592 stud.], Zirizeanus, med. [stud.], bedoeld?
[18] Als de uitspraak van Chremes op Franeker wordt betrokken, dan zag Adama als hij van huis ging en als hij terugkeerde Auletius altijd bezig in zijn tuin. Adama's huis stond volgens de proclamatieboeken aan de noordzijde van de Korenmarkt (vgl. plattegrond Bast), de Noordermolenstraat volgens de plattegrond Schotanus, op de oosthoek van de Noordermolensteeg. Lollius Adama liep in de richting noord-zuid via de Sjaerdema- en de Vijverstraat naar de academie. Omdat de tuinen achter de huizen lagen, kan Adama zijn collega eigelijk alleen in diens tuin gezien hebben, als Auletius niet ver naast hem woonde. Het citaat uit het toneelstuk van Terentius is zeer toepasselijk: Chremes deed zijn uitspraak immers tegenover Menedemus, zijn buurman! Uit het proclamatieboek van 1612 blijkt dat Auletius aan de noordzijde van de "Coornmerckt" woonde. Zijn weduwe Engel Cremers wordt genoemd als buur ten Oosten van een huis dat Claes Rienxz. en echtgenote voor 1300 goudgulden kochten van Willem Jacobs en zijn vrouw: ten Westen van dat huis lag een steeg, die op de plattegrond van Pieter Bast te zien is. Auletius' huis was het vijfde ten Oosten van dat van Adama.
>> begin
>> begin
Collectie boeken
Veilinginventaris bibliotheek Auletius
Uitgave en toelichting: M.H.H. Engels, oktober 2010
Bron: Nedergerecht Franeker, Tresoar Leeuwarden toegang 13-13 inv.nr.
191 fol. 28r-35v, vervolg 22r-26v.
et begin van de inventaris
ontbreekt helaas. De veiling van Auletius' bibliotheek is te dateren
vóór de promotie op 11 februari 1607 van Suffridus Saarda, die als koper
niet met Dr. betiteld wordt. De student Pierius Haionis, dat is Pier
Winsemius, vervolgde zijn studie vanaf 30 november 1606 te Leiden: zijn
aanwezigheid vervroegt de datering. Nog eerder is de veiling te dateren
omdat onder de kopers voorkomt Harmannus, zoon van prof. Henricus
Antonides Nerdenus/van der Linden; Harmannus heette eigenlijk Clemens,
maar werd Harmannus genoemd in zijn disputatie onder voorzitterschap van
zijn vader op 1 augustus 1606, na het overlijden van zijn broer
Harmannus; Vriemoet p. 34. H
♦ De veiling vond plaats 1606, in de maand juni. Dat
blijkt uit een aantekening op het titelblad van de door professor
Raphaäl Clingbijl gekochte Avicenna-uitgave (Venetië 1555; 113 Gnk fol)
Deze foliant is door de weduwe Clingbijl na de dood van haar man in 1608
geschonken aan de universiteitsbibliotheek van Franeker, nu de oudste
collectie van Tresoar/vh. Provinciale Bibliotheek van Friesland.
Schenking van een boek aan de academiebibliotheek was verplicht bij
intrede en overlijden van een professor.
♦ De handschriftelijke aantekeningen op het titelblad van de Avicenna
verhelderen de eigendomsgeschiedenis. Links bovenaan schreef een
onbekende: "9 carolinis aureis emptus"; gekocht voor 9 gouden
Carolusguldens. Rechts van het drukkersmerk, geradeerd en gedeeltelijk
afgesneden is nog te lezen, waarschijnlijk van dezelfde hand: "A[nn]o
D[omi]ni 1576 die / [...] / [...]l[...] 6". Daarboven schreef Auletius:
"Ex libris Alardi Aulaet[..] / A[nn]o 1587 Mense Ma[..] / Docceti
Frisi[orum]" d.w.z. sedert maart of mei 1587 eigendom van Alardus
Auletius te Dokkum; Clingbijl voegde toe: "Nunc R. Clingbijl empt[us]
Frane[querae] / a[nn]o 1606 mense Junio"; R. Clingbijl, gekocht te
Franeker 1606 in de maand juni. Rechts bovenaan noteerde Clingbijl wat
hij als hoogste bieder op de veiling voor het boek betaald had: "Constat
14 l[i]b[ris] in auctione Auletiana"; 14 pond (Latijn, enkelvoud:
libra) ofwel 14 gulden, d.i. 280 stuivers. Een vierde hand heeft links
van het drukkersmerk aangetekend: "In memoriam clarissimi viri /
Raphaelis Clingbijl profes- / soris dum viveret medici- / nae hunc
librum academiae / dono dedit vidua".
♦ Het titelblad van de Livius-uitgave in folio (Bazel 1535; 519 G fol)
draagt twee aantekeningen van de hand van Clingbijl, die ondanks
radering nog grotendeels leesbaar zijn: "Constat 3 l[i]b[ris] 10
st[uferis] in auctione Auletiana" en "R. Clingbijl a[nn]o 1606 mense
Junio"; 3 gulden en 10 stuivers, dus drie-en-een-halve gulden ofwel 70
stuivers. Raphaëls zoon Johannes noteerde zijn naam na de dood van
vader in het boek: "J. Clingbijl J.U.D." Daarboven schreef een onbekende
hand: "Bibliothecae dedit". Dit boek komt in de catalogus 1626 van de
academiebibliotheek voor en is waarschijnlijk n.a.v. zijn promotie tot
dr. in de rechten te Franeker op 16 december 1624 door Johannes
geschonken. Een schenking aan de bibliotheek was een van de
verplichtingen bij promotie.
♦ Nu blijkt dat de in de inventaris genoemde bedragen schattingen
zijn waarop bij de veiling werd ingezet: Avicenna 76 stuivers - hoogste
bod omgerekend 280 stuivers; Livius 44 stuivers - 70 stuivers. Vooral
de Avicenna was begeerd: wellicht bood Augustinus Adama, die bij
Auletius tot dr. med. was gepromoveerd, tevergeefs tegen professor
Clingbijl op.
♦ Raphaël Clingbijl (1569 - 21 maart 1608) liet zich op 10 mei 1589 te
Franeker inschrijven als student "ling.", in de talen dus. Tijdens een
studiereis langs buitenlandse universiteiten deed hij in juli 1591
Wittenberg aan, op 28 juli 1593 Padua; op 7 mei 1594 promoveerde hij
tot dr. med. te Bazel. Vervolgens werd hij arts te Stavoren, in 1598
arts en rector te Enkhuizen, in 1602 arts te Franeker en in 1603
hoogleraar anatomie aan de universiteit aldaar.
♦ Degene die in 1576 eigenaar was van de Avicenna, die in 1587 te Dokkum
door Auletius gekocht werd, is wellicht te identificeren als de uit
Oostfriesland afkomstige Lubbert(us) van Bra, de stadsdokter van Dokkum.
Van diens zoon Henricus à Bra (Dokkum 1555 - Kampen 1622) is meer
bekend. Hij studeerde achtereenvolgens te Keulen, Wenen en Bazel. Na de
dood van zijn vader riepen familiezaken hem terug naar Dokkum. Hij
vluchtte voor de Waalse furie [1572]. Het lukte hem zijn buitenlandse
studies voort te zetten: Straatsburg (1576), Rome (1578), Siena,
Florence, Ferrara, Bologna, Parijs en Genève. Tenslotte promoveerde hij
tot dr. med. te Bazel in 1580 op 25-jarige leeftijd. Na zijn terugkeer
vestigde hij zich eerst in Dokkum, maar korte tijd later verhuisde hij
naar Kampen waar hij praktizeerde van 1583 tot 1591 en de rest van zijn
leven met onderbrekeningen in Dokkum, Zutphen en Leeuwarden.
♦ De transcriptie van de boekeninventaris is in tabelvorm weergegeven,
waarbij de boektitels zijn gerangschikt op de voornamen van de kopers. -
Identificatie van de beknopt en soms verhaspeld genoteerde boektitels
staat nog uit. - Hoeveel er aan de inventaris ontbreekt, is af te leiden
uit het verschil tussen de totale opbrengst en het totaal van de
paginatotalen: 12 gulden en 17 stuivers, 10 à 15 boeken/kavels. De
afrekening met de kopers, onder de noemer Resten, vindt men op fol. 27
verso: bijna alle namen van kopers en bijbehorende bedragen (en
opgelden) zijn doorgehaald en daardoor niet gemakkelijk te
lezen/ontcijferen.
♦ De studenten die op de veiling gekocht hebben, zijn gekenmerkt naar
hun inschrijving in het "album studiosorum" van Franeker (ASF).
Professoren die aankopen deden, waren: Adrianus Metius (wis-, meet- en
sterrenkunde), Henricus Antonides (godgeleerdheid), Marcus Lycklama
(rechten), Sixtus Arcerius (Grieks). Lollius Adama (wijsbegeerte) wordt
niet als koper genoemd, wel diens zoon Dr. med. Augustinus/Aucke Adama.
De veiling in 1616 van de bibliotheek van laatstgenoemde bevindt zich in
hetzelfde archief op de folio's 130-175.
Adrianus Metius is pas later doctor geworden, dankzij een
eredoctoraat in de medicijnen dat hem in 1625 te Franeker verleend is:
in de veilinglijst wordt hij dan ook betiteld met D[omi]n[u]s.
Marcus Lycklama, sedert mei 1604 hoogleraar rechten te Franeker, kocht
behalve boeken twee voorwerpen: een globe met een ring om de wereldbol
aan op te hangen (nr. 299: sphaera mundi cum annulo) en een lessenaar
(nr. 307: pulpit(r)um). De globe moet er een geweest zijn van Mercator
uit 1541.
Een koper die verder opvalt, is de Franeker boekhandelaar
Jacob Karstes (bij de Leeuwarder pijp; Procl.boek 1610). Volgens een mededeling van Arjen Dijkstra is deze Jacob Karstes
aan de universiteit ingeschreven als Jacobus Cornelii, ASF 926,
14-6-1606: filius tabellarii Academiae, theol. [stud.]; een zoon van
academiebode (1599-1628) Cornelis Jacobs dus.
♦ Bij de namen van de studenten heeft de veilingmeester laten aantekenen
bij wie zij een kamer huurden. Zo woonde David van Goorle of Gorlaeus
(Utrecht 1591 - Kornjum 1612) bij Henricus de Veno, professor in de
wijsbegeerte; de Veno is vanwege zijn
niet-Aristotelische onderwijs januari 1610 afgezet als professor, maar
in 1611 in zijn ambt hersteld (Galama p. 78), Gorlaeus is naar Leiden
gegaan. De student Wybrand(us)
Jo(h)annis/Jansz./Hansz. wordt nader omschreven als "d’schilders
broeder". Met die schilder is waarschijnlijk Willem Hansz. bedoeld, die
volgens "De Friese schilderkunst in de Gouden Eeuw" van 1611 tot 1620 in
Franeker werkzaam was. Blijkens deze boekenveiling was hij al in 1606
in de stad (bekend en wellicht als schilder van professorenportretten
aktief).
♦ De veiling nam vier dagen in beslag. Op de eerste
(namid)dag zijn behalve de vanwege onvolledigheid van de lijst
onbekende boeken 1-60 (onze nummering) geveild, op de tweede
dag voor de middag de nrs. 61-124 en na de middag 125-237,
op de derde dag na de middag 238-317, op de laatste, vierde
dag na de middag 318-389. Om iedereen, zeker van de
academische gemeenschap, gelegenheid te bieden de veiling bij te wonen,
vond die plaats in de vakantie - dan vonden ook promoties plaats -, de
twee weken durende Pinkstervakantie. Pinksteren viel in 1606 op 8 juni,
de veiling is dus gehouden in de week van maandag 9 of maandag 17 juni
1606.
♦ Waarschijnlijk was er gelegenheid vooraf de boeken te bekijken:
maandagmiddag en dinsdagmorgen? Alleen op de tweede dag is ook vóór de
middag geveild: een woensdag? Donderdag was marktdag in Franeker: was
dit de derde dag, waarop alleen na de middag geveild werd zodat inkopen
op de markt 's morgens mogelijk bleef? Praktisch lijkt het dat de
veiling begon op een middag (dinsdagmiddag?), zodat aanreizen van (niet
ver) buiten Franeker (bijv. Harlingen en Leeuwarden) nog mogelijk was.
Bijna alle kopers woonden in Franeker en het merendeel van hen was lid
van de academische gemeenschap. Deze veiling was grotendeels een
Franeker aangelegenheid, net zoals die van de bibliotheek Johannes
Arcerius Theodoretus. Diens bibliotheek is buiten weten van Scaliger
verkocht, wat de beroemde Leidse hoogleraar betreurde in een brief d.d.
27 november 1604 aan Johannes Lydius. Scaliger was vooral teleurgesteld
dat hij niet door vrienden in Franeker opmerkzaam was gemaakt op die
veiling.
♦ Volgens de lijst heeft niemand in commissie gekocht. Natuurlijk kan
dat wel stilzwijgend gebeurd zijn: men zou daarbij kunnen denken aan de
Franeker hoogleraar Marcus Lycklama voor de Leeuwarder raadsheer
Johannes Saeckma. Aangekondigd zal de boekenveiling zijn op
aanplakborden bij de universiteit en burse (mensa), bij de Martinikerk
en bij het stadhuis. Misschien circuleerden afschriften van de
veilinglijst of kon men die tegen betaling laten maken. De zeer beknopte
titelbeschrijvingen met veilingdag(del)en en geschatte prijzen namen
meerdere foliovellen in beslag, zij het minder dan de overgeleverde
veilinginventaris. Deze was ruim opgezet, zodat de namen van de kopers
voor de titels konden worden geschreven: hier en daar lopen die namen
door de boektitels heen. De uiteindelijke opbrengst van iedere kavel is
niet genoteerd.
♦ De vormgeving van de veilinglijst is als volgt:
naam koper titel-
In de linker marge, vóór de naam van de koper, is hier en daar
toegevoegd waar de (student)koper woonde. De prijs was de geschatte
opbrengst, waarop werd ingezet bij het veilen. - Een voorbeeld waarbij
de bedragen genoteerd zijn als "geboden ende ontfangen" is de veiling
gehouden door Daniel Johannis, in hetzelfde archief op fol. 225 e.v.
beschrijving _____ prijs
♦ Wie de veiling gehouden heeft, is de vraag: de academiesecretaris of
de stadssecretaris? Universiteit en stad streden om
verantwoordelijkheden. Misschien is in dit geval de secretaris van de
universiteit aan te wijzen, Hermannus Doman, die tevens bibliothecaris
van de academie was. Zijn naam wordt bij de "resten" (afrekening)
genoemd evenals die van Theodorus/Dirck Jansz. Bruinsvelt, med. dr. te
Leeuwarden 1603-1618. Was Bruinsvelt degene die de prijzen geschat
heeft? De klerk die de veilinglijst geschreven heeft, maakte nogal wat
fouten bij de boekbeschrijvingen. De schrijffouten waren "hoorfouten":
bijv. Fuccius i.p.v. Fuchsius, Natalis Comitis Methologia i.p.v. Natalis
Comitis Mythologia en Historia Obbonis Enni i.p.v. Historia Ubbonis
Emmii.
♦ Waar de veiling is gehouden, is niet bekend. Ten huize van de
overledene, in de academie, in het stadhuis, in een herberg? De eerste
mogelijkheid had het voordeel dat men niet met de boeken hoefde te
slepen. Auletius bezat meer dan 400 boeken, want diverse van de 389
kavels bevatten meer dan één boek. Als er binnen niet genoeg ruimte was
voor kopers, werd de veiling vóór het huis gehouden. Weerspiegelt de
volgorde van de beschreven boeken de opstelling in de boekenkasten van
Auletius? Hier en daar is een groepering van boeken op bepaalde
vakgebieden te constateren, bijv. bij de medische werken, die door
Clingbijl gekocht zijn. Tweemaal is sprake van een partijtje resp.
allegaartje van niet nader omschreven boeken/boekjes. - De veiling van
de boeken nagelaten door Dr. Jacobus Naevius, leerling en vertrouweling
van Auletius, is door Sierck Syuerdts als volmacht van de weduwe Ydtke
Harmensdr. gehouden "van 12 tot 4 uuyre toe den 23en Martii 1613 op den
raedthuyse" en "bij continuatie des sanderen daechs"; zie hetzelfde
archief fol. 122-127. In juni 1648 en december 1649 zijn enkele openbare
verkopingen gehouden op het academieplein; vgl. De archieven van de
universiteit te Franeker, 1985, p. 76 nr. 176.
In hetzelfde archief (toegang 13-13, inv. nr. 191)
bevinden zich ook veilingen gehouden door Daniël Johannis Snecanus; één
van 8 oktober 1621 met de vermelding "op ses weken dach" (fol. 268), een
andere van 27 mei 1622 "op drie maanden dach" (fol. 290). Dat de
uiterste betaaldata bedoeld worden, blijkt door vergelijking met de
hieronder geciteerde aanhef van de veiling Augustinus Adama.
Volgens de veiling (445 e.v.) van de boeken van Hugo Petri "inspector
[bursae]" op 18 september 1632 woonde Rombertus Ockinga bij Maccovius;
vgl. fol. 461 "resten". Als Rombart(us) Ockma wordt hij vermeld op 454
verso en 457 recto. De veilinglijst beschrijft de boeken afzonderlijk,
naar vakgebied (en formaat) en genummerd: "Iuridici" 14 in folio, 23 in
quarto, 93 in octavo, "Theologi" 103, "Medici" 24, "Miscellanei" 94; in
totaal 351 titels. De boeken zijn in kavels van twee of meer titels
geveild: de kavels zijn aangeduid door accolades. Hugo Petri is in 1595
op 40-jarige leeftijd theologie gaan studeren te Leiden. Gezien de
samenstelling van zijn bibliotheek had hij voordien wellicht een
juridisch beroep.
Zowel de inventaris (21 jan. 1623) van de boedel van Jan Lamrinck als de
verkoop op 31 maart 1623 en volgende dagen van de
"boecken ten sterffhuyse van w. Jan Lamrinck bevonden" is overgeleverd:
fol. 312 vv. resp. 346 recto - 369 verso.
Op fol. 421 recto - 425 verso gaat het om de boeken die Renatus Siccama
presenteert "te vercopen op ses weecken dach"; actum 1 Apr. 1636.
Veiling Augustinus Adama, fol. 133 verso: 27o Maij 1616
[maandag].
Hobbe Jellesz. Burgemr. Ende Lambert Staackmans olde-burgemr. Binnen
Franeker als Curatores totten ontscheydinghe over z. Dris. Augustini ab Adama,
in levene professoris medicinae binnen Franeker, ende z. Maritghe Sems
nagelatene weeskindt, presenteren d'naevolgende boecken te vercopen,
alles op gewoontl. boelgoedts ar[ticu]len. te betalen op Lamberti dach
[17 september], mitz dat dezelve bij den copers ontfanghen sullen worden
zo ende als d'selve bij z. Doctor sijn naegelaten ende int sterffhuys
bevonden.
136 recto: continuatie na de middach; 140 verso: continuatie des anderen
daechs [dinsdag]; 143 recto: continuatie na de middach; 147 verso:
continuatie des derden daachs na de middach [woensdag]; 152 recto:
continuatie den 30en [donderdag]; 155 recto: continuatie na de middach;
159 verso: continuatie den 31en [vrijdag]; 163 recto: continuatie na de
middach; 168 verso: continuatie den 1en Junij [zaterdag]; 171 verso;
continuatie na de middach; 175 recto: Actum den 1en Junii 1616.
De lijst telt 838 kavels. Een vijftal boeken is door notaris K.J.
Duinterp in commissie gekocht voor Doctor Siccama. Dr. Vinsemius [=
Menelaus Winsemius, opvolger van Augustinus Adama] koopt meerdere
medische werken, waaronder "Alexander Trellianus medicus" voor 1-..-.."
(141 verso), die Adama gekocht had op de veiling Auletius in kavel 8.
Dr. Epeus Adama, broer van Augustinus, koopt ook op de veiling; vgl. 153
verso.
Op 3 oktober 1615 was Augustinus Lolli Adama op zijn verzoek vanwege
zijn zwakke gezondheid ontslagen van het rectoraat en het bijwonen van
senaatsvergaderingen; Adama is vóór 14 maart 1616 overleden, want toen
is zijn opvolger Menelaus Winsemius benoemd; Boeles II/1. Vriemoet en
Boeles kenden de naam van zijn vrouw niet.
In de boven genoemde zes dagen konden nog niet alle boeken van Adama
verkocht worden: op fol. 130 recto t/m 133 recto treft men een "copia"
aan van "Dris Augustini Adama boeckverkopinghe op Jacobi dach [donderdag
25 juli 1616]. Daarbij worden geen titels genoemd maar per koper alleen
het aantal boeken, wel weer met de prijzen; in één geval is sprake van
"6 boecken van kleynder waardije". De eerste drie van de 76 kavels
bevatten geen boeken maar driemaal een "boeckebinders pars" resp.
"pars", gekocht door Gualtherus Steenkist, resp. Rintius Festus (2x)
voor 11, 8 resp. 9 str. Bond deze Adama uit liefhebberij zelf boeken in?
Op fol. 130 recto staat links bovenaan [dinsdag] 30o Aprilis 1616!
Veiling AULETIUS
De kopers per dag(deel) met het aantal gekochte kavels (en onze
nummers)
am = ante meridiem, vóór de middag, pm = post meridiem, na de
middag
dag 1 (34 kopers; N.B. Het begin van de eerste dag is niet
overgeleverd.)
- Abrahamus Dominici Leowardiensis 1 (54)
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 2 (42, 45)
- Antonius Hansonis Leowardiensis 1 (47)
- Augustinus Adama, Dr., Dr. Lollii soon 2 (8, 10)
- Casparus Erasmus op de Dijck met Griet Egberts wonende 1 (41)
- Christophorus Hardenbergii filius 1 (55)
- Cornelius Doiema 2 (18, 57)
- David Brandt 4 (31, 32, 33, 34)
- David Gorleus met Veno wonende 1 (51)
- Focke Joannis int nij hoff 2 (11, 14)
- Fredericus Stellingwerff tho Hobbe Jelles 1 (52)
- Gerardus Cannius Leowardiensis 1 (19)
- Gerardus Knijff, Dowe Jarichs soon, tot Raphaels 2 (22, 39)
- Gerlacus Brunia Leowardiensis 1 (24)
- Ghysbartus Pauli met Griet Takes wonende 1 (43)
- Harmannus Henrici Antonides soon 3 (35, 36, 60)
- Henricus Coumans 1 (15)
- Henricus Joannis Leowardiensis 1 (30)
- Jacob Karstes 5 (7, 21, 28, 56, 59)
- Jacobus Burritius 1 ()
- Jacobus Nevius tho Hobbe Jelles 4 (2, 9, 17, 20)
- Jacobus Peeni met Gerryt Lieuwes 2 (1, 3)
- Joannes Faber t'Harlingen 1 (4)
- Joannes Passius d'neeff [van Auletius?] 1 (49)
- Joannes Serapii Tijam Vestes weduwe swager 1 (37)
- Lourens d'Veno, Dr. (53)
- Marcus Lycklama, Dr. 2 (12, 13)
- Paulus Joannis pastor/predicant tho Winaem 4 (16, 44, 48, 58)
- Rombertus Suffridi 1 (5)
- Wibrandus Revius Leowardiensis 2 (29, 38)
- Wilhelmus Ulleman met Antonidem wonende 1 (50)
- Willem Folckerts pastor Bilt 1 (6)
- Willem Hoeytes 4 (25, 26, 27, 46)
- Wybrandus Joannis int Hoff, d'schilders broeder 1 (23)
dag 2am (25 kopers)
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 3 (100, 113, 114)
- Antonius Hansonis Leowardiensis 1 (118)
- Augustinus Adama, Dr., Dr. Lollii soon 1 (89)
- Bernardus Jacobi een student tot Jeltie Mathijsses zijnde 1 (68)
- Cornelius Doiema 2 (81, 97)
- David Gorleus met Veno wonende 3 (79, 86, 106)
- Focco Unia op de Dijck met H. Doman 1 (104)
- Focke Joannis int nij hoff 7 (69, 76, 82, 98, 105, 119, 124)
- Fredericus Stellingwerff tho Hobbe Jelles 3 (67, 80, 102)
- Gerardus Cannius Leowardiensis 1 (78)
- Gerardus Knijff, Dowe Jarichs soon, tot Raphaels 2 (94, 115)
- Jacob Cornelis int nij hoff 1 (99)
- Jacob Karstes 12 (64, 65, 72, 74, 84, 85, 88, 91, 93, 107, 109,
111)
- Lubbertus van Vinsum naest Dr. Raphaels 3 (61, 63, 87)
- Marten Segers 4 (62, 71, 77, 96)
- Paulus Joannis pastor/predicant tho Winaem 6 (73, 75, 90, 95, 101,
108)
- Philippus d'Blijde 2 (92, 116)
- Riverdus/Ruivardus Harconis naest Take Takes int haentge 1 (121)
- Rocchus Baernts apotheker 1 (122)
- Suffridus Saerda 2 (83, 123)
- Symon Benthesius Leowardiensis 1 (110)
- Theodorus Petri Peter olde soon 1 (117)
- Wilhelmus Ulleman met Antonidem wonende 1 (66)
- Willem Folckerts pastor Bilt 3 (70, 112, 120)
- Willem Folckerts schipper 1 (103)
dag 2pm (35 kopers)
- Adrianus Metius, D. 6 (127, 130, 140, 141, 143, 146)
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 7 (128, 173, 188, 203, 213,
215, 226)
- Antonius Hansonis Leowardiensis 2 (194, 221)
- Augustinus Adama, Dr., Dr. Lollii soon 1 (237)
- Casparus Erasmus op de Dijck met Griet Egberts wonende 3 (136, 166,
231)
- Cornelius Doiema 3 (168, 183, 234)
- Douwe Hottinga op de Vischmarckt (Douwe Hottingha, Jr.) 11 (126, 131,
138, 159, 169, 177, 189, 214, 224, 225, 230)
- Focke Joannis int nij hoff 8 (171, 175, 179, 187, 191, 195, 217, 219)
- Fredericus Stellingwerff tho Hobbe Jelles 1 (200)
- Gerardus Knijff, Dowe Jarichs soon, tot Raphaels 5 (172, 174, 190,
196, 209)
- Gerlacus Brunia Leowardiensis 2 (178, 206)
- Ghysbartus Pauli met Griet Takes wonende 1 (184)
- Harmannus Henrici Antonides soon 3 (202, 229, 232)
- Jacob Karstes 1 (144)
- Jacobus Burritius 2 (132, 147)
- Jacobus Nevius tho Hobbe Jelles 2 (134, 161)
- Joannes Cock 5 (151, 176, 186, 207, 233)
- Joannes Passius d'neeff 3 (137, 198, 199)
- Joannes Radaeus met Gerrit Lieuwes 4 (182, 185, 204, 210)
- Joannes Serapii Tijam Vestes weduwe swager 2 (193, 212)
- Lodovick van der Eiken met Gerryt Lyeuwes wonende 1 (205)
- Lubbertus van Vinsum op de Vischmackt 1 (218)
- Marcus Lycklama, Dr. 2 (133, 135)
- Paulus Joannis pastor/predicant tho Winaem 10 (160, 180, 192, 197,
201, 208, 211, 216, 220, 222)
- Pelgromius van Hardenstein met Hardenbergii weduwe wonende 1 (167)
- Pierius Haionis Leowardiensis 1 (156)
- Raphael Clingbijl, Dr. 17 (129, 139, 142, 145, 148, 149, 150, 152,
153, 154, 155, 157, 158, 162, 163, 164, 165)
- Rocchus Baernts apotheker 1 (125)
- Rombertus Turbeec op de Fiver 2 (170, 228)
- Suffridus Saerda 1 (235)
- Theodorus Petri Peter olde soon 1 (223)
- Wilhelmus Ulleman met Antonidem wonende 1 (181)
- Willem Folckerts schipper 1 (227)
- Willem Hoeytes 1 (236)
dag 3pm (23 kopers)
- Adrianus Metius, D. 11 (246, 248, 264, 265, 277, 279, 280, 281,
293, 294, 296)
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 2 (242, 316)
- Augustinus Adama, Dr., Dr. Lollii soon 6 (238, 251, 252, 287, 309,
310)
- Casparus Erasmus op de Dijck met Griet Egberts wonende 3 (243,
275, 300)
- David Gorleus met Veno wonende 3 (239, 261, 272)
- Douwe Hottingha, Jr. 8 (256, 258, 266, 274, 305, 306, 308, 311)
- Emilius Suffridi in de kleyne steegh 1 (276)
- Harmannus Henrici Antonides soon 2 (244, 250)
- Helmichius met Antonidem wonende 1 (273)
- Hesselus Albarti t'Midlum 1 (268)
- Jacob Karstes 7 (255, 263, 267, 270, 284, 304, 315)
- Jacobus Burritius 1 (247)
- Jacobus Nevius tho Hobbe Jelles 9 (278, 282, 285, 288, 297, 301,
303, 312, 313)
- Joannes Cock 1 (302)
- Joannes Serapii Tijam Vestes weduwe swager 1 (241)
- Marcus Lycklama, Dr. 8 (245, 269, 283, 286, 290, 292, 299, 307)
- Marten Segers 1 (249)
- Paulus Joannis pastor/predicant tho Winaem 2 (240, 271)
- Pierius Haionis Leowardiensis 3 (289, 195, 298)
- Raphael Clingbijl, Dr. 6 (253, 254, 257, 259, 314, 317)
- Sixtus Arcerius, Dr. 1 (291)
- Suffridus Saerda 1 (262)
- Theodorus Petri Peter olde soon 1 (260)
dag 4pm (15 kopers)
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 2 (347, 362)
- Christophorus Hardenbergii filius 1 (368)
- Cornelius Doiema 4 (332, 337, 340, 361)
- Helmichius met Antonidem wonende 1 (370)
- Henricus Antonides Dris gradus 1 (344)
- Jacob Karstes 12 (318, 319, 321, 335, 341, 346, 354, 357, 366,
375, 379, 389)
- Jacobus Nevius tho Hobbe Jelles 7 (322, 323, 327, 330, 334, 352,
381)
- Joannes Cock 1 (345)
- Joannes Passius d'neeff 5 (325, 328, 383, 387, 388)
- Marcus Lycklama, Dr. 2 (349, 351)
- Pelgromius van Hardenstein met Hardenbergii weduwe wonende 2
(372, 376)
- Raphael Clingbijl, Dr. 25 (320, 324, 326, 329, 331, 333, 336, 339,
356, 358, 359, 360, 363, 364, 365, 367, 373, 374, 377, 378, 380, 382,
384, 385, 386)
- Sixtus Arcerius, Dr. 1 (353)
- Theodorus Petri Peter olde soon 5 (342, 343, 350, 355, 371)
- Titus Bernardi Leowardiensis 3 (338, 348, 369)
De kopers met het aantal kavels - per dag(deel) gekocht
am = ante meridiem, vóór de middag, pm = post meridiem, na de
middag
>> legenda
>> lijst
- Abrahamus Dominici Leowardiensis 1 - dag 1
- Adrianus Metius, D. 6 - dag 2pm; 11 - dag 3pm
>> vervolg lijst
- Albartus Utenus Haerlemensis op de Dijck 2 - dag 1; 3 - dag 2am; 7 -
dag 2pm; 2 - dag 3pm; 2 - dag 4pm
- Antonius Hansonis Leowardiensis 1 - dag 1; 1 - dag 2am; 2 - dag
2pm; 1 - dag 2pm
>> vervolg lijst
- Augustinus Adama, Dr., Dr. Lollii soon 2 - dag 1; 1 - dag 2am; 1 - dag
2pm; 6 - dag 3pm
- Bernardus Jacobi een student tot Jeltie Mathijsses zijnde 1 - dag 2am
- Casparus Erasmus op de Dijck met Griet Egberts wonende 1 - dag 1; 3
- dag 2pm; 3 - dag 3pm
- Christophorus Hardenbergii filius 1 - dag 1; 1 - dag 4pm
>> vervolg lijst
- Cornelius Doiema 2 - dag 1; 2 - dag 2am; 3 - dag 2pm; 4 - dag 4pm
- David Brandt 4 - dag 1
- David Gorleus met Veno wonende 1 - dag 1; 3 - dag 2am; 3 - dag 3pm
>> vervolg lijst
- Douwe Hottinga op de Vischmarckt (Douwe Hottingha, Jr.) 11 - dag 2pm; 8
- dag 3pm
- Emilius Suffridi in de kleyne steegh 1 - dag 3pm
- Focco Unia op de Dijck met H. Doman 1 - dag 2am
>> vervolg lijst
- Focke Joannis int nij hoff 2 - dag 1; 7 - dag 2am; 8 - dag 2pm
- Fredericus Stellingwerff tho Hobbe Jelles 1 - dag 1; 3 - dag 2am; 1
- dag 2pm
>> vervolg lijst
- Gerardus Knijff, Dowe Jarichs soon, tot Raphaels 2 - dag 1; 2 - dag
2am; 5 - dag 2pm
- Gerardus Cannius Leowardiensis 1 - dag 1; 1 - dag 2am
- Gerlacus Brunia Leowardiensis 1 - dag 1; 2 - dag 2pm
- Ghysbartus Pauli met Griet Takes wonende 1 - dag 1; 1 - dag 2pm
- Harmannus Henrici Antonides soon 3 - dag 1; 3 - dag 2pm; 2 - dag
3pm
>> vervolg lijst
- Helmichius met Antonidem wonende 1 - dag 3pm; 1 - dag 4pm
- Henricus Antonides Dris gradus 1 - dag 4pm
- Henricus Coumans 1 - dag 1
- Henricus Joannis Leowardiensis 1 - dag 1
- Hesselus Albarti t'Midlum 1 - dag 3pm
- Jacob Cornelis int nij hoff 1 - dag 2am
- Jacob Karstes 5 - dag 1; 12 - dag 2am; 1 - dag 2pm; 7 - dag 3pm;
12 - dag 4pm
>> vervolg lijst
- Jacobus Burritius 1 - dag 1; 2 - dag 2pm; 1 - dag 3pm
- Jacobus Nevius tho Hobbe Jelles 4 - dag 1; 2 - dag 2pm; 9 - dag
3pm; 7 - dag 4pm
- Jacobus Peeni met Gerryt Lieuwes 2 - dag 1
- Joannes Cock 5 - dag 2pm; 1 - dag 3pm; 1 - dag 4pm
- Joannes Faber t'Harlingen 1 - dag 1
- Joannes Passius d'neeff [van Auletius?] 1 - dag 1; 3 - dag 2pm; 5 -
dag 4pm
>> vervolg lijst
- Joannes Radaeus met Gerrit Lieuwes 4 - dag 2pm
- Joannes Serapii Tijam Vestes weduwe swager 1 - dag 1; 2 - dag 2pm;
1 - dag 3pm
- Lodovick van der Eiken met Gerryt Lyeuwes wonende 1 - dag 2pm
- Lourens d'Veno, Dr. - dag 1
- Lubbertus van Vinsum naest Dr. Raphaels (op de Vischmackt) 3 - dag
2am; 1 - dag 2pm
>> vervolg lijst
- Marcus Lycklama, Dr. 2 - dag 1; 2 - dag 2pm; 8 - dag 3pm; 2 - dag 4pm
- Marten Segers 4 - dag 2am; 1 - dag 3pm
>> vervolg lijst
- Paulus Joannis pastor/predicant tho Winaem 4 - dag 1; 6 - dag 2am; 10 -
dag 2pm; 2 - dag 3pm
>> vervolg lijst
- Pelgromius van Hardenstein met Hardenbergii weduwe wonende 1 - dag
2pm; 2 - dag 4pm
- Philippus d'Blijde 2 - dag 2am
- Pierius Haionis Leowardiensis 1 - dag 2pm; 3 - dag 3pm
>> vervolg lijst
- Raphael Clingbijl, Dr. 17 - dag 2pm; 6 - dag 3pm; 25 - dag 4pm
- Riverdus/Ruivardus Harconis naest Take Takes int haentge 1 - dag
2am
- Rocchus Baernts apotheker 1 - dag 2am; 1 - dag 2pm
>> vervolg lijst
- Rombertus Suffridi 1 - dag 1
- Rombertus Turbeec op de Fiver 2 - dag 2pm
- Sixtus Arcerius, Dr. - dag 3pm; 1 - dag 4pm
- Suffridus Saerda 2 - dag 2am; 1 - dag 2pm; 1 - dag 3pm
- Symon Benthesius Leowardiensis 1 - dag 2am
- Theodorus Petri Peter olde soon 1 - dag 2am; 1 - dag 2pm; 1 - dag
3pm; 6 - dag 4pm
>> vervolg lijst
- Titus Bernardi Leowardiensis 3 - dag 4pm
- Wibrandus Revius Leowardiensis 2 - dag 1
- Wilhelmus Ulleman met Antonidem wonende 1 - dag 1; 1 - dag 2am; 1 -
dag 2pm
- Willem Folckerts pastor Bilt 1 - dag 1; 3 - dag 2am
- Willem Folckerts schipper 1 - dag 2am; 1 - dag 2pm
- Willem Hoeytes 4 - dag 1; 1 - dag 2pm
>> slot lijst
- Wybrandus Joannis int Hoff, d'schilders broeder 1 - dag 1
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers
>> overzicht kopers